Кыргызстанда элемтә
.svg){kind=small}
| Кыргызстанда элемтә | |
| Дәүләт |
 Кыргызстан |
|---|---|
Кыргызстандагы элемтә системасы Интернет, телевидение, почта һәм телефон элемтәләрен үз эченә ала.
Элемтә сәясәте[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Мәгълүмати һәм коммуникацион технологияләр өлкәсендә дәүләт стратегиясенең озак сроклы максаты-2010 елга телекоммуникацияләр секторы илнең тулаем эчке продуктының 5% ын биләүдән гыйбарәт. 2006 елның июнендә Казахстаннан килгән "KazSat-1" элемтә спутнигы эшли башлады, ул Үзәк Азиянең барлык илләренең Европа һәм Америка элемтә иярченнәренә бәйлелеген киметәчәк. Икенче иярчен KazSat-2 2011 елның 16 июлендә җибәрелде [1] .
Телефон элемтәсе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
2000 еллар башында Кыргызстан телекоммуникация системасын реструктуризацияләү буенча халыкара инвестицион ярдәм алды, ул 2002 елда 100 кешегә 7.7 телефон линиясе һәм 2007 елда файдалануга 1,100,0000 кәрәзле телефон алды. Модернизация процессы кысаларында 2000 елда хөкүмәт Кыргызстелеком контроль акцияләрен чит компанияләргә сатырга тырышты [2] . Россия, Швеция һәм Төркия компанияләре потенциаль сатып алучылар арасында иде, ләкин 2005 елда якынча 100 мең кеше телефон линиясе урнаштыруны көттеләр [1] . 2013 елның сентябрендә Кыргызстан хөкүмәте Кыргызстелекомны хосусыйлаштырудан баш тартты, чөнки компаниянең шәхси милеккә күчү очракларында тарифлар күтәрелер дип фаразланган иде [3] .
- Телефон системасы:
- эчке: нигездә, СВЧ-радиорелей линияләре; бер кәрәзле элемтә операторы Бишкәктә генә булырга мөмкин;
- халыкара: БДБның башка илләре белән фиксацияләнгән яки микродулкынлы радиорелей элемтәсе буенча һәм Мәскәү халыкара челтәрара коммутаторы һәм спутник элемтәсе буенча аренда килешүләре буенча башка илләр белән тоташтыру; спутник җир станцияләре-Интерспутник һәм Интелсат ; Транс-Азия-Европа (TAE) җепсел-оптика линиясенең халыкара дәрәҗәдә тоташтырылган.
Интернет[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
2000-нче еллар башында Кыргызстанда Интернетны куллану сизелерлек артты: 1999-2005 елларда Интернеттан файдаланучылар саны 3 тән 263 меңгә кадәр арткан. 2004 елда 12,3 меңгә якын хост эшләгән [1] . Милли югары дәрәҗәдәге домен .kg .
Йөкләнешнең алмашынучан тизлеге / xDSL аша Кыргыз Телеком дәүләт телефон компаниясе аша (8 Мбит / с иңүче линия) һәм шәхси провайдерлар (10 Мбит/с кадәр линия) аша мөмкин. Күчерелгән мәгълүматлар күләмендә гадәттә айлык лимит бар, мәгълүматның Кыргызстанда калуына яки чит илгә күчүенә карап аерым чикләр бар. Интернет-хезмәт күрсәтү операторлары саны артуга карамастан, бу челтәрнең һәркем өчен мөмкин булуын арттырмый диярлек[4] .
Халыкара телекоммуникация берлеге бәяләве буенча, 2015 елда ил халкының 30,25% Интернет белән кулланган [5] .
Интернет цензура һәм күзәтү[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
2010 елның декабрендә бастырылган OpenNet Initiative (ONI) хисабында сәяси һәм социаль өлкәләрдә Интернетның сайлау фильтрациясе, таныклыклары аз булган яки куркынычсызлык һәм Интернет-инструментлар конфликтлары өлкәсендә фильтрация таныклыклары булмау күрсәтелгән.[6] .
Илдә Интернетка керү начарайган, чөнки сәяси тотрыксызлык бөтендөнья челтәрен контрольдә тотуның ешрак очракларына китергән. Хөкүмәт Интернетның илнең эчке сәясәтенә йогынтысы сизгеррәк була һәм интернет-хезмәтләрнең әлеге секторын җайга салу буенча аның вәкаләтләрен киңәйтә торган законнар кабул итә[6]
Кыргызстандагы телекоммуникация базарын либераллаштыру ярдәмендә Интернетны халыкның күпчелеге кертә алды. Ләкин, Кыргызстан эффектив кибер блоклы ил, Казакъстан һәм Россиядән сатып алу мөмкинлегенә бәйле. Казакъстанның дәүләт хакимияте органнары контроль челтәрләр ярдәмендә Интернет белән идарә итүгә күчә, нәтиҗәдә Кыргызстан ISP-ларына йогынты ясаучы фильтрлау очраклары барлыкка килә [6] . 2020 елның маенда Жогорку Кеңеш "Мәгълүматны манипуляцияләү" турындагы закон проектын тәкъдим итте, ул, бозылган очракта, мәгълүмат алу мөмкинлеген судка кадәр чикләүне күздә тота[7] .
Телевидение[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук кара[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Средства массовой информации Киргизии
- Телевидение в Киргизии
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Kyrgyzstan country profile. Library of Congress Federal Research Division (January 2007). This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
- ↑ Постановление Правительства КР от 18 октября 2000 года N 625 " О ходе работы по реорганизации и приватизации акционерных обществ "Кыргызтелеком", "Кыргызэнерго", "Кыргызгаз", "Национальная авиакомпания "Кыргызстан аба жолдору" (18 октября 2000). 2021-01-10 тикшерелгән.
- ↑ "Кыргызтелеком" не будут продавать. 2021-01-11 тикшерелгән.
- ↑ Увеличение числа интернет-провайдеров в КР не повысило доступность Сети?. 2021-01-11 тикшерелгән.
- ↑ Обзор телеком рынка Кыргызстана: Доступ в интернет и интернет-услуги (2017-06-02).
- ↑ 6,0 6,1 6,2 "ONI Country Profile: Kyrgyzstan", OpenNet Initiative, 18 December 2010
- ↑ Бакыт Торегельди уулу. В Кыргызстане вновь предлагают контролировать Интернет. rus.azattyk.org. Радио Азаттык (Кыргызская служба Радио Свободная Европа/Радио Свобода) (17 мая 2020). Дата обращения: 11 января 2021.