Арзамас

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Арзамас latin yazuında])
Арзамас
Халык саны 104 140 (1 гыйнвар 2018) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 1578 Edit this on Wikidata
Хөкүмәт башлыгы Парусова, Татьяна Юрьевна Edit this on Wikidata
Сәгать поясы UTC+03:00
Кардәш шәһәрләр Рума, Зарайск[1], Ростов, Валожын, Яңа Афон һәм Попово[d]
География
АТБ Ошибка Lua в Модуль:Wd2 на строке 1016: attempt to index field 'datetime' (a nil value).
Ил Россия
Мәйдан 42 км²
ДДӨБ 150 ±1 метр Edit this on Wikidata
Координатлар 55°23'0"тн, 43°48'0"кнч
Почта индексы 607220–607233 Edit this on Wikidata
Телефон коды 83147 Edit this on Wikidata
Хөкүмәт башлыгы Парусова, Татьяна Юрьевна Edit this on Wikidata
Карта

Арзамас (рус. Арзамас) — Россия шәһәре, Түбән Новгород өлкәсенең халык саны буенча өченче шәһәр. Арзамас районының административ үзәге.

Халык саны — 106 367 кеше (2010).[2]

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәр Тёша елгасында, Түбән Новгороддан 117 километр көньяграк урнашкан. Тимер һәм автомобил юллар төене.

Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Арзамас климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 8,6 8,3 17,5 28,9 33,2 34,7 38,2 37,3 32,3 24,0 14,5 9,6 38,2
Уртача максимум, °C −4 −3,7 2,6 11,3 18,6 22,0 24,3 21,9 15,7 8,7 0,9 −3 9,6
Уртача температура, °C −6,5 −6,7 −1 6,7 13,2 17,0 19,2 17,0 11,3 5,6 −1,2 −5,2 5,8
Уртача минимум, °C −9,1 −9,8 −4,4 2,2 7,7 12,1 14,4 12,5 7,4 2,7 −3,3 −7,6 2,1
Абсолют минимум, °C −42,2 −38,2 −32,4 −21 −7,5 −2,3 1,3 −1,2 −8,5 −20,3 −32,8 −38,8 −42,2
Явым-төшем нормасы, мм 52 41 35 37 49 80 85 82 68 71 55 52 707
Чыганак: World Weather

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Иске Арзамас

Рәсми нигезләнү датасы 1578 ел дип санала.

1669—1671 елларда — Степан Разин җитәкчелегендәге крестьян сугышы үзәкләреннән берсе. 1719 елдан шәһәр. 17081714 һәм 17171719 елларда — Казан губернасы составында, 1719 елдан — Түбән Новгород губернасы составында Арзамас провинциясе үзәге. (1796 елдангубернасының) өяз шәһәре.

1856 елда биредә 35 чиркәү, 1289 йорт һәм 186 лавка (кибет) булган.

1929 елдан Арзамас районы үзәге булып тора; 19541957 елларда — Арзамас өлкәсе үзәге.

1978 елда Хөрмәт Билгесе ордены белән бүләкләнгән.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1840[3] 1859[4] 1897[5] 1913[6] 1926[7] 1931[6] 1939[7] 1959[8] 1970[9] 1979[10] 1989[11] 2002[12] 2010[2]
9 309 11 614 10 592 ~18 900 18 535 ~21 800 24 784 41 518 67 459 93 251 108 951 109 432 106 367

Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Милләт 2002[13] 2010[14]
руслар 98,0% 98,1%

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Машиналар төзү — двигательләрне, коммунального хуҗалыгы өчен җиһазларны җитештерү, һ.б. Җиңел һәм азык-төлек сәнәгатьләренең ширкәтләре.

Югары уку йортлары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Арзамас дәүләт педагогик училищесы
  • Н.И. Лобачевский ис. Түбән Новгород дәүләт университетының филиалы
  • Түбән Новгород дәүләт техника университетының филиалы
  • Россия кооперация университетының филиалы
  • Заманча һуманитар акдемиясенең филиалы, һ. б.

Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. https://web.archive.org/web/20180826214522/http://arzbiblio.ru/index.php/2009-10-07-06-13-00/2009-11-29-17-05-15/939-goroda-pobratimy-arzamasa
  2. 2,0 2,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2014-02-09 
  3. Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  4. Түбән Новгород губернасы торак урыннар исемлеге, 1863
  5. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=880
  6. 6,0 6,1 http://www.mojgorod.ru/nizhegor_obl/nnovgorod/index.html
  7. 7,0 7,1 http://pop-stat.mashke.org/russia-cities.htm
  8. 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  9. 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  10. 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  11. 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  12. 2002 елгы Бөтенрусия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  13. 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2014-02-09 
  14. 2010 ел сан алу базасы, archived from the original on 2018-03-27, retrieved 2014-02-09