Төр (биология): юрамалар арасында аерма
кТөзәтмә аңлатмасы юк |
к →Тарих |
||
Юл номеры - 3: | Юл номеры - 3: | ||
== Тарих == |
== Тарих == |
||
[[Файл:Species plantarum 002.JPG|thumb|left|250px|[[Карл Линней]] |
[[Файл:Species plantarum 002.JPG|thumb|left|250px|[[Карл Линней]] [[хезмәт]]енең [[титул]] [[бит]]е]] |
||
Төр, [[ыру (биология)|ыру]], [[тәртип (биология)|тәртип]] һәм [[сыйныф (биология)|сыйныф]]ка бүленеш беренче мәртәбә [[Линней]] классификациясендә очрый. Шуннан аларга башка төркемнәр дә кушыла (мәсәлән, [[тип (биология)|тип]] һәм [[гаилә (биология)|гаилә]])<ref name="бер">Большая энциклопедия животных. - М.: ОЛМА-ПРЕСС образование, 2005. - 640 с., ил.</ref>. |
Төр, [[ыру (биология)|ыру]], [[тәртип (биология)|тәртип]] һәм [[сыйныф (биология)|сыйныф]]ка бүленеш беренче мәртәбә [[Линней]] классификациясендә очрый. Шуннан аларга башка төркемнәр дә кушыла (мәсәлән, [[тип (биология)|тип]] һәм [[гаилә (биология)|гаилә]])<ref name="бер">Большая энциклопедия животных. - М.: ОЛМА-ПРЕСС образование, 2005. - 640 с., ил.</ref>. |
||
Линней, [[Лапландия]] |
Линней, [[Лапландия]] [[флора]]сы турында язганда, һәр үсемлеккә ике исем биргән: ыруы исемен һәм төре исемен. Ыру исеме бу ыруга кергән барлык төрләр өчен гомуми була. Төр исеме - бөтен бер-берсеннән аерылмас [[организм]]нар төркеме исеме<ref name="ике"></ref>. Мәслән, [[Пиреней кәҗәсе|'''Carpa''' ''pyrenaica'' (Пиреней кәҗәсе)]] исемендә '''Carpa - ыру''', ә ''pyrenaica'' - төр; [[Африка филе|''Африка'' '''филе''']] исемендә [[филләр|'''фил''']] - ыру, ә ''Африка'' - төрнең исеме. |
||
Линнейгә хәтле дә шундый система була, әмма ыру исеменә озын характеристикалар кушканнар<ref name="ике"></ref>. |
Линнейгә хәтле дә шундый система була, әмма ыру исеменә озын характеристикалар кушканнар<ref name="ике"></ref>. |
||
Линней организмнарны төрләргә тышкы охшашлык буенча аерган, һәм бу хәл хаталарга китергән. Мәсәлән, [[кыр үрдәге]] ата-хайванын һәм ана-хайванын галим төрле төрләргә бүлгән. Хәзер төрләргә бүлү тышкы билгеләр буенча түгел, ә төзелеш, тотыш, нинди |
Линней организмнарны төрләргә тышкы охшашлык буенча аерган, һәм бу хәл хаталарга китергән. Мәсәлән, [[кыр үрдәге]] [[ата зат|ата-хайванын]] һәм [[ана зат|ана-хайванын]] [[галим]] төрле төрләргә бүлгән. Хәзер төрләргә бүлү тышкы билгеләр буенча түгел, ә төзелеш, тотыш, нинди [[территория]]дә яшәүгә карап билгеләнә<ref name="ике"></ref>. |
||
Тере организмнарның икеле исеме '''[[бинар система]]''' дип атала. |
Тере организмнарның икеле исеме '''[[бинар система]]''' дип атала. |
10 июн 2012, 19:05 юрамасы
Төр (лат. Species) — биологиядә төп таксоннарның иң вагы. Бүген галимнәр хайваннарның ике миллион, ә үсемлекләрнең 400 мең төре барлыгы турында мәгълүмат бирә[1], шул ук вакытта яңа төрләр ачылып тора.
Тарих
Төр, ыру, тәртип һәм сыйныфка бүленеш беренче мәртәбә Линней классификациясендә очрый. Шуннан аларга башка төркемнәр дә кушыла (мәсәлән, тип һәм гаилә)[2].
Линней, Лапландия флорасы турында язганда, һәр үсемлеккә ике исем биргән: ыруы исемен һәм төре исемен. Ыру исеме бу ыруга кергән барлык төрләр өчен гомуми була. Төр исеме - бөтен бер-берсеннән аерылмас организмнар төркеме исеме[1]. Мәслән, Carpa pyrenaica (Пиреней кәҗәсе) исемендә Carpa - ыру, ә pyrenaica - төр; Африка филе исемендә фил - ыру, ә Африка - төрнең исеме.
Линнейгә хәтле дә шундый система була, әмма ыру исеменә озын характеристикалар кушканнар[1].
Линней организмнарны төрләргә тышкы охшашлык буенча аерган, һәм бу хәл хаталарга китергән. Мәсәлән, кыр үрдәге ата-хайванын һәм ана-хайванын галим төрле төрләргә бүлгән. Хәзер төрләргә бүлү тышкы билгеләр буенча түгел, ә төзелеш, тотыш, нинди территориядә яшәүгә карап билгеләнә[1].
Тере организмнарның икеле исеме бинар система дип атала.
Төр сыйфатлары
Төр сыйфатларын инглиз биологы Джон Рэй чыгарган:
- Төрдәш организмнарның төп сыйфатлары уртак
- Төп сыйфатларын нәселләренә бирәләр, төрдәшләр үзара парлар ясый һәм үрчиләр[1]
Искәрмәләр
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Я познаю мир: Биология: Дет. энцикл. / Б.Ф. Сергеев; Худож. О.П.Багина, С.В. Наугольных, О.А. Герасина и др. - М.: ООО "Издательство АСТ": ООО "Издательство Астрель": ЗАО НПП "Ермак", 2004. - 398 [2] с.: ил.
- ↑ Большая энциклопедия животных. - М.: ОЛМА-ПРЕСС образование, 2005. - 640 с., ил.
Таксономия |
Домен (өспатшалык) — Патшалык — Аспатшалык — Өстип/Өсбүлекчә — Тип/Бүлекчә — Астип/Асбүлекчә — Өссыйныф — Сыйныф — Ассыйныф — Инфрасыйныф — Өсотряд/Өстәртип — Отряд/Тәртип* — Асотряд/Астәртип — Инфраотряд — Өсгаиләлек — Гаиләлек — Асгаиләлек — Өстриба — Триба — Астриба — Ыруг — Бүлек — Асбүлек — Асыруг — Өссекция — Секция — Ассекция — Рәт — Асрәт — Төр — Астөр — Вариетет/Төрлелек — Астөрлелек — Форма — Асформа |
Биология — Биологик таксоннар — Биномиаль номенклатура |
*Отряд — зоологиядә кулланыла; Тәртип — ботаникада |