Эрбетче

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Эрбетче latin yazuında])
Эрбетче
Сурәт
Кыскача исем N. caryocatactes
Халыкара фәнни исем Nucifraga caryocatactes L., 1758[1][2][3][…]
Таксономик ранг төр[1][2][4][…]
Югарырак таксон Эрбетчеләр[1]
Таксонның халык атамасы Spotted Nutcracker[2][5][3][…] һәм Cascanueces norteño[6][7]
Эндемик булган төбәкләр Сингалила[d][8], Varsey Rhododendron Sanctuary[d][8], Dzuluk[d][8], Канченджанга[d][8], Fambong Lho Wildlife Sanctuary[d][8], Lachen[d][8], Okhrey[d][8], Shingba Rhododendron Sanctuary[d][8], Юксом[d][8], Eaglenest Wildlife Sanctuary[d][8], Singchung Bugun Community Reserve[d][8] һәм Sela Pass[d][8]
ХТСБ саклану статусы югалу куркынычы иң аз булган[d][9]
Канатлары киңлеге 0,58 метр[10]
Төрләр ареалы харитасы
Чехия Республикасының юкка чыгу куркынычы булган төрләре Кызыл исемлеге статусы зәгыйфь[d][11]
Оя зурлыгы 3,5[12]
Йомыркаларының инкубацион периоды 17 тәүлек[13]
 Эрбетче Викиҗыентыкта
Nucifraga caryocatactes caryocatactes

Эрбетче (эрбет чыпчыгы, лат. Nucifraga caryocatactes) — карга кошлар гаиләлегеннән эрбетчеләр ыругының кошы.

Тышкы кыяфәт[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чәүкәдән аз гына кечерәк. Гәүдә озынлыгы 30–35 см, койрыгы — 11 см, авырлыгы 125–190 г. Куе көрән төстә, баш һәм муен артын исәпләмәгәндә, бөтен җирендә зур-зур таплары бар. Койрык асты ак, койрык каурыйларының (ике урта каурыйны исәпләмәгәндә) очлары ак. Теше иркәктән аз аерыла: ул ачыграк төстә һәм ак таплар азрак беленеп тора.

Таралган җир[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Аурупа һәм Азия тайга урманнарында Скандинавия һәм Альп тауларыннан Камчатка, Курил утраулары, Диңгез буе, Япония һәм Кытайга кадәр таралган. Татарстанда сирәк очрый. Эрбетче Себердә эрбетне бердәнбер масса-күләм таратучы булып тора.

Туклану[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Күбесенчә пешкән эрбет чикләвекләре белән туклана. Өстәвенә имән һәм бук чикләвекләре, чыршы һәм нарат орлыклары, җиләкләр һәм бөҗәкләр белән туклана.

Үрчү[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Бу кошлар тик иң куе һәм кара урманнарда оялыйлар. Апрель яисә мартта теше 3–4 озынча аксыл яшел күкәй сала. Күкәйләрдә тик теше утыра, иркәк аны ашата.

  1. 1,0 1,1 1,2 Integrated Taxonomic Information System — 1999.
  2. 2,0 2,1 2,2 IOC World Bird List Version 6.3 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.3
  3. 3,0 3,1 World Bird List: IOC World Bird List — 6.4 — IOU, 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.4
  4. IOC World Bird List. Version 7.2 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.2
  5. Кызыл китап — 1964.
  6. IOC World Bird List. Version 10.1 — 2020. — doi:10.14344/IOC.ML.10.1
  7. IOC World Bird List. Version 10.2 — 2020. — doi:10.14344/IOC.ML.10.2
  8. 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 Cornell Lab of Ornithology eBird — 2002.
  9. The IUCN Red List of Threatened Species 2021.3 — 2021.
  10. Per G P Ericson Flight speeds among bird species: allometric and phylogenetic effects // PLoS Biol. / J. A. EisenPLoS, 2007. — ISSN 1544-9173; 1545-7885doi:10.1371/JOURNAL.PBIO.0050197PMID:17645390
  11. Portál informačního systému ochrany přírodyAgentura ochrany přírody a krajiny České republiky.
  12. Böhning-Gaese K., Jetz W., Sekercioglu C. H. The worldwide variation in avian clutch size across species and space // PLoS Biol. / J. A. EisenPLoS, 2008. — ISSN 1544-9173; 1545-7885doi:10.1371/JOURNAL.PBIO.0060303PMID:19071959
  13. del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the WorldBarcelona: Lynx Edicions.