Sawirlar

Sawirlar (alar da Sabirlar häm Suarlar), Kaspiy diñgeze tirälärendä yäşägän, Xäzärlärgä qärdäş küçmä qäbilälär. Etnik çığışları Hunnar toqımınnan dip uylanıla.

Sawirlarnı berençe märtäbä 2. yözdä Ptolemey telgä ala. Tönyaq Qawqazda zur xärbi köç bularaq, alarnı Sasanilar İranı häm Vizantiä imperiäse üzara köräştä üz maqsatlarında faydalana. 5. yöz azağı - 6. yöz başlarında Sawirlar Awarlar belän belän suğışa. . yözneñ 2. yartısında Avarlar Könbatış tarafqa küçenep kitkäç, Sawirlar Könbatış Törki qahanlığına buysınalar. 630. yıllarda Törki qahanlığı tarqalğaç, Xäzär Qağanlığı xakimlegenä küçälär.

Dağstannıñ yar buyları öleşendä Suvar (Suar tügel!), Xäydan (Khaydan), Cidan (Jidan) qalaları töbäklären berläştergän Sawirlar patşalığı (däwläte) oyışa. Ğäräp-Xäzär suğışları barışında, 8. yözdä Sawirlarnıñ ber öleşe Urta İdel buylarına küçep kilä, anda Suar bäklege oyışa, alar Suarlar iseme belän tanıla. Soñraq suarlar cirle Törki telle qäbilälär belän etnik Bolğar berdämlegen tudıralar.

Xäzerge Çuaşlar üzlären Sawirlarnıñ (Çuaşça: Сӑварсем) toqımları buluların uylıylar. Xäzerge Marilar İdel-Ural Tatarların Suas häm Çuaşlarnı Suasenmari (Suarlaşqan Marilar) dip atıylar. Fin telendä soñğıları Suaslanmari dip atala.

İskärmälär

• "Suarlar". Tatar entsiklopediäse. Qazan: Tatarstan Respublikası Fännär Akademiäse Tatar Entsiklopediäse İnstitutı, 2002.