Авыр крейсер

Авыр крейсер — 1916 елдан авыр крейсерлар классының беренче үрнәге — «Һокинс» төрендәге крейсер, нигезен салганда җиңел крейсер дип шәрехләнгән, 1922 елда Вашингтон диңгез килешүен төзегәннән соң, авыр крейсер дип билгеләнә. 1953 елга хәтле төзелгән артиллерия крейсерлары ассыйныфы. "Авыр крейсер" атамасы, тупларының иң эре калибры 155 мм булган җиңел крейсерлардан аеру өчен, 1930 елны Лондон диңгез килешүе белән рәсмиләштерелде. Моңа кадәр авыр крейсерлар «Вашингтон» крейсерлары дип аталган.

Авыр крейсерларның стандарт сукуышы 10 мең тонна, ә туплар калибры — 203 мм белән чикләнгән. Хәрби диңгез кораблар системасында авыр крейсерлар җиңел крейсерлар һәм линкорлар арасында торган.

Алмания, ССРБ һәм кайбер башка илләрдә халыкара стандарттан нык аерылган авыр крейсерлар төзелгән яки проектланган. Авыр крейсерлар бар алдынгы диңгез дәүләтләренең флотларының әһәмиятле өлешен тәшкил иткән һәм Икенче бөтендөнья сугышы дәвамында актив кулланылган. Аның тәмамланган соң аз гына сан берәмлекләр Аргентина, Испания һәм АКШ флотларында сакланып калган. Шул класстагы соңгы кораблар, күп еллар резервда уздыргач, 1991 елда хезмәттән алына.^[1]

Стандарт «Вашингтон» крейсеры

Авыр крейсерлар классы хәрби-диңгез тарихын барлыкка килү мәҗбүр булган, бертигез дәрәҗәдә, сакчыл инглиз диңгезчеләргә һәм җитәкче Көнбатыш дәүләт дипломатларына. 1915 елны алман крейсерлар-рейдерлар белән эшен бетергәч, һәм яңа фараз ителгән алман көчле кораллы рейдерларыннан сакланып, Британия Адмираллыгы сәнәгатенә серия крейсерларга заказ биргән, кайсылар тиешле булган уздырырга теләсә кайсы перспективалы алман крейсерын бөтен статьялар буйлап. Чөнки көтеп торылган дошман кораллар 150-мм орудиялы күренеште уйланылган идә. Адмиралтейство өр-яңа "рейдерларны юкка чыгаручы" иң зур калибрлы артиллерияне күрергә теләде, кайсын инде кулдан коруны мөмкин иту дә, һәм шул ук чакта алманның 150-миллиметровкасын атыш ераклыгыннан бик яхшырак булсын идә.^[2] Нәтиҗәдә яңа крейсерлар 190-мм орудиелар алдылар. Ләкин, "Һокинс" төрендәге (ингл. Hawkins; шулай ук "Һаукинс" транскрипциясе дә кулланыла)^[3] крейсерлар төзелеше озаккарак сузыла, шул сәбәпле бу кораблар Беренче бөтендөнья сугышында катнашмый.

Беренче буын авыр крейсерлары

Бөекбритания авыр крейсерлары

Британия империясе аерым таләбе тудырды һәм бик үзенчәлекле «вашингтон» крейсеры проектын. Шул кече сыйныф крейсерларның, бөтен дөньяны урап алган империяның коммуникацияларында хәрәкәтләр төп бурычы дип күренгән. Шуңа карата, кораблар проектлаштырырганар таяныч бәлен шактый зур йөзү ераклыгы, әйбәт диңгездә йөри алучанлык һәм экипаж өчен уңайлы шартлар.

Франция авыр крейсерлары

1920-елларда Француз диңгез көчләренең Баш штабы чираттагы крейсерлар белән дәртләнү чорын кичерде. Бу ведомство планнары буенча, француз флоты сафларына 21 авыр крейсер керергә тиеш иде.^[1] Бу аст-класска керүче беренче ике крейсеры 1924—1925 еларда төзелә башлады. «Дюкень» (фр. Duquesne) төрендәге авыр крейсерларга эскадра еракара эзләүчеләре һәм коммуникацияләрне саклаучылар роле тапшырыла иде.^[4] Проект «Дюгэ Труэн» төрендәге җиңел крейсерлар нигезендә эшкәртелган булган һәм мирас итеп алардан алган чиктән тыш сүрән генә саклану, артиллерия базын чикләгән,

АКШ авыр крейсерлары

203-мм артиллериялы крейсерларны проектлаштыруга америкалар тотындылар инде 1919 елны. Төп проблема булган каршылык арасындагы концепцияларга карата әкрен йөрешле,