Тараз дәүләт педагогика университеты

Тараз дәүләт педагогика университеты
	Тараз дәүләт педагогика университеты
Дәүләт	Казакъстан
Административ-территориаль берәмлек	Тараз

Тараз дәүләт педагогика университеты - Тараз шәһәрендә югары белемле яңа төр укытучылар әзерләүче югары уку йорты.

Тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Казакъстан Республикасы Компартиясе Үзәк Комитеты һәм КазССР Югары Советының 1967 елның 13 маендагы №340 карары, Казакъстанның Югары һәм махсус урта белем бирү министрлыгының №401 боерыгы белән Октябрьнең 50 еллыгы исемендәге "Жамбыл педагогик институты" исеме белән оештырыла . 1996 елда югары уку йортларын оптимизацияләү барышында "Жамбыл университеты" статусын ала. Югары уку йортына куелган барлык таләпләргә туры килгән Жамбыл университетына нигезләнеп, 1998 елда өч югары уку йортын берләштерү нәтиҗәсендә "М.Х. Дулати исемендәге Тараз дәүләт университеты" оештырыла. 2004 елның апрелендә, 2004 елның 3 февралендәге Казакъстан Республикасының мәгариф министрлыгының 174 номерлы "Казакъстан Республикасы Хөкүмәтенең 2004 елның 3 февралендәге 128 номерлы карарларын гамәлгә ашыру турында", 2004 елның 4 март боерыклары белән, "Тараз дәүләт педагогика университеты" булып корыла.

Казакъстан Республикасы Хөкүмәтенең 2017 елның 20 октябрендә чыккан 657 номерлы карары белән, Казакъстан Республикасының мәгариф министрлыгы "Тараз дәүләт педагогик университеты " хуҗалык алып бару хокукындагы республика дәүләт предприятиесе итеп үзгәртелә.

Казанышлар һәм яшәеше[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Казакъстан Республикасы югары уку йортыннан соң белем бирү белгечлекләре классификаторы үзгәрү сәбәпле, 2010 елның 3 февралендә ТарДПИга 29 бакалавриат һәм 10 магистратура белгечлеге буенча 0137347 номерлы АБ серияле дәүләт лицензиясе бирелә. Институт 2010 елның сентябрендә Болоньяда университетларның Бөек Хартиясенә кул куя. 2011 елның 5 сентябрендә ТарДПИ ISO 9001 -2008 аfnor (Франция) халыкара сертификатын һәм 2011 елның 14 октябрендә Азия (Казахстан) Интерсерт Консалтинг Үзәгенә туры килү сертификатын ала. 2012 елда институт фәнни эшчәнлек субъекты буларак аккредитацияләнә.

Тараз дәүләт педагогика институтының миссиясе ил һәм төбәк өчен кирәкле яңа типтагы югары квалификацияле белгечләр - укытучылар әзерләү. Институт үзенең төп максаты итеп мәгариф өлкәсендә дәүләтнең стратегик максатларына ярашлы рәвештә мәгариф системасын тулысынча яңартуны куя.

Бүгенге көндә 2011-2020 елларда Казакъстан Республикасында Мәгарифне үстерү дәүләт программасын гамәлгә ашыру һәм 12 еллык белем бирүгә күчү барышында укытучыларга йөкләнгән җаваплылык артты. Бу барлык белем дәрәҗәләрендә дә тулаем яңача укыту сыйфатларын тормышка ашыруны таләп итә. Хәзерге мәгариф системасын тамырдан үзгәртүдә укытучы мөһим стратегик роль уйный. Илдә мәгариф системасын яңартуның хәзерге этабы югары педагогик белем бирүнең әһәмиятен арттыру белән сыйфатлана. Казакъстанда мәгариф реформаларының нәтиҗәлелеге, беренче чиратта, укытучының шәхесенә, педагогик белгеч әзерләү сыйфатына бәйле.

Тараз дәүләт педагогика институты 2012 елда мәгариф сыйфатын тәэмин итү буенча бәйсез Казахстан агентлыгында аккредитацияне уңышлы уза һәм агентлыкның 2012 елның 27 декабрендәге карары белән институциональ аккредитация турында таныклык ала.

Ректоры - тарих фәннәре докторы, профессор, абруйлы галим, югары уку йорты системасында зур эш тәҗрибәсе булган җитәкче Кожамжарова Дария Пернеш кызы һәм ТарДПИ коллективы ил президентының глобаль инициативаларына җавап бирәләр һәм югары белем бирү системасын яңартуда актив катнашалар. Шуңа бәйле рәвештә институтның Гыйльми шурасы 2011-2020 елларда ТарДПИны үстерүнең стратегик планын раслый. Әлеге документта яңа белем бирү технологияләрен төзү һәм гамәлгә кертү мәсьәләләренә аерым игътибар бирелә.

Мәгариф сыйфатын бәяләү буенча бәйсез Казакъстан агентлыгы нәтиҗәләре буенча ТарДПИ 2012 елда илнең иң яхшы дүрт педагогик югары уку йорты исемлегенә керә.

2010 елның 17 сентябрендә институт Казакъстанның 30 уку йорты арасында Болоньяда университетларның Бөек Хартиясенә кул куя. Моның ярдәмендә институт Болон процессының төп принципларын: академик мобильлекне, югары уку йортларның автономиясен, академик ирекне, мәгариф һәм фәнне интеграцияләүне һ. б. хуплауын күрсәтә.

Дәүләт башлыгы билгеләгән мәгариф системасын интернациональләштерү сәясәтен уңышлы үткәрү нәтиҗәсендә студентларны халыкара академик мобильлек кысаларында Аурупа югары уку йортларына укырга җибәрү мөмкинлеге барлыкка килә. Уку семестрында ТарДПИда конкурс сайлап алуын узган 7 иң яхшы студент Чехия, Польша, Болгария вузларына җибәрелә.

Институтта үткәрелгән тикшеренүләрнең конкурентлыкка сәләтлелеген арттыру, халыкара дәрәҗәдәге фәнни тенденцияләргә туры китерү максатларында ТарДПИ 28 ерак һәм якын чит ил университетлары һәм тикшеренү үзәкләре белән хезмәттәшлек итә, югары квалификацияле белгечләр белән берлектә фәнни-тикшеренү эшләре алып бара. Алар арасында Адам Мицкевич университеты, Вроцлав һәм Зеленогур университетлары (Польша), Злин университеты (Чехия), Аксарай университеты (Төркия), Азат Берлин университетының төркият институты (Германия), Сегед университеты (Венгрия), Берия колледжы (АКШ), Изге Климент Охридский исемендәге София университеты (Болгария), Зволендагы технология университет (Словакия), Хобд дәүләт университеты (Монголия), Санкт-Петербург дәүләт психология һәм социаль эш институты, Ульяновск дәүләт университеты, Кузбасск дәүләт педагогия академиясе (Россия). Уку процессын демократияләштерү юнәлешендә укытуның кредит технологиясе системасын планлаштыруның һәм оештыруның инновацион ысулларын куллану, Дублин дескрипторларына ярашлы рәвештә модульле белем бирү программаларын әзерләү, күптелле белем бирүне камилләштерү буенча зур эш алып барыла.

Академик ирекне үстерү юнәлешендә белем бирү программаларының структурасы һәм эчтәлеге сайлау буенча дисциплиналар белән тулыландырыла. Уку процессына телләр өйрәнүгә, электрон укытуга, инклюзив белем бирүгә һәм 12 еллык мәктәп өчен белгечләр әзерләүгә басым ясап, яңа электив дисциплиналар кертелә.

Электив фәннәр эш бирүчеләрнең һәм хезмәт базарының сорауларын анализлау нигезендә әзерләнә. Дәүләт башлыгы Н. А. Назарбаев йөкләмәсе нигезендә «Казакъстанны социаль модернизацияләү: гомуми хезмәт җәмгыятенә 20 адым» программасы буенча 2012-2013 уку елында кабул ителгән студентлар өчен «Туган якны өйрәнү», «Акмеология нигезләре» һәм «Казакъстан Хокукы» дисциплиналары үткәрелә.

Студентларның укытучыларны сайлап алу мөмкинлеген исәпкә алып, традицион белем бирү ысулларыннан тыш инновацион технологияләр һәм интерактив укыту ысуллары кулланыла башлый. Хәзерге вакытта институт коллективы бәйсез Казакъстан мәгариф сыйфатын бәяләү агентлыгында институциональ аккредитациянең икенче этабын уза. ISO 9001: 2008 стандарты буенча француз АФФНОРТ агенты сертификатына ия. Укытучылар һәм студентларның эчке һәм тышкы академик мобильлек программаларында катнашу дәрәҗәсе үсү белән беррәттән, уку процессына дистанцион укыту технологияләре кертелә.

КР Мәгариф һәм фән министрлыгы боерыкларына ярашлы рәвештә, күптелле белем бирүне үстерү кысаларында институт "5В011400-Тарих", "5В011100-Информатика" белгечлекләре буенча махсус бүлекчәләр ачыла торган югары уку йортлары исемлегенә кертелгән. Шул рәвешле, чит ил вуз-партнерлары белән уртак белем бирү программаларын гамәлгә ашыру мәсьәләсе дәвам итә.

Илнең әйдәп баручы педагогия вузында 29 бакалавриат белгечлеге буенча укытучылар әзерләнә. Белем бирү эшен 26 кафедрада 365 укытучы башкара, шулар арасында 149фән докторы һәм фән кандидаты, 95 магистр. Институт каршында 2010 елда ачылган инновацион-педагогик көллият 2011 елда Жамбыл өлкәсе акимы карары белән мәдәният һәм сәнгать көллияте итеп үзгәртелә. Төбәкнең мәдәният һәм сәнгать өлкәсендә квалификацияле белгечләргә ихтыяҗы көллиятнең профилен үзгәртүгә китерә. Хәзерге вакытта көллияттә 6 белгечлек буенча әзерлек алып барыла, 700дән артык студент белем ала.

Ректоратның белгечләр әзерләү сәясәтендәге позициясе - фундаменталь һәм гамәли фәннең актуаль мәсьәләләре буенча, шул исәптән 12 еллык белем бирү, педагогика, математика, физика, биология, химия, психология, филология өлкәсендә һәм фәнни-тикшеренү юнәлешен активлаштыручы махсус төзелгән фәнни үзәкләрдә югары квалификацияле укытучылар составын төзү. Институтта "Тараз дәүләт педагогика институты хәбәрләре" фәнни-педагогик журналы чыгарыла. Билгеле, гомуми педагогика фәненең казанышлары һәм мәктәп тәҗрибәсе бердәмлеге булмаса, мөгаллимнәрне сыйфатлы әзерләү мөмкин түгел. Институтның фәнни-тикшеренү юнәлеше әлеге проблеманы хәл итүгә нигезләнә. Шуңа бәйле рәвештә авыл мәктәпләренә укыту-методик һәм фәнни-консультатив ярдәм күрсәтүче «ТарДПИ – авыл мәктәбе» комплекслы программасы гамәлгә ашырыла.

Институт 2012 елның 15 мартында фәнни эшчәнлек субъекты буларак аккредитацияне уңышлы уза. Бу Казакъстан галимнәренә КР Мәгариф министрлыгының фән комитеты тарафыннан финансланган бәйгеләрдә катнашырга мөмкинлек бирә. Хәзерге вакытта профессор М.Моратбеков, доцентлар А. Ибрашева һәм А. Мажибаев республика грант финанслау нигезендә фәнни-тикшеренү проектлары кысаларында тикшеренүләр үткәрәләр.

Уку йортында барлыкка килгән яңа традиция буларак, әйдәп баручы чит ил галимнәрен «кунак» лекцияләренә чакыруны атап була. Соңгы ике ел дәвамында институт үз акчалары хисабына Сегед университетыннан (Венгрия), Берлинның ирекле университетыннан (Германия), Изге Климент Охридский исемендәге София университетыннан (Болгария), цикллы лекцияләр уку өчен Россия Федерациясенең эре югары уку йортларыннан галимнәрне чакыра.

Институт 30 меңгә якын белгеч әзерләгән, алар Казакъстанның барлык төбәкләрендә мәгариф, фән, сәнгать, спорт, дәүләт хезмәте һәм бизнес өлкәсендә уңышлы эшлиләр. Алар арасында КР Мәгариф һәм фән вице-министры Мәхмәтгали Сарыбеков, Казахстан укытучылары арасында «Еңбек Ері» исеменә беренче тапкыр ия булган Аягуль Миразова, КР парламенты Мәҗлесе депутаты Гөлмира Исимбаева, психология фәннәре докторы, Абай исемендәге Казакъ милли педагогика университеты профессоры Оспан Сангилбаев, Тараз инновацион-гуманитар университеты ректоры Ерболат Саурыков, фәнни эш һәм халыкара элемтәләр буенча ТарДПИ буенча проректор Талант Булееваны атап була. Таразда гына да 54 гомуми белем бирү мәктәбенең 30ында әлеге институтның директорлары эшли. Мәктәпкәчә балалар учреждениеләре җитәкчеләре арасында ТарДПИны тәмамлаучылар да күп. Бүген ТарДПИ студентларның уку процессын, көнкүрешен һәм ялын нәтиҗәле оештыру шартларында инфраструктурасы үсеш алган югары уку йорты. Заманча лабораторияләр, лингафон кабинетлары, компьютер һәм интернет-аудиторияләр, интерактив такталар, электрон уку заллары белән җиһазландырылган 8 уку корпусында 29 бакалавриат белгечлеге буенча 7 меңгә якын студент белем ала.

Заманча оптик җепселле элемтә системалары ярдәмендә ТарГПИ студентлары һәм укытучылары интернет-классларда, кафедраларда һәм электрон уку залларында югары тизлекле интернеттан бушлай файдалана ала. Институтның фәнни китапханәсенең универсаль китап фонды даими тулылана. Фәнни китапханәдә автоматлаштырылган КАБИС системасын, Республика электрон китапханәсен, Springer, Web Knowledge, Thomson Reuters мәгълүмат базаларын кулланырга мөмкин.

460 урынга исәпләнгән «студентлар йортында» уку залы, интернет-класс, матурлык салоны, тренажер залы, «Жан сыры»,«Айша биби»,«Байтерек» клублары эшли. 6 ябык спорт залында һәм 2 ачык спорт комплексында институт студентлары спорт төрләре белән шөгыльләнә, алар арасында күп кенә студентлар халыкара һәм республика ярышларында җиңүчеләр дип танылган. Институтта 19 компьютер классы, шул исәптән 5 интернет-класс, 2 электрон уку залы, 15 аудитория интерактив такталар проекторлары, 1 лингофон кабинеты бар.

Югары уку йортының барлык структур бүлекчәләре корпоратив компьютер челтәренә тоташкан. Институтның веб-сайтлары бар http://www.tarmpi.kz 2016 елның 25 апрель көнендә архивланган., http://www.tarmpi-innovation.kz 2016 елның 2 апрель көнендә архивланган., http://ecat.tarmpi.kz 2020 елның 13 май көнендә архивланган., http://bibl.tarmpi.kz 2016 елның 28 март көнендә архивланган., http://e-islam.tarmpi.kz 2016 елның 28 март көнендә архивланган., http://portal.tarmpi.kz 2016 елның 28 март көнендә архивланган., http://itb.tarmpi.kz 2016 елның 28 март көнендә архивланган.. Тараз дәүләт педагогика институтында күп кенә танылган җәмәгать эшлеклеләре, талантлы сәнгать йолдызлары, спорт эшлеклеләре агымы әзерләнгән. Алар арасында «Жигер» республика конкурсы лауреаты Д.Гөмәрәлиев, Мальтада эстрада җыры халыкара конкурсы лауреаты Т. Әшимбекова, казакъ эстрадасы йолдызлары Д. Танатаров, К. Маханов, «Яшь дулкын» республика башкаручылар конкурсы лауреаты Д. Маханбаева, «Яшь канат» республика конкурсы лауреаты Б. Сейдуалиева һ. б. бар.

Институтның укыту-тәрбия юнәлеше буенча зур игътибары булачак мөгаллимнәрнең рухи, әхлакый аспектларын үстерү мәсьәләләренә бирелә. Студентлар парламенты, яшьләр эшләре буенча комитет, студентлар профсоюз комитеты, студентларның хокук бозуларын һәм коррупциясен профилактикалау буенча Совет, «Жас Отан» яшьләр оешмасы, ТарДПИ студентлар альянсы, «Шанырак» студентлар ассамблеясы - студентлар үзидарәсе эшләре буенча тәрбия өлкәсендә эшләү механизмының тере гәүдәләнеше. Ярты гасырга якын тарихы булган институтның үсеш перспективалары ачык билгеләнгән. Аның алдында кайбер белгечлекләрне халыкара аккредитацияләүне гамәлгә ашыру, аларның реестрын киңәйтү, уку процессында яңа мәгълүмати һәм педагогик технологияләрне киң куллану, укытучының статусын күтәрү, студентларны студентлар йортларында укыту һәм яшәтү өчен уңай шартлар тудыру, институтның матди-техник базасын ныгыту буенча алга таба эш барачак.