Дүртөйле
| Дүртөйле | |
| Илтамга | |
 | |
 | |
| Нигезләнү датасы | 1795 |
|---|---|
| Дәүләт |
 Россия |
| Нәрсәнең башкаласы | Дүртөйле районы һәм Городское поселение город Дюртюли[d][1] |
| Административ-территориаль берәмлек | Городское поселение город Дюртюли[d][1] |
| Халык саны | 30 969 (1 гыйнвар 2018)[2] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 100 метр |
| Почта индексы | 452320 |
| Рәсми веб-сайт | admdurtuli.ru |
| Җирле телефон коды | 34787 |
 | |
 Дүртөйле Викиҗыентыкта | |
Дүртөйле (баш. Дүртөйлө, рус. Дюртюли, чир. Дöртыльö) шәһәре — Башкортостанның Дүртөйле районы үзәге. 2009 елның 1 гыйнварына 31899 кеше яши.[3] Агыйдел елгасы буена урнашкан
Тарихи мәгълүматлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Дүртөйле торак урыны буларак беренче кат 1795 елда искә алына. Биредә ул вакытта Трапезников, Дьяконов, ике Чистяков яшиләр. Дүрт йорттан торган авылга якын-тирәдәге татарлар «Дүртөйле» дип ат кушканнар.
19 гасыр уртасында, уңайлы, Агыйдел суы өстендә урнашканга күрә Дүртөйле үсеп китә һәм су юлы белән йөкләрне ташу ноктасына әйләнә. Совет чорында район үзәге булып китә. Аның чикләре Татарстанга терәлә, 1935 елда Илеш районы җирләре бүлеп чыгарыла. 1964 елдан — штп, 1989 елдан — шәһәр.
Атаклы кешеләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Эдуард Әгъзами, журналист
Социаль тармак[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шәһәрдә 6 тулы урта мәктәп, шул исәптән өч гимназия. 2005 елда, җирле халыкның мәнфәгатьләре белән исәпләшмичә, Дүртөйледә 260 урынга исәпләнгән интернат төрендәге Башкорт гимназиясе ачыла.
Тарих-төбәкне өйрәнү музее, 3 китапханә, 4 хастаханә, «Агыйдел» санаторий-профилакторие, «Венеция» санаторий-профилакторие, «Акчарлак»балалар җәйләве.[4]
Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Җирле сәнәгать авыл хуҗалыгы чималын, нефть чыгару, төзелеш материаллары җитештерүгә, табигый газны кууга корылган.
Матбугат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
“Юлдаш” иҗтимагый-сәяси газетасы. Татар һәм рус телләрендә чыга.[5] Җирле телевизия (МАУ ДЮРТЮЛИ — ТВ РБ) татар, башкорт һәм рус теләрендә тапшырулар әзерли.
Демография[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| 1939[6] | 1959[6] | 1970[6] | 1979[6] | 1989[6] | 2002[6] | 2010 | 2017[7] | 1 гый 2018[2] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 4464 | ↗4594 | ↗14 103 | ↗19 385 | ↗25 235 | ↗29 984 | ↗31 725 | ↘30 858 | ↗30 969 |
Милли состав: күпчелеге татарлар (26 мең), азмы-күпме күләмдә руслар (2900 кеше), чирмешләр (480 кеше). Башкортлар юк. Татар теле өстенлек итә.
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 ОКТМО
- ↑ 2,0 2,1 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федераль дәүләт статистикасы хезмәте.
- ↑ Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — приложение в формате Excel.
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-12, retrieved 2011-05-28
- ↑ "Юлдаш" газетасы, archived from the original on 2011-03-18, retrieved 2011-05-28
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Население Башкортостана:XIX-XXI века: статистический сборник. — 2008.
- ↑ https://web.archive.org/web/20170731141731/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar
Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Совет муниципальных образований Республики Башкортостан.
- Совет муниципальных образований Республики Башкортостан.
- Сайт города Дюртюли
- Сайты Администраций муниципального района Дюртюлинский район 2011 елның 12 июнь көнендә архивланган.
 | Башкала: Уфа |  | |
Районнар: Архангель | Аскын | Авыргазы | Әлшәй | Баймак | Бакалы | Балтач | Бәләбәй | Балакатай | Белорет | Бишбүләк | Бөре | Болгавар | Благовещен | Борай | Бөрҗән | Бүздәк | Габҗәлил | Гафури | Дәүләкән | Дүртөйле | Дуван | Җылаер | Зиянчура | Иглин | Илеш | Ишембай | Кызыл Кама | Күгәрчен | Кушнарин | Куергазы | Калтасы | Караидел | Кырмыскалы | Кыйгы | Мәләвез | Мәчетле | Мишкә | Миякә | Нуриман | Чакмагыш | Салават | Тәтешле | Туймазы | Өфә | Учалы | Фёдоровка | Хәйбулла | Чишмә | Шаран | Стәрлебаш | Стәрлетамак | Яңавыл | Ярмәкәй | |||
Татарлар саны буенча Русия торак пунктлары | |
|---|---|
| > 100 мең кеше | |
| > 50 мең кеше | |
| > 25 мең кеше | |
| > 10 мең кеше | |
| > 5 мең кеше |  Йошкар-Ола •  Волгоград •  Новосибирск • Ишембай[1] •  Красноярск • Мәләвез[1] • Актаныш •  Урта Әләзән •  Орски •  Сызран •  Сарапул • Минзәлә • Күзнәй • Яңавыл[1] •  Тум •  Первоуральск • Күмертау[1] • Учалы[1] • Агыйдел • Байлар Сабасы • Чакмагыш[1] •  Ноябрьск •  Прокопьевск • Түбән Мактама • Волжск • Балтач •  Копейск • Бөре[1] • Можга • Сарман • Мөслим • Бүздәк • Кама Аланы • Кемерово • Раевский[1] • Түбән Тагил •  Нократ Аланы • Урыссу •  Дзержинск • Толбазы[1] • Бакалы[1] • Чаткы • Белорет • Актүбә • Биектау •  Өркет • Троицк •  Иске Кулаткы •  Шыгырдан • Когалым • Приютово[1] • Балык Бистәсе • Шәмәрдән •  Яңа Уренгой •  Ростов-на-Дону • Благовещен[1] • Васильево • Югары Пышма • Богырыслан |
