Арал диңгезе

Арал диңгезе (Арал; каз. Арал теңізі, үзб. Orol dengizi, каракалп. Aral ten'izi; арал — утрау) — Урта Азиядә агымсыз тозлы калдык күл-диңгез. Үзбәкстан һәм Казакъстан Республикалары арасында урнашкан. Аңа Амудәрья һәм Сырдәрья елгалары коя.

Арал диңгезе дөнья күләмендә үзенең зур мәйданы югалткан күл булып санала. 1989 елдан ике өлештән тора башлады: Сырдәрья, аерым елларда Амудәрья сулары диңгезгә, гомумән, килеп җитми, чөнки аларның сулары сугару өчен бик күп файдаланыла. Шул сәбәпле экология катастрофасы башланды; балык тоту кимеде, күп торак нокталар диңгездән ераклашты; климат шартлары үзгәрде. Арал диңгезе дөньякүләм суы нык кипкән күлләр исәбенә керә.

Күрсәткечләр	1960	1990	2003	2004	2007
Тирәнлеге, м	53,4	38,2	31,0
Күләме, км³	1083	323	112,8		75
Мәйданы, мең км²	68,9	36,8	18,2	17,2
Тозлылыгы, ‰	9,9	29	78		100
Агым, км³/ел	63	12,5	3,2