Рифкать Тукаев

Рифкать Тукаев
Рифкать Тукаев
Туган	10 октябрь 1923; Балтач районы
Үлгән	19 июнь 1995 (71 яшь); Үзбәкстан
Сәяси фирка	Советлар Берлеге коммунистик фиркасе

Тукаев Рифкать Галимҗан улы (10 октябрь 1923 ел — 19 июнь 1995 ел) — укытучы, Бөек Ватан сугышы яугире, аерым күзәтчелек ротасының бүлекчә командиры, старшина. Дан орденының тулы кавалеры. Үзбәк ССР‑ның атказанган укытучысы (1975). ССРБ‑ның мәгариф отличнигы (1984).

Биографиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Рифкать Галимҗан улы Тукаев 1923 елның 10 октябрендә Башкортстан АССР ы Бөре кантон Түбән Карыш авылында туган. Татар.

1929 елдан Андижан (хәзерге Үзбәкстан) шәһәрендә яши. Бохара укытучылар институтында укый. 1940 елдан Үзбәк ССРы Сурхандарья өлкәсенең мәктәбендә рус телен укыта.

1942 елның июненнән Кызыл армия сафында, 1-се Мәскәү җәяүле-пулемет училищесында укый. 1942 елның ноябреннән 2‑се Балтыйк барча фронтында 10 нчы гвардия армиясе 379 нчы укчылар дивизиясенең 1257‑се һәм 1250‑се укчылар полкларында хезмәт итә. 1944 елның декабреннән 1‑се Украина фронтында 59 нчы армиянең 245‑се дивизиясенең 322‑се аерым күзәтчелек ротасында бүлекчә командиры була.

1944 елның 21 февралендә Псков өлкәсенең Пустошка шәһәре тирәсендә 433-нче күзәтчелек ротасы бүлеге төркеменең командиры старшина Тукаевның күзәтчелек группасы башында дошман тылына үтеп керә һәм яугирлар белән алышка инеп күзәтчелек ясый. Алышта дистәгә якын немец салдаты юк ителә һәм бишесе әсиргә алына. Тукаевның группасы кайтып килгәндә ватык рота командирының гүмерен коткара. Күрсәткән батырлыклары өчен 1944 елның 18 мартында 3-нче дәрәҗә Дан ордены белән бүләкләнә.

1944 елның 12 июлендә Псков өлкәсе Янчево авылы тирәсендә Тукаев җитәкчелегендәге төркем немец отрядлары белән сугышка керә. Тукаев үзе дошман пулеметы белән 10 нан күчү пехотасын юк итә, 2 офицерны әсиргә ала. Дошман батареялары һәм инженер корылмалары урнашу тураһындагы сырлы мәглүмәтләрне разведчиклар вакытында штабка алып төрләре. Биредә күрсәткән батырлыклары өчен 1944 елның 22 августында 2-се дәрәҗә Дан ордены белән бүләкләнә.

1945 демобилизацияләнә, Андижанга кайта. 1962 елда Ташкент педагогия институтын тәмамлый. Андижан мәйдан укытучыларны камилләштерү институтының хәрби-методик кабинеты мөдире булып эшли. 1968 елдан — отставкадагы старшина.

1995 елның 19 июнендә Үзбәкстанның Андижан шәһәрендә вафат була.

Мактаулы исемнәре һәм башка бүләкләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1‑се дәрәҗә Ватан сугышы ордены
1‑се дәрәҗә Дан ордены (1958 елның 26 ноябре)
2‑се дәрәҗә Дан ордены (1944 елның 22 августы)
3‑нче дәрәҗә Дан ордены (1944 елның 18 марты)
Кызыл Йолдыз ордены (1945)
Үзбәк ССР‑ның атказанган укытучысы (1975)
ССРБ‑ның мәгариф отличнигы (1984)

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Туҡаев Рифҡәт Ғәлимйән улы // Башкорт энциклопедиясе — Уфа: «Башкорт энциклопедиясе» гыйльми-нәшрият комплексы, 2015-2020. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелгән 25 сентябрь 2019)
Тукаев Рифкат Галимзянович // Полные кавалеры ордена Славы: краткий биографический словарь