Дзержинск (Россия)

Дзержинск
	Дзержинск
	рус. Дзержинск
	Илтамга
Нигезләнү датасы	1606
Дәүләт	Россия
Нәрсәнең башкаласы	Дзержинск шәһәре шәһәр бүлгесе
Административ-территориаль берәмлек	Дзержинск шәһәре шәһәр бүлгесе
Хөкүмәт башлыгы	Носков, Иван Николаевич[d]
Халык саны	230 639 (1 гыйнвар 2018)
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	90 метр
Сәгать поясы	UTC+03:00
Кардәш шәһәр	Биттерфелд-Вольфен, Һродна, Друскининкай[d] һәм Яшел Үзән
Чиктәш дәүләтләр	Нижгар
Мәйдан	421,53 км²
Почта индексы	606000–606039
Рәсми веб-сайт	dzr.nnov.ru(рус.)
Беренче язма телгә алу	1606
Җирле телефон коды	8313
Монда җирләнгәннәр төркеме	[d]
	Дзержинск Викиҗыентыкта

Дзержинск (рус. Дзержинск, элек — Растяпино) — Россия шәһәре, Түбән Новгород өлкәсенең халык саны буенча икенче шәһәр.

Халык саны — 240 762 кеше, шәһәр админинстрациясенә буйсынган торак пунктлары белән — 251 046 кеше (2010).^[8]

2021 елның 21 сентябреннан ― Хезмәт даны шәһәре.^[9]

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәр Ука елгасының сул ярында, Түбән Новгороддан 34 километр көнбатыштарак урнашкан. Мәскәү — Түбән Новгород тимер юл сызыгында станция.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Растяпино авылы 1606 елдан мәгълүм. 1920-елларда шул авыл, Черноречье авылы һәм Растяпино стациясе бистәсе Растяпино шәһәр тибындагы бистәсенә берләштерелгәннәр. 1929 елда Феликс Дзержинский хөрмәтенә бистәгә Дзержинск исеме кушылган. 1930 елда шәһәр статусы бирелгән.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1926^[10]	1931^[10]	1939^[10]	1959^[11]	1970^[12]	1979^[13]	1989^[14]	2002^[15]	2010^[8]
~8 400	~37 700	~103 400	164 337	221 291	257 119	285 071	261 334	240 762

Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Милләт	2002^[16]	2010^[17]
руслар	94,9%	95,3%
татарлар	2,9%	2,7%

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Дзержинск — Идел буеның эре химия сәнәгате үзәге. Машиналар төзү , азык-төлек һәм җиңел сәнәгать, төзелеш материаллары җитештерү ширкәтләре бар.

Экологик вазгыть[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Швейцариянең «Яшел Хач» һәм АКШның Блэксмит институты галимнәрендә булган мәгълүматлар буенча, Дзержинск планетабызның экологик яктан имин булмаган урыннарның беренче унлыгына керә.^[18].

Югары уку йортлары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Түбән Новгород дәүләт техника университетының филиалы
Идел-Нократ дәүләт хезмәте акдемиясенең филиалы
Заманча һуманитар акдемиясенең филиалы
Петербург тышкы икътисади элемтәләре, икътисад һәм хокук институтының филиалы
Түбән Новгород дәүләт университетының филиалы

Танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Олег Дерипаска (1968), эшкуар, миллиардер.

Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Вокзал
Маяковский мәйданы
Өстән күренеш

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

[_91cefcdaeb7d7344-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ОКТМО. 185/2016. Приволжский ФО
https://wikidata.org/wiki/Track:Q26902153

[_fb218fb30bc9b028-2] ttp://gu.nnov.ru/state/structure-5222400010000002796.html

[_bcb8f10107270967-3] 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федераль дәүләт статистикасы хезмәте.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680

[_e064572fb7d0e27e-4] ttps://www.bitterfeld-wolfen.de/de/wisl_s-cms/_redaktionell/38/Partnerstaedte_partner_cities_/147/Dzershinsk.html

[_b59d809eabeb24e0-5] ttp://grodno.gov.by/ru/main.aspx?guid=2081

[_2e24becde2c5b298-6] ttp://info.druskininkai.lt/new/lt/apie-druskininkus/faktai-apie-druskininkus/bendra-informacija

[_081ee27abc86ccb0-7] ttp://admdzr.ru/ru/informaciya/gorod/o-gorode/goroda-pobratimyi.html

[gks.ru-8] 8,0 ^8,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2014-02-08

[9] Указ о присвоении почётного звания «Город трудовой доблести».

[autogenerated1-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 http://www.mojgorod.ru/nizhegor_obl/pavlovo/index.html

[11] 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[12] 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[13] 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[14] 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[15] 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

[16] 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2015-09-15, retrieved 2014-02-08

[17] архив күчермәсе, archived from the original on 2015-09-15, retrieved 2014-02-08

[18] Десять самых экологически неблагополучных мест нашей планеты

[B1-19] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 ^1,18 ^1,19 ^1,20 бу торак пунктта яшәүче татарлар саны ясалма рәвештә киметелгән булырга мөмкин

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[1]

к б ү Татарлар саны буенча Русия торак пунктлары
> 100 мең кеше	Казан • Уфа^[1] • Яр Чаллы • Мәскәү • Түбән Кама
> 50 мең кеше	Әлмәт • Стәрлетамак^[1] • Сембер • Ижау • Чиләбе
> 25 мең кеше	Екатиринбур • Октябрьски^[1] • Ырынбур • Нефтекама^[1] • Самар • Яшел Үзән • Пирем • Азнакай • Салават^[1] • Туймазы^[1] • Петербург • Төмән • Әстерхан • Алабуга • Бөгелмә • Тольятти • Лениногорски
> 10 мең кеше	Түбән Варта • Зәй • Чистай • Магнитогорски • Омск • Дүртөйле^[1] • Норлат • Арча • Соргыт • Тубыл • Баулы Саранск • Мәләкәс • Буа • Сарытау • Бәләбәй^[1] • Кукмара • Нижгар • Нефтеюганск • Чишмә^[1] • Пенза • Җәлил • Менделеевск • Әгерҗе • Зылатаус • Мамадыш
> 5 мең кеше	Йошкар-Ола • Волгоград • Новосибирск • Ишембай^[1] • Красноярск • Мәләвез^[1] • Актаныш • Урта Әләзән • Орски • Сызран • Сарапул • Минзәлә • Күзнәй • Яңавыл^[1] • Тум • Первоуральск • Күмертау^[1] • Учалы^[1] • Агыйдел • Байлар Сабасы • Чакмагыш^[1] • Ноябрьск • Прокопьевск • Түбән Мактама • Волжск • Балтач • Копейск • Бөре^[1] • Можга • Сарман • Мөслим • Бүздәк • Кама Аланы • Кемерово • Раевский^[1] • Түбән Тагил • Нократ Аланы • Урыссу • Дзержинск • Толбазы^[1] • Бакалы^[1] • Чаткы • Белорет • Актүбә • Биектау • Өркет • Троицк • Иске Кулаткы • Шыгырдан • Когалым • Приютово^[1] • Балык Бистәсе • Шәмәрдән • Яңа Уренгой • Ростов-на-Дону • Благовещен^[1] • Васильево • Югары Пышма • Богырыслан
Моны да карагыз: Татарлар саны буенча Балтыйк буе илләре, Украина, Казакъстан торак пунктлары ↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 ^1,18 ^1,19 ^1,20 бу торак пунктта яшәүче татарлар саны ясалма рәвештә киметелгән булырга мөмкин