Эчтәлеккә күчү

Әлмән районы

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Әлмән районы latin yazuında])
Әлмән районы
Байрак[d]
Нигезләнү датасы 12 гыйнвар 1965
Рәсми исем Альменевский район, Альменевский район һәм Альменевский муниципальный округ
Дәүләт  Россия[1]
Башкала Әлмән[d][1]
Административ-территориаль берәмлек Курган өлкәсе[1]
Сәгать поясы UTC+05:00
Халык саны 18 094 (1959),
22 021 (1970),
19 714 (1979),
18 983 (1989),
15 240 (2002)[2],
12 806 (2009)[3],
12 412 (2010)[4],
12 365 (2011)[5],
11 764 (2012)[6],
11 204 (2013)[7],
10 784 (2014)[8],
10 431 (2015)[9],
10 120 (2016)[10],
9930 (2017)[11],
9625 (2018)[12],
9403 (2019)[13],
9233 (2020)[14],
8070 (2021)[15]
Административ бүленеше Альменевский сельсовет[d][1], Бороздинский сельсовет[d][1], Иванковский сельсовет[d][1], Казенский сельсовет[d][1], Малышевский сельсовет[d][1], Парамоновский сельсовет[d][1], Рыбновский сельсовет[d][1], Танрыкуловский сельсовет[d][1], Чистовский сельсовет[d][1], Шариповский сельсовет[d][1], Юламановский сельсовет[d][1] һәм Ягоднинский сельсовет[d][1]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 187 метр һәм 174 метр
Мәйдан 2486 км²[16]
Рәсми веб-сайт admalmenevo.ru
Харита сурәте
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Карта
 Әлмән районы Викиҗыентыкта

һәм Әлмән районы (рус. Альменевский район) — Курган өлкәсенең көньяк-көнбатыш өлешендә урнашкан муниципаль район.

Үзәге — Әлмән авылы (Курган шәһәреннән 178 км көньяк-көнбатыштарак).

География

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чиктәшлек

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Як Район яки Русия субъекты
Төньяк-көнчыгыш Мишкино районы
Төньяк Шумиха районы
Төньяк-көнбатыш Щучье районы
Көнбатыш Сафакүл районы
Көньяк-көнбатыш Чиләбе өлкәсе (Октябрьское районы)
Көньяк Целинное районы
Көньяк-көнчыгыш Куртамыш районы

Тарих

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Район 1924 елда Урал өлкәсе составында нигезләнә. 1930—1937 елларда башкорт милли районы буларак булган.

1934 елда Чиләбе өлкәсе составына кертелә, 1944 елдан — Курган өлкәсе составында.

1963 елда юкка чыгарыла, 1965 елда яңадан оеша.

Халык

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1959[17] 1970[18] 1979[19] 1989[20] 2002[21] 2010[22]
18 094 22 021 19 714 18 983 15 240 12 419

Милли состав

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Милләт 2002[23] 2010[24]
руслар 39,1% 39,7%
башкортлар 33,1% 32,6%
татарлар 23,0% 23,3%

Татарлар саны

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Әлмән районында 2 906 татар яши (2002 елда - 3 528). Башлыча, алар Әлмән (1539 кеше), Аманкүл (216), Бишнәк (189), Өчкүл (222), Туз авыл (89), Алакүл (145) авылларында яшиләр.

Административ бүленеше

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. Әлмән авыл җирлеге
  2. Бороздинка авыл җирлеге
  3. Иванково авыл җирлеге
  4. Казенное авыл җирлеге
  5. Малышево авыл җирлеге
  6. Парамоново авыл җирлеге
  7. Рыбное авыл җирлеге
  8. Тәңрекүл авыл җирлеге
  9. Чистое авыл җирлеге
  10. Шарипов авыл җирлеге
  11. Юламан авыл җирлеге
  12. Ягодное авыл җирлеге

Хәзерге торышы

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

2005/2006 уку елында Әлмән районының 2 мәктәбендә татар теле фән буларак өйрәнелә. 1981 елдан район үзәгендә татар фольклор үзешчән коллективы эшли.

Мәшһүр кешеләре

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Әлмән районында шагыйрьләр М. Гатау(1913, Тозау-1941), Җ.Х. Юмаев, журналист Җ.Г. Байбулатов туганнар.

Кызыклы фактлар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1919—1922 елларда хәезерге Әлмән районы җирләре Башкорт АССР-ы Ялан кантоны составына кергәннәр.

Чыганак

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Татар энциклопедиясе. Казан, 2008.

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 ОКТМО. 179/2016. Уральский ФО
  2. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Численность населения субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более
  3. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года
  4. ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения Курганской области
  5. ↑ Курганская область. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2009-2015 годов
  6. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года
  7. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 бит
  8. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года
  9. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года
  10. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года — 2018.
  11. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — Москва: Росстат, 2017.
  12. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Москва: Росстат, 2018.
  13. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года
  14. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года
  15. ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)
  16. ↑ http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst37/DBInet.cgi?pl=8006001
  17. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg1.php
  18. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg1.php
  19. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg1.php
  20. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg1.php
  21. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg1.php
  22. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-01-19 
  23. ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2014-01-18 
  24. ↑ Национальный состав и владение языками, гражданство в Курганской области по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник 2016 елның 7 март көнендә архивланган. ]
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Әлмән_районы&oldid=3628234