Урал алды
| Урал алды | |
 | |
| Дәүләт |
 Россия[1] |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмлек | Пермь крае[1], Башкортстан, Удмуртия һәм Ырынбур өлкәсе |
 | |
Урал алды — Уралның көньяк битләүләренә тоташып яткан мәйдан. Башлыча, Печора һәм Чулман (Кама) елгалары бассейннары, Көнчыгыш-Европа тигезлегенең кырый өлеше.
Урал алды Пермь крае, Башкортстан, Удмуртия һәм Ырынбур өлкәләрендә урнашкан.
Тасвирлама[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Урал алдының төньяк өлешендә Печора уйсулыгы урнашкан. Көньяктарак Бөгелмә-Бәләбәй калкулыгы һәм башкалар ята.Урал алдының күп өлешен ылыслы урманнар алып тора. Көньяктарак яфраклы агачлар белән кушылган, кайбер урыннарда яфраклы агачлар күпчелек җирләрне каплаган. Төньяк чикләрдә — тундра. Көньяк чикләрдә далалар, алар күп урыннарда сөрелгән. Урал алдында нефть, табигый газ, ташкүмернең зур яткылыклары бар (Тиман-Печора нефть - газ бассейны, Идел-Урал нефть һәм газлы өлкәләренең көнчыгыш өлеше.
Башкорт Урал алдының барлыкка килүенә магматик һәм метаморфик токымнардан торган борынгы кембрийга кадәр чор нигез булып тора. Фундаментның өске катламы Татар, Пермь-Башкорт һәм Ырынбур көмбәзеннән (җыелмаларыннан) тора. Аларга җир өстенең түбәндәге рельефлары туры килә: конус кебек останецлар белән бүлгеләнгән Бөгелмә-Бәләбәй калкулыгы (диңгезе биеклеге дәрәҗәсеннән - 450 метр), Стәрлебаш-Федоровка калкулыгы, Гомуми Сыртның тәбәнәк калкулыклары белән Төньяк сыртлар (диңгез биеклеге дәрәҗәсеннән 300-500 метр), Чулман-Әй тигезлеге, Әй буе тигезлеге (диңгез биеклеге дәрәҗәсеннән 200-350 метр).
Урал алдында аз сулы акмый яткан, ара-тирә әкрен генә аккан күлләр һәм елгалар (кушылдыклары белән Чулман, Печора һәм Агыйдел) бик күп.
Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Ямалов С. М., Баянов А. В., Мулдашев А. А. Разнообразие степных сообществ Предуралья Республики Башкортостан и вопросы их охраны. Вестник Башкирского университета. 2012. Т. 17. № 4.
Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Предуралье // Большая российская энциклопедия 2019 елның 28 март көнендә архивланган.
- Башкирское Предуралье. Энциклопедия Башкортостана.
- Зональные подразделения растительного покрова на прилегающий к Уралу равнина и их горные аналоги.
- ↑ 1,0 1,1 1,2 GEOnet Names Server — 2018.