̃Һамаваран
_MET_DP215771.jpg)
Һамаваран[1] (фарсы телендә: هاماوَران) Шаһнамәдә һәм башка Иран язмаларында урын. Галимнәр арасында килешү булып Һамаваран гадәттә Йәмән белән идентификацияләнү булып тора. Абдольхоссейн Зарринкооб буенча, ул Химьярит Патшалыгының үзгәртелгән формасы.[2]
Һамаваран килеп чыгышы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Кайбер борынгы язмаларда атама Самбаран, Шамбаран, Шаммаран, Самаран һәм Шамаран буларак искә алынган булган. Бу формалар "Шаммар + ан"нан тора дип фараз ителгән булган. 3-енче гасыр Химьярит патшасы исемендә Шаммар һәм шулай итеп Шаммаран "Шаммар җире" дигәнне аңлата.[3] Урта фарсы текстларында Йәмән Ямар, Ямбар һәм Ямьяр буларак искә алына һәм ул Һамаваранның мөмкин булган формасы булып тора.[3] Һамаваран турында фарсы әдәбиятында күп хикәя бар. Шаһнамәдә, Кей Кавус Һамаваран патшасы кызы Судабега гашыйкъ булган. Шаһнамәдә Һамаваран Ираннан ерак урнашкан һәм Кей Кавус Һамаваранга диңгез аша бара. Һамаваран сулда Мисыр белән, һәм уңда Барбарестан (мөгаен Судан) белән чиктәш[4]).[5][3] Сасанидлар эрасында, Һамаваранны Абиссин гаскәрләре оккупацияләгән булган һәм Һамаваран патшасы Хөсрәү I-не аңа ярдәм итәргә сорый. Хөсрәү хабәшиләр һәм фарсылар арасында сугышта үлем җәзасына 800 тартылганны куллана, бу сугышта хабәшиләр тар-мар ителгән булган һәм Һамаваран Сасанид Империясенең провинциясе булган.[6]
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ دانش جغرافیای دریایی فردوسی / دکتر احمد اقتداری - بخش اول. 15 February 2016 тикшерелгән.
- ↑ Abdolhossein Zarinkoob: Two Centuries of Silence, page 19
- ↑ 3,0 3,1 3,2 The journal of History of Iran, Issue 62, Yemen in Persian literature, p 191
- ↑ جغرافياي شاهنامه نمادين و افسانهاي نيست. IBNA. 15 February 2016 тикшерелгән.
- ↑ به دست چپش مصر و بربر به راست / زره در میانه بران سو که خواست
به پیش اندرون شهر هاماوران / به هر گوشهیی بر سپاهی گران - ↑ Iran and Hamavaran in myth and history. 15 February 2016 тикшерелгән.
Чыганаклар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Ferdowsi Shahnameh. From the Moscow version. Mohammed Publishing. ISBN 964-5566-35-5