HD5303

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/HD5303 latin yazuında])
HD5303
Каталог коды 1ES 0051-74.9[1], 2MASS J00530776-7439057[1], CPC 21.2 133[1], GC 1077[1], GCRV 25552[1], HD 5303[1], HIC 4157[1], HIP 4157[1], IRAS 00515-7455[1], LTT 510[1], NLTT 2988[1], NSV 337[1], PPM 367090[1], RBS 127[1], SAO 255716[1], UBV 816[1], CF Tuc[1], 1RXS J005307.5-743903[1], 2EUVE J0053-74.6[1], EUVE J0053-74.6[1], TYC 9141-7799-1[1], ASAS J005307-7439.0[1], uvby98 100005303[1], SBC9 3599[1], [HFP2000] 623[1], RX J0053.1-7439[1], [FBR2002] J005307-743904[1], Gaia DR1 4684818694319344000[1], Gaia DR2 4684818698623432576[1], Renson 1400[1], TIC 181233908[1] һәм Gaia DR3 4684818698623432576[1]
Йолдызлык Тукан йолдызлыгы[d]
Җирдән ераклык 87,53 ± 0,1264 парсек[2]
Параллакс 11,4246 ± 0,0165 миллисекунда дуги[2]
Склонение собственного движения 21,591 ± 0,017 миллиарксекунд в год[2]
Прямое восхождение собственного движения 243,302 ± 0,02 миллиарксекунд в год[2]
Радиаль тизлек 27,6 km/s[3]
Тип переменной звезды β Лиры[d][4]
Спектраль сыйныф G0V-IV+K4V-IV[5]
Күренмә йолдызча зурлык 7,9[6]
Диаметры 1 530 000 km[7]
Чор J2000.0[d][8][1]
Туры калкулык 13,28236488618 °[2]
Авышлык −74,65155798713 °[2]
Нәтиҗәле температура 5157 K[9]

HD5303Тукан йолдызлыгы[d]нда урнашкан G0V-IV+K4V-IV[5] спектраль класслы химик пекуляр йолдыз, күренмә йолдызча зурлыгы 7,9[6] тәшкил итә.

Шул ук спектраль класслы гадәти йолдызлардан спектрдагы мөһим үзенчәлекләре белән аерылып тора.[10] Әлеге химик пекуляр йолдыз баш эзлеклелек янучы йолдызлары арасында урнашкан.[11][12]

Гадәттә, баш эзлеклелек кайнар йолдызларында күзәтелә торган өслекнең аерым составы йолдыз барлыкка килгәннән соңгы процесслардан гыйбарәт дип санала.[13] Бу процесслар кайбер элементларны, аерым алганда, He, N һәм O, атмосфераның түбән катламнарында утырырга мәҗбүр итә, шул ук вакытта Mn, Sr, Y һәм Zr кебек башка элементлар эчтән тышка таба очалар, нәтиҗәдә, спектраль үзенчәлекләр күзәтелә. Йолдызның үзәге һәм йолдызның төп составы нормаль химик катнашмаларга ия, моның шулай булуын йолдызны барлыкка китергән газ болытлары составы чагылдыра.[14] Мондый диффузия һәм левитация, ягъни каты яки сыек таяныч өслегенә кагылмыйча, киңлектә очып гравитацияне җиңү барсын[15] һәм барлыкка килгән катламнар кагылгысыз булып калсын өчен, йолдыз атмосферасы конвекция өчен шактый тотрыклы булырга тиеш. Мондый тотрыклылыкны барлыкка китерә торган механизм булып гадәти булмаган зур магнит кыры тора, һәм ул, гадәттә, әлеге типтагы йолдызларда күзәтелә.[16]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 CF Tuc SIMBAD Astronomical Database
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Gaia Early Data Release 3 / Data Processing and Analysis Consortium, European Space Agency — 2020.
  3. Mayor, M., Udry, S., Nordström, B. The Geneva-Copenhagen survey of the Solar neighbourhood. Ages, metallicities, and kinematic properties of ∼14 000 F and G dwarfs // Astron. Astrophys. / T. ForveilleEDP Sciences, 2004. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846doi:10.1051/0004-6361:20035959arXiv:astro-ph/0405198
  4. Kiraga, M. ASAS photometry of ROSAT sources. I. Periodic variable stars coincident with bright sources from the ROSAT All Sky Survey // Acta Astron. / M. KubiakCopernicus Foundation for Polish Astronomy, 2012. — ISSN 0001-5237arXiv:1204.3825
  5. 5,0 5,1 G. Leto, G. Cutispoto Long-term monitoring of active stars // Astron. Astrophys. / T. ForveilleEDP Sciences, 1997. — 11 p. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846doi:10.1051/AAS:1997319
  6. 6,0 6,1 Ducati, J. R. Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system — 2002.
  7. Strassmeier, Klaus G. Starspots // Astron. Astrophys. Rev.Springer Science+Business Media, 2009. — ISSN 0935-4956; 1432-0754doi:10.1007/S00159-009-0020-6
  8. Gaia Data Release 2 / Data Processing and Analysis Consortium, European Space Agency — 2018.
  9. M. Asplund, L. Casagrande, S. Cassisi et al. New constraints on the chemical evolution of the solar neighbourhood and Galactic disc(s) // Astron. Astrophys. / T. ForveilleEDP Sciences, 2011. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846doi:10.1051/0004-6361/201016276arXiv:1103.4651
  10. Michaud, G. Astrophysical Journal, vol 160, p 641, 1970(ингл.)
  11. Preston, George. Annual Review of Astronomy and Astrophysics, vol 12, p 257, 1974.
  12. Д. А. Франк-Каменецкий, А. В. Тутуков. Звезды.
  13. Michaud, Georges (1970). Diffusion Processes in Peculiar a Stars. Astrophysical Journal. 160: 641.
  14. Preston, G. W (1974). The chemically peculiar stars of the upper main sequence. Annual Review of Astronomy and Astrophysics. 12: 257–277.
  15. E. H. Brandt. Levitation in Physics. Science 243, 349 (1989).
  16. Kochukhov, O; Bagnulo, S (2006). Evolutionary state of magnetic chemically peculiar stars. Astronomy & Astrophysics. 450 (2): 763.

Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Renson P., Manfroid J., General catalogue of Ap, HgMn and Am stars, 2009, A&A...498..961(ингл.)
  • Bychkov, V. D; Bychkova, L. V; Madej, J (2009). Catalogue of averaged stellar effective magnetic fields - II. Re-discussion of chemically peculiar a and B stars. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 394 (3): 1338.(ингл.)
  • McClure, R. D (1985). The carbon and related stars. Journal of the Royal Astronomical Society of Canada. 79: 277(ингл.)
  • Gomez, A. E; Luri, X; Grenier, S; Figueras, F; North, P; Royer, F; Torra, J; Mennessier, M. O (1998). The HR-diagram from HIPPARCOS data. Absolute magnitudes and kinematics of BP - AP stars. Astronomy and Astrophysics. 336: 953.(ингл.)

Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]