Кузоватово

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Кузоватово latin yazuında])
Кузоватово
Халык саны 7550 (1 гыйнвар 2018) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 1898 Edit this on Wikidata
Сәгать поясы UTC+03:00, UTC+04:00
География
Ил Россия
Координатлар 53°32'49"тн, 47°41'12"кнч
Почта индексы 433760 Edit this on Wikidata
Телефон коды 84237 Edit this on Wikidata
Карта

Кузоватово (рус. Кузоватово) ― эшчеләр бистәсе, Россия Федерациясенең Сембер өлкәсе Кузоватово шәһәр җирлеге һәм Кузоватово районының административ үзәге.

Атамасы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Тикшерүче В. Ф. Барашков фикеренчә, торак пункт атамасы шәхси мордва исеме Кузоваттан ясалган[1].

Янәшәдәге (3 км) Кузоватово[d] авылы исеме буенча аталган.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Император Николай II 1897 елның 24 февралендә Мәскәү-Казан тимер юлы җәмгыятенә Сембердән Вырыпаевкага һәм Сызраньнан Рузаевкага кадәр тимер юл төзү өчен җирләр бүлеп алырга рөхсәт итү турында указ чыгара[2] һәм Кузоватово авылы янында «Кузоватово» тимер юл разъезды (станциясе) төзелә.

Кузоватово бистәсенә 1898 елда тимер юл төзелеше белән бәйле рәвештә «Кузоватово» разъезды (станциясе) буларак нигез салына, шуннан соң станция янында бистә үсә башлый[3].

1913 елда «Кузоватово» разъезды янындагы бистә Кузоватово волосте составына керә[3].

1924 елда «Кузоватов» разъезды Сембер губернасы Сызрань өязе Дворян волосте Кузоватово авыл советы составында[4].

1935 елда Кузоватово бистәсе Кузоватово районының административ үзәге була[5].

Кузоватово авылын Кузоватово бистәсеннән аеру өчен, аларның исемен 1нче Кузоватово һәм 2нче Кузоватово итеп үзгәртәләр[6].

Сембер өлкәсе башкарма комитетының 1957 елның 14 ноябрендәге карары белән 2нче Кузоватово авылы эшчеләр бистәсе категориясенә кертелә һәм аңа Кузоватово исеме бирелә[6].

2005 елдан ― Кузоватово шәһәр җирлегенең административ үзәге.

Халкы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Халык саны
1959[7]1970[8]1979[9]1989[10]2002[11]2010[12]2012[13]2013[14]2014[15]2015[16]
5000↗6906↘6818↗8034↗8683↘8022↘7909↘7840↗7875↘7775

Инфраструктура[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • 1нче санлы «Светлячок» балалар бакчасы
  • 4нче санлы «Буратино» балалар бакчасы
  • 6нчы санлы «Аленушка» балалар бакчасы
  • 1нче урта мәктәп
  • 2нче урта мәктәп
  • 3нче урта мәктәп
  • Балалар сәнгать мәктәбе
  • Балалар-яшүсмерләр үзәге
  • Балалар-яшүсмерләр спорт мәктәбе
  • Технология техникумы. 1952 елның 8 мартында ачылган[17]
  • Район хастаханәсе
  • Мәдәният йорты
  • «Өмет җилкәне» (Парус надежды) комплекслы социаль хезмәт күрсәтү үзәге
  • «Вита» сөт комбинаты
  • Катнаш азык заводы
  • «Фанверк»ҖЧҖ
  • «Стройизделия» ҖЧҖ

Шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Анатолий Дмитриевич Грачев (1937–2005), совет һәм Россия актеры, Россиянең халык артисты.
  • Григорий Фёдорович Васянин (1896–1973), Советлар Союзы Герое.
  • Александр Степанович Климушкин (1924–1992), Советлар Союзы Герое.
  • Валентин Степанович Кузьмин (1935–2013), РСФСР атказанган тренеры[18].

Истәлекле урыннар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Советлар Союзы Герое кабере, 1973.
  • Бөек Ватан сугышы елларында һәлак булганнарга һәйкәл, 1973[19], 1989 [20].
  • Су кудыру манарасы, 1898 ― Кузоватово символы.
  • Тимер юл өеме астында күпер-туннель, 1897[21]
  • «Балта остасы Сорокин әкиятләре» балалар паркы[22].
  • Зөя елгасы башланган урын ― Сембер өлкәсе башкарма комитетының 1989 елның 23 декабрендәге 552 номерлы карары белән табигать һәйкәле дип расланган[23].
  • Карел каены ― төбәк әһәмиятендәге табигать һәйкәле[24]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ Барашков В. Ф. По следам географических названий Ульяновской области. әлеге чыганактан 2020-02-24 архивланды. 2020-08-11 тикшерелгән.
  2. ↑ ОФИЦИАЛЬНЫЙ САЙТ МУНИЦИПАЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ КУЗОВАТОВСКИЙ РАЙОН. 2020-10-28 тикшерелгән.
  3. ↑ 3,0 3,1 Н. П. ИнфоРост // № 89 - Посёлок при разъезде "Кузоватово" /. ГПИБ | Список населённых мест Симбирской губернии. [1913. - Симбирск, 1913.]. elib.shpl.ru. 2020-06-04 тикшерелгән.
  4. ↑ Н. П. ИнфоРост // Кузоватовский с/с - № 7, стр 80 /. ГПИБ | Список населённых мест Ульяновской губ. - Ульяновск, 1924.. elib.shpl.ru. 2020-01-08 тикшерелгән.
  5. ↑ Официальный сайт муниципального образования Кузоватовский район. 2020-08-11 тикшерелгән.
  6. ↑ 6,0 6,1 {{{башлык}}}. Архивировано из первоисточника 16 март 2017.
  7. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
  8. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
  9. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
  10. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность городского населения. әлеге чыганактан 2011-08-22 архивланды.
  11. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. әлеге чыганактан 2012-02-03 архивланды.
  12. ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Населенные пункты Ульяновской области и численность проживающего в них населения по возрасту. әлеге чыганактан 2014-05-14 архивланды. 2014-05-14 тикшерелгән.
  13. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. әлеге чыганактан 2014-05-31 архивланды. 2014-05-31 тикшерелгән.
  14. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). әлеге чыганактан 2013-11-16 архивланды. 2013-11-16 тикшерелгән.
  15. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. әлеге чыганактан 2014-08-02 архивланды. 2014-08-02 тикшерелгән.
  16. ↑ Ульяновская область. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2015 года. әлеге чыганактан 2015-04-04 архивланды. 2015-04-04 тикшерелгән.
  17. ↑ Календарь знаменательных, праздничных и памятных дат, профессиональных праздников, отмечаемых в 2022 году в Ульяновской области.
  18. ↑ listina73 (2013-08-14). Ушёл из жизни Валентин Степанович Кузьмин..
  19. ↑ Памятник воинам — односельчанам, погибшим в Великой Отечественной войне (р.п. Кузоватово, 1973 г.) | «Журавли нашей памяти…». 2020-10-30 тикшерелгән.
  20. ↑ admin. Кузоватовский район | «Журавли нашей памяти…». 2020-10-30 тикшерелгән.
  21. ↑ №№ 6, 7, 37, 38, 39 - пгт. Кузоватово /. Сводный список объектов культурного наследия (памятников истории и культуры) Кузоватовского района Ульяновской области | Контент-платформа Pandia.ru. 2020-06-10 тикшерелгән.
  22. ↑ Мистика Ульяновской области. Кого хоронили стоя и где река забурлила. 2020-10-30 тикшерелгән.
  23. ↑ Истоки реки Свияга Кузоватовский район Ульяновская область. 2020-08-23 тикшерелгән.
  24. ↑ Культура карельской березы (Культуры Карельской березы). ООПТ России

Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Край Ильича: Памятные места (Ульяновска и обл.)2-е издание — г. Саратов 1985 г.-360 с., ил.
  • ЗАКОН УЛЬЯНОВСКОЙ ОБЛАСТИ ОБ АДМИНИСТРАТИВНО-ТерриториАЛЬНОМ УСТРОЙСТВЕ УЛЬЯНОВСКОЙ ОБЛАСТИ от 03.10.2006 года № 126-ЗО
  • Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  • Ульяновская — Симбирская энциклопедия : в 2 т. / ред. и сост. В. Н. Егоров. — Ульяновск : Симбирская книга, 2000—2004.
  • М. Репьёв. «Симбирский край». — Париж, 1935. — С. 441.
  • Н. Баженов Статистическое описание соборов, монастырей, приходских и домашних церквей Симбирской епархии по данным 1900 г. (Приложение к Симбирским Епархиальным Ведомостям за 1903 год) Симбирск, Типо-литография А. Т. Токарева., 1903.

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Кузоватово&oldid=4115249