Алтай аты
.svg){kind=small}
| Алтай аты | |
| рус. Altaïskaya | |
 | |
| Чыгыш иле |
 Россия |
|---|---|
 Алтай аты Викиҗыентыкта | |
Алтай атлары токымы — Алтай тауларында чыгарылган атлар токымы[1]. Себердәге иң борынгы токымнарның берсе[2].
Характеристика[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Алтай токымының башы бераз калку профильле, чагыштырмача кыска муенына утыртылган. Аркалары нык, яхшы үсеш алган круп һәм кыска балтыр сөякләре хас. Аларның буе уртача 13,2 — 13,3 уч тәшкил итә, ә йоннары каштан, кара, соры төстә, ә кайвакыт леопард таплары белән капланган була[1]. Үзенең атлар турында китабында Веси-Фицджеральд Алтай атының түбәндәге билгеләрен китерә: буй 129,8 см, гәүдә озынлыгы 104,2 см, күкрәк әйләнеше 154,0 см, тояк әйләнеше 16,8 см. Шул ук вакытта атлар һәм пони токымнары буенча стандарт кулланма бу атның түбәндәге характеристикаларын бирә: буе 13 кул, тән озынлыгы 140 см, колачы 160 см һәм тоягы 17,2 см[3].
Алтай атларына якын булган атлар безнең эрага кадәр III гасырга караган Пазырык каберлекләрендә табылган.[4]
Үрчетү тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Алтай токымы — монгол токымнарының берсе, ул йөк ташу өчен, шулай ук ит, сөт, май һәм ял җитештерү өчен үртчетелгән. Аларны үрчетүгә катлаулы климат һәм ел дәвамында көтүдә яшәргә кирәклеге бик нык тәэсир иткән. Атлар тау кабиләләре һәм күчмә кешеләр өчен иң кирәкле характеристикаларны исәпкә алып чыгарылганнар, шул исәптән йөрәк-кан тамырлары, сулыш, мускул һәм скелет системалары яхшы үсеш алган. Алар шулай ук текә тау юлларын җиңел узганнар.[1]
Башка ат токымнары белән кушу, гадәттә, зуррак, көчлерәк атлар тууга китерә, бу атлар алтай атларының сәламәтлеген һәм буйсынучанлыгын саклап калалар. Элек алтай атлары литва, рус олау һәм совет олау атлары белән кушканнар[1].
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Altai. Breeds of Livestock. Oklahoma State University. әлеге чыганактан 2018-05-18 архивланды. 8 November 2010 тикшерелгән.
- ↑ . University of Oklahoma Press.
- ↑ A Standard guide to horse & pony breeds. Macmillan London Ltd. https://www.worldcat.org/oclc/7522285.
- ↑ Hendricks, Bonnie L. (1995). International Encyclopedia of Horse Breeds. University of Oklahoma Press. p. 13.