Актай
География | |
---|---|
АТБ | Татарстан |
Ил | Россия |
ДДӨБ | 48 метр |
Координатлар | 54°51'25"тн, 49°47'42"кнч, 55°7'37"тн, 49°33'4"кнч |
РДСР | 11010000312112100004446 |
Нинди сулыкка коя | Куйбышев сусаклагычы |
Бассейн мәйданы | 981 км² |
Озынлык | 89 километр |
Су чыгымы | 422 м³/с |
Акта́й (рус. Ахтай) елгасы, Көнбатыш Кама аръягында, Иделнең сул кушылдыгы. Озынлыгы 75,3 км, бассейнының мәйданы 1016 км². Әлки, Алексеевск һәм Спас районнары территориясеннән ага. Елга башы Әлки районының Югары Матак авылы, тамагы Спас районының Вожи посёлогы янында. Елга башының абсолют биеклеге 150 м, тамагыныкы - 53 м. Елганың су җыелу урыны төньяк-көнбатышка авышкан һәм җиңелчә бүлгәләнгән тигезлектән гыйбарәт. Су җыелу мәйданының урманлылыгы 9%, сөрү җирләре 65%. Елга үзәне асимметрияле, киңлеге үрге агымында 60 м дан тамак өлешендә 2 км га кадәр. Елга ярлары текә (20-60°), кайвакыт 8 м биеклеккә җитеп, тиррас киртләчләре хасил итә. Сул кушылдыкларының үрге агымында карст процесслары күзәтелә. Актай елгасының 1 дән алып 25 км га кадәр озынлыктагы 13 кушылдыгы бар, аеруча зурлары: Чаллы (12 км), Ромодан (15 км) - уң кушылдыклары, Салман (25,3 км), Ямбакты (Сушка) (17,7 км) - сул кушылдыклары. Елга челтәренең тыгызлыгы 0,46 км/км². Күбесенчә кар сулары исәбенә туена.
Чыганаклар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Татар энциклопедиясе. Казан, 2008. 2016 елның 6 март көнендә архивланган.