Эчтәлеккә күчү

Franklin Delano Ruzvelt

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Franklin Delano Ruzvelt latin yazuında])
Franklin Delano Ruzvelt
inglizçä Franklin Delano Roosevelt
Franklin Delano Ruzvelt
Bayraq
Bayraq
AQŞ 32-nçe prezidentı

1933-1945
aña qädär: Herbert Klark Huver
däwamçısı: Harry S. Truman
Bayraq
Bayraq
Nyu-York 44-nçe gubernatorı

1929-1932
Bayraq
Bayraq
AQŞ Xärbi-diñgez köçläre ministrı bulışçısı

1913-1920
Firqä: AQŞ Demokratik firqäse
Tuu: 30 ğinwar 1882(1882-01-30)
Tuu urını: Nyu-York ştatı, AQŞ
Ülem: 12 aprel 1945(1945-04-12) (63 yäş)
Ülem urını: Worm-Springs, Corciä, AQŞ
Stalin, Ruzvelt, Çerçill Tähran konferentsiäsendä, 1943 yıl

Franklin Delano Ruzvelt (inglizçä Franklin Delano Roosevelt, 1882, Nyu-York ştatı, 1945, Worm-Springs, Corciä) - AQŞ 32-nçe prezidentı, XX ğasırdağı iñ kürenekle il başlarınıñ berse, dönyanıñ iqtisadi krizisı häm İkençe bötendönya suğışı waqıtında AQŞ belän idärä itkän.

İkedän kübräk çorğa saylanğan berdänber AQŞ prezidentı.

Dürt tapqır saylanılğan berdänber AQŞ prezidentı. "Yaña kurs" reformaların ütkärgäç AQŞ qatlawlı iqtisadi krizistan çığara. Ruzvelt eşçänlege häm sälätläre Hitlerğa qarşı Berdämlegen oyıştıruda, suğış uñışlarında, BMOnı buldıruda, suğıştan soñ dönyä tärtiben urnaştıruda zur röl' uynağan.

Ruzvelt Rusiä markasında, Yalta konferentsiäse
Ruzvelt ğärip känäfiendä awırtudan soñ, siräk oçrıy torğan foto

Ruzvelt 1882 yılda aqsöyäklär-eşquar ğailäsendä tuğan. Yuridik belem alğan.

Groton mäktäben, annarı, Harward häm Kolumbiä Universitetların tämamlağan.

1905 yılda yıraq qärdäş Eleanora Ruzvelt kä öylängän.

1907-1910 yıllarda yuridik şirkättä eşlägän.

1910 yılda AQŞ Demokratik firqäsennän Nyu-York ştatı senatına saylanğan.

1913-1920 yıllarda Wilson xökümätendä diñgez ministrı bulışçısı bulıp eşlägän.

1921 yılda poliomelit awırtuınnan soñ yörü säläten yuğalta.

Awırtuğa qaramastan säyäsät tormışında zurraq röl' uynıy başlıy.

1928 yılda Nyu-York ştatı gubernatorı bulıp saylana.

1932 yılda Demokratik firqäsennän AQŞ prezidentı bulıp saylana.

1933-1936 Yaña kurs digän iqtisadi reformalarnı ütkärä.

1933 yılda Ruzvelt xökümäte SSRB belän diplomatik mönäsäbätlärne urnaştıra.

SSRB belän kürşelärçä dus säyäsäten iğlan itkän.

1933-1945 yıllarda faşistlarğa qarşı köräştä Böyekbritaniä, Frantsiä, SSRBn yaqlağan. Suğış waqıtında Sovetlar Berlegenä "lend-liz" belän bulışqan.

Ruzvelt Hitlerğa qarşı Berdämlektä zur röl' uynağan, Tähran (1943), Yalta (1945) konferentsiälärendä qatnaşqan.

1945 yılnıñ 12 aprelendä migä qan yögerüdän ülgän.

Tarix belemendä iñ kürenekle AQŞ prezidentları Waşington, Cefferson, Linkoln belän ber rätendä tora.

1960 yılda Franklin Ruzvelt istälegenä, Qırım konferentsiädä zur öleş kertkäne öçen Qırımda urnaşqan Yalta şähäre ber uramına Ruzvelt iseme birelgän.