Эчтәлеккә күчү

Төньяк Ирландия

Сылтамалар өстәү
Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Төньяк Ирландия latin yazuında])
Төньяк Ирландия
Башкала Белфаст
Халык саны 1 852 168 (бәя, 2015) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 8 май 1921 Edit this on Wikidata
Сәгать кушагы UTC±00:00, UTC+01:00
Рәсми тел инглиз теле, ирланд теле
География
ИҖБ Бөекбритания
Мәйдан 14,130 км²
Координатлар 54.6075°N 6.6925°W Edit this on Wikidata
Cod SYG N92000002 Edit this on Wikidata
GB-NIR Edit this on Wikidata
Сәясәт
Карта
Икътисад
Акча берәмлеге стерлинг фунты
Башка мәгълүмат
Ярдәм телефоннары
Телефон коды +35348, +4428


Төньяк Ирла́ндия (ингл. Northern Ireland, ирл. Tuaisceart Éireann, Калып:Lang-us) — Бөекбританиянең административ-сәяси өлеше. Ул Ирландия утравының төньяк-көнчыгышында урнаша. Башкаласы һәм иң зур шәһәре — Белфаст. Төньяк Ирландияне Ольстер белән бутарга ярамый.

Төньяк Ирландиянең үзәгендә Бөекбританиянең иң зур күле Лох-Ней урнашкан (392 км²). Административ берәмлекнең иң югары ноктасы — Слив Донард (ингл. Slieve Donard; биеклеге 848 м).

Ирландия утравы дүрт тарихи регионга бүленгән — Ольстер, Манстер, Лейнстер һәм Коннахт. Ольстерның алты графлыгы Төньяк Ирландия составына керә, өчесе — Ирландия Җөмһүриятендә.

Районнар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Административ яктан 6 тарихи графлыктан торган Төньяк Ирландия 2015 елга кадәр 26 районга бүлеп идарә ителә иде.

  1. Антрим (Antrim, Aontroim)
  2. Ардс (Ards)
  3. Арма (Armagh)
  4. Банбридж (Banbridge)
  5. Белфаст (Belfast, Béal Feirste)
  6. Бэллимани (Ballymoney)
  7. Бэллимена (Ballymena)
  8. Дангэннон һәм Көньяк Тирон (Dungannon and South Tyrone)
  9. Даун (Down)
  1. Дерри (Derry)
  2. Каслри (Castlereagh)
  3. Колрэйн (Coleraine)
  4. Крейгевон (Craigavon)
  5. Кукстаун (Cookstown)
  6. Кэррикфергюс (Carrickfergus)
  7. Ларн (Larne)
  8. Лимавэди (Limavady)
  9. Лисберн (Lisburn)
  1. Махерафелт (Magherafelt)
  2. Мойл (Moyle)
  3. Ньюри и Мурн (Newry and Mourne)
  4. Ньютаунэбби (Newtownabbey)
  5. Ома (Omagh)
  6. Северный Даун (North Down)
  7. Страбэйн (Strabane)
  8. Фермана (Fermanagh)

2015 елда үткәрелгән "эреләндерү"дән соң, районнар саны 11 гә калды.

  1. Белфаст (Belfast)
  2. Ардс-энд-Норт-Даун (Ards and North Down)
  3. Антрим-энд-Ньютаунабби (Antrim and Newtownabbey)
  4. Лисберн-энд-Каслрей (Lisburn and Castlereagh)
  5. Ньюри, Морн-энд-Даун (Newry, Mourne and Down)
  6. Арма, Банбридж-энд-Крейгавон (Armagh, Banbridge and Craigavon)
  7. Мид-энд-Ист-Антрим (Mid and East Antrim)
  8. Козуэй-Кост-энд-Гленс (Causeway Coast and Glens)
  9. Мид-Алстер (Mid-Ulster)
  10. Дерри-энд-Страбан (Derry and Strabane)
  11. Фермана-энд-Ома (Fermanagh and Omagh)

Дин

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

2007 елда дин тоту турында социологик сораштыру мәгълүматлары буенча, Төньяк Ирландиядә яшәүчеләрнең 53% ы үзләрен протестантлар, 44% ы католиклар, халыкның 3% ы атеистлар яки башка дин тотучылар дип саный[1].

Католицизм
Протестантлык
Ислам
Һинд дине

Милли гимн

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Londonderry Air (Лондондерри хыяллары) — Төньяк Ирландиянең халык гимны. Бу мәхәббәт җырының көе Лондондерри графлыгында барлыкка килгән. Тәүге мәртәбә ул “Ирландиянең борынгы музыкасы” исемле һәм 1855 елда басылып чыккан китапта телгә алына. Хәзерге заманда җырның берничә тексты бар. Әйтик, иң беренчесе, “Лондондерри хыяллары” шигыренә үз мәхәббәте хакына үләргә дә әзер юулган ир-егет исеменнән җырлана торганы, ирландиялеләрнең чит илләрдәге мөһаҗирлекләрендә бик популяр. Ә Бөекбритания графлыгының үзендә күбрәк Danny Boy (Дэнни егеткәй) тексты ешрак кулланыла. Бусы инде вафат булган гашыйк кыз исеменнән җырлана. Ул XX гасыр башында язылган. Моннан тыш Irish Love Song (Ирландия мәхәббәт җыры), I would be true (Тугры булырмын) шигырьләре һәм тагын берничә чыганак билгеле.

Иң популяр ике вариантның эквиритмик (тәңгәллекле) тәрҗемәләре:

A Londonderry Air Лондондерри хыяллары Грёзы Лондондерри
Would God, I were the tender apple blossom,

That floats and falls from off the twisted bough,

To lie and faint within your silken bosom,

Within your silken bosom as that does now.

Or would I were a little burnish’d apple

For you to pluck me, gliding by so cold,

While sun and shade your robe of lawn will dapple,

Your robe of lawn, and your hair's spun gold.


Yea, would to God, I were among the roses,

That lean to kiss you as you float between

While on the lowest branch a bud uncloses

A bud uncloses, to touch you, my queen.

Nay, since you will not love, would I were growing

A happy daisy, in the garden path

That so your silver foot might press me going,

Might press me going even unto death,

Might press me going even unto death.

Ходай кушса, мин алма чәчәге булып

Үсәр идем агач итәгендә,

Синең, мәхәббәтем, иңбашыңа кунып,

Шиңәр өчен ефәк күкрәгеңдә.

Җимеш булып кызарып таңнар атканда,

Төшәр идем аяк табаныңа,

Кояш нуры бәдәнеңне назлаганда,

Алтын чәчең төшкәч үлән кочагына.


Бастыр, Ходам, гөлчәчәкләр арасына,

Салыйм, күз карашы сөйкемендә,

Бу җавапсыз татлы сөю сусавыма

Соң кат бәлзәм салыйм гомеремдә.

Акбаш чәчәгедәй үсеп юл буенда,

Бәхет сукмагыма бер ятыймчы,

Сөеклемнең көмеш үкчәсе астында

Әҗәлемне бер карусыз каршылыймчы.

Зарыгып көткән әҗәлемне каршылыймчы…

Будь воля Бога, яблоневым цветом

Я распустился б нежно на ветви,

К тебе, любовь моя, прильнул бы летом,

Чтоб увядать на шёлковой груди.

Быть может, плодом стал бы я безгласым,

К ногам твоим упал бы на заре,

Когда теплом лучей твой стан обласкан

И прядь волос твоих златая на траве.


Позволь, Господь, смиренно встану я средь роз,

Чтоб наслаждаться взором милых глаз,

И жажду безответных сладких грёз

Я утолю последний в жизни раз.

Счастливой маргариткой у дорожки

Взрасту и лягу на земную твердь,

И под её серебряною ножкой

Покорно обрету желанную мной смерть,

Покорно обрету желанную мной смерть...

Danny boy— Дэнни егеткәй
Өченче һәм дүртенче куплетлары
Oh, Danny boy, the pipes, the pipes are calling,

From glen to glen and down the mountain side;

The summer’s gone, and all the roses falling;

It’s you, it’s you must go, and I must bide.

But come ye back when summer’s in the meadow,

Or when the valley’s hushed and white with snow;

I'll be here in sunshine or in shadow,

Danny boy, oh Danny boy, I love you so.


But if you come and all the flowers are dying,

If I am dead, as dead I well may be.

You’ll come and find the place where I am lying,

And kneel and say an “Ave” there for me.

And I will know, ‘though soft ye tread around me,

And then my grave shall richer sweeter be,

Then you’ll bend down and tell me that you love me,

And I shall rest in peace until you come to me...

Әй, егеткәй Дэнни, быргылар чакыра

Үзәннән үзәнгә, тау битенә,

Җәйләр үтеп киткәч, гөл-чәчәкләр сула,

Син юлга чык, көтәм сине генә.

Кайта калсаң җәй көне уйсулыкта

Йә тын үзәндә ак кар ятканда,

Мин булырмын яктыда йә бер ышыкта,

Сине генә, Дэнни, өзелеп яратканга.


Тынып калыр чәчәкләр син килгәндә,

Тугрымын мин, үлсәм дә, сөюемә.

Табарсың син мине шул яшел үзәндә,

Дога кылчы, тез чүгеп гүремә.

Ишетермен синең ягымлы сүзләрең

Әле генә күмелгән каберемдә,

Яраткансың син дә мине, мин көтәрмен

Килүеңне, иркәм, яныма мәңгегә…

Шулай ук карагыз

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ Religious and Political Discrimination and Equality of Opportunity In Northern Ireland. әлеге чыганактан 2012-02-11 архивланды. 2023-09-18 тикшерелгән.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Төньяк_Ирландия&oldid=4369133