Лубян (Вятка кушылдыгы)
| Лубян | |
| Кушыла: | Нократ елгасы |
|---|---|
| Кушылдыгы | Сарамачка |
| Су җыю бассейны | Идел бассейны[d] |
| Бассейн мәйданы | 273 км² |
| Дәүләт |
 Россия[1] |
| Административ-территориаль берәмлек | Татарстан |
| Озынлык | 37,5 km |
 | |
һәм [1]
Лубян - Татарстан һәм Удмуртия елгасы, Вятка елгасының сул кушылдыгы.
География
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Елганың озынлыгы 37,5 км (шуларның 30 км Татарстанда), бассейн мәйданы 273 км². Лубян Удмурт Республикасының [2]Новоникольск авылының көньяк-көнбатышыннан башлана, тамагы Татарстан Республикасының Кукмара районы Лубян авылы янында урнашкан[3]. Ул чокырлар һәм күп санлы йомшак биеклекләр белән аерылган биек тигезлектә ага. Елганың 9 кушылдыгы бар, аларның иң зуры — сул кушылдыгы Сарамачка.
Су реестры мәгълүматлары
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Урман каплавы 75%, елга челтәренең тыгызлыгы 0,31 км / км².
Елга аз сулы. Елга туклануы катнаш, нигездә кар белән туклана (64%). Җир асты туклану модуле 3-5 л / (с×км²). Язгы кар эрегән вакытта түбәнлекләрдә елга киң тарала, кайчагында якын-тирә урман участокларын су баса. Еллык агымның уртача озак вакытлы катламы бассейнда 116 мм, су басу катламы 74 мм. Язгы ташу гадәттә март ахырында - апрельнең 1 декадасында башлана. Ноябрь башында салкын. Тамагында күпьеллык уртача су чыгымы 0,4 м³/с.
Су язда йомшак (1,5-3 мг-экв /л), кыш һәм җәйдә уртача каты (3-6 мг-экв /л). Минерализациянең гомуми күләме язда 200-300 мг / л, кыш һәм җәйдә 500-700 мг / л [4] .
Табигать
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Елгада гольян һәм хариус очрый (икесе дә Татарстан Республикасының Кызыл китабына кертелгән). Елга үзәнендә сөйрәлүчеләрнең 4 төре санала: гади кара елан, бакыр кәлтәләр (Татарстан Республикасы Кызыл китабына кертелгән), җир-су хайваннарының 6 төре (Татарстан Республикасы Кызыл китабына кертелгән: соры гөберле бака, тараклы тритон ), имезүчеләрнең 24 төре ( Татарстан Республикасының Кызыл китабына кертелгән кутора, Европа чәшкесе, ас, аю ), кошларның 125 төре (Татарстан Республикасының Кызыл китабында күрсәтелгән: соры торна, саескан, кечкенә акчарлак, телсез аккош, зур выпь, елга каракошы, балыкчы карчыга, каракош, бөркет, өке, саз ябалагы, каракош, чырайсыз ябалаклар, козодой, балыкчы тургай, удод, соры башлы тукран, урман тургае, кычыткан тургае).
Татар Автоном Совет Социалистик Республикасы Министрлар Советының 1989 елның 24 апрелендәге 167нче һәм Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетының 2005 елның 29 декабрендәге 644 нче карары белән ул төбәк әһәмиятендәге табигать һәйкәле булып танылды. Елганың түбән агымында урнашкан. Озынлыгы 6 км, янәшәсендәге урман зонасы киңлеге 200 м-табигать һәйкәле (1989 ел).
Су реестры мәгълүматлары
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Россия дәүләт су реестры мәгълүматлары буенча, Чулман су бассейны округына карый, елгасының су хуҗалыгы участогы — Нократ Аланы шәһәреннән Нократ елгасына һәм тамагына кадәр. Елга бассейны — Нократ тора. Елга бассейны — Кама [5] .
Дәүләт су реестрындагы су коды 10010300612111100040523.
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ 1,0 1,1 GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ Калып:Карта/Бк
- ↑ Калып:Карта/Бк
- ↑ Каталог топонимов РТ: Лубянка. әлеге чыганактан 2018-06-15 архивланды. 2021-01-05 тикшерелгән.
- ↑ Государственный водный реестр РФ: Лубянка.
Чыганаклар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Татарская энциклопедия: В 6 т /Гл. ред. М. Х. Хасанов, отв. ред. Г. С. Сабирзянов. — Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ.
