Төр (биология): юрамалар арасында аерма
Idioma-bot (бәхәс | кертем) к r2.7.3) (робот өстәде: gn:Juehegua үзгәртте: az:Bioloji növ |
к Bot: Migrating 102 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7432 (translate me) |
||
Юл номеры - 26: | Юл номеры - 26: | ||
[[Төркем:Биологик таксоннар]] |
[[Төркем:Биологик таксоннар]] |
||
[[Төркем:Төрләр]] |
[[Төркем:Төрләр]] |
||
[[af:Spesie]] |
|||
[[an:Especie]] |
|||
[[ar:نوع (تصنيف)]] |
|||
[[ast:Especie]] |
|||
[[az:Bioloji növ]] |
|||
[[ba:Төр]] |
|||
[[be:Біялагічны від]] |
|||
[[be-x-old:Від (біялёгія)]] |
|||
[[bg:Вид (биология)]] |
|||
[[bn:প্রজাতি]] |
|||
[[br:Spesad]] |
|||
[[bs:Vrsta (biologija)]] |
|||
[[ca:Espècie]] |
|||
[[cs:Druh (biologie)]] |
|||
[[cv:Тĕс (биологи)]] |
|||
[[cy:Rhywogaeth]] |
|||
[[da:Art]] |
|||
[[de:Art (Biologie)]] |
|||
[[el:Είδος (βιολογία)]] |
|||
[[en:Species]] |
|||
[[eo:Specio]] |
|||
[[es:Especie]] |
|||
[[et:Liik (bioloogia)]] |
|||
[[eu:Espezie]] |
|||
[[fa:گونه (زیستشناسی)]] |
|||
[[fi:Laji]] |
|||
[[fr:Espèce]] |
|||
[[fy:Soarte]] |
|||
[[ga:Speiceas]] |
|||
[[gl:Especie]] |
|||
[[gn:Juehegua]] |
|||
[[he:מין (טקסונומיה)]] |
|||
[[hi:जाति (जीवविज्ञान)]] |
|||
[[hif:Species]] |
|||
[[hr:Vrsta]] |
|||
[[hsb:Družina (biologija)]] |
|||
[[ht:Espès]] |
|||
[[hu:Faj]] |
|||
[[hy:Կենսաբանական տեսակ]] |
|||
[[ia:Specie]] |
|||
[[id:Spesies]] |
|||
[[is:Tegund (líffræði)]] |
|||
[[it:Specie]] |
|||
[[ja:種 (分類学)]] |
|||
[[jv:Spesies]] |
|||
[[ka:სახეობა]] |
|||
[[kk:Түр]] |
|||
[[kn:ಜಾತಿ]] |
|||
[[ko:종 (생물학)]] |
|||
[[krc:Биология тюрлю]] |
|||
[[ku:Cure]] |
|||
[[la:Species (taxinomia)]] |
|||
[[lb:Aart]] |
|||
[[lmo:Spéce]] |
|||
[[lt:Rūšis]] |
|||
[[lv:Suga]] |
|||
[[mk:Вид (биологија)]] |
|||
[[ml:ഉപവർഗ്ഗം]] |
|||
[[mn:Зүйл]] |
|||
[[ms:Spesies]] |
|||
[[mt:Speċi]] |
|||
[[nds:Oort (Biologie)]] |
|||
[[nl:Soort]] |
|||
[[nn:Art]] |
|||
[[no:Art]] |
|||
[[oc:Espècia (biologia)]] |
|||
[[pam:Species]] |
|||
[[pl:Gatunek (biologia)]] |
|||
[[pnb:سپیشیز]] |
|||
[[pt:Espécie]] |
|||
[[qu:Rikch'aq]] |
|||
[[ro:Specie (biologie)]] |
|||
[[ru:Биологический вид]] |
|||
[[rue:Вид (біолоґія)]] |
|||
[[sah:Көрүҥ (биология)]] |
|||
[[scn:Speci (bioluggìa)]] |
|||
[[sh:Vrsta (biologija)]] |
|||
[[simple:Species]] |
|||
[[sk:Druh (taxonómia)]] |
|||
[[sl:Vrsta (biologija)]] |
|||
[[sq:Lloji]] |
|||
[[sr:Врста (биологија)]] |
|||
[[su:Spésiés]] |
|||
[[sv:Art]] |
|||
[[sw:Spishi]] |
|||
[[ta:இனம் (உயிரியல்)]] |
|||
[[te:జాతి]] |
|||
[[th:สปีชีส์]] |
|||
[[tl:Espesye]] |
|||
[[tr:Tür]] |
|||
[[uk:Вид (біологія)]] |
|||
[[ur:نوع]] |
|||
[[uz:Tur (biologiya)]] |
|||
[[vec:Spece]] |
|||
[[vi:Loài]] |
|||
[[vls:Sôorte]] |
|||
[[wa:Indje (biyolodjeye)]] |
|||
[[war:Espesye]] |
|||
[[yi:זגאל]] |
|||
[[zh:物种]] |
|||
[[zh-min-nan:Chéng (hun-lūi-ha̍k)]] |
|||
[[zh-yue:物種]] |
11 мар 2013, 13:28 юрамасы
Төр (лат. Species) — биологиядә төп таксоннарның иң вагы. Бүген галимнәр хайваннарның ике миллион, ә үсемлекләрнең 400 мең төре барлыгы турында мәгълүмат бирә[1], шул ук вакытта яңа төрләр ачылып тора.
Тарих
Төр, ыру, тәртип һәм сыйныфка бүленеш беренче мәртәбә Линней классификациясендә очрый. Шуннан аларга башка төркемнәр дә кушыла (мәсәлән, тип һәм гаилә)[2].
Линней, Лапландия флорасы турында язганда, һәр үсемлеккә ике исем биргән: ыруы исемен һәм төре исемен. Ыру исеме бу ыруга кергән барлык төрләр өчен гомуми була. Төр исеме - бөтен бер-берсеннән аерылмас организмнар төркеме исеме[1]. Мәслән, Carpa pyrenaica (Пиреней кәҗәсе) исемендә Carpa - ыру, ә pyrenaica - төр; Африка филе исемендә фил - ыру, ә Африка - төрнең исеме.
Линнейгә хәтле дә шундый система була, әмма ыру исеменә озын характеристикалар кушканнар[1].
Линней организмнарны төрләргә тышкы охшашлык буенча аерган, һәм бу хәл хаталарга китергән. Мәсәлән, кыр үрдәге ата-хайванын һәм ана-хайванын галим төрле төрләргә бүлгән. Хәзер төрләргә бүлү тышкы билгеләр буенча түгел, ә төзелеш, тотыш, нинди территориядә яшәүгә карап билгеләнә[1].
Тере организмнарның икеле исеме бинар система дип атала.
Төр сыйфатлары
Төр сыйфатларын инглиз биологы Джон Рэй чыгарган:
- Төрдәш организмнарның төп сыйфатлары уртак
- Төп сыйфатларын нәселләренә бирәләр, төрдәшләр үзара парлар ясый һәм үрчиләр[1]
Искәрмәләр
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Я познаю мир: Биология: Дет. энцикл. / Б.Ф. Сергеев; Худож. О.П.Багина, С.В. Наугольных, О.А. Герасина и др. - М.: ООО "Издательство АСТ": ООО "Издательство Астрель": ЗАО НПП "Ермак", 2004. - 398 [2] с.: ил.
- ↑ Большая энциклопедия животных. - М.: ОЛМА-ПРЕСС образование, 2005. - 640 с., ил.
Таксономия |
Домен (өспатшалык) — Патшалык — Аспатшалык — Өстип/Өсбүлекчә — Тип/Бүлекчә — Астип/Асбүлекчә — Өссыйныф — Сыйныф — Ассыйныф — Инфрасыйныф — Өсотряд/Өстәртип — Отряд/Тәртип* — Асотряд/Астәртип — Инфраотряд — Өсгаиләлек — Гаиләлек — Асгаиләлек — Өстриба — Триба — Астриба — Ыруг — Бүлек — Асбүлек — Асыруг — Өссекция — Секция — Ассекция — Рәт — Асрәт — Төр — Астөр — Вариетет/Төрлелек — Астөрлелек — Форма — Асформа |
Биология — Биологик таксоннар — Биномиаль номенклатура |
*Отряд — зоологиядә кулланыла; Тәртип — ботаникада |