Күзнәй
| Күзнәй | |
| рус. Кузнецк | |
| Байрак[d] | |
.png) | .png) |
| Нигезләнү датасы | 1699 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Россия |
| Нәрсәнең башкаласы | Күзнәй районы һәм Күзнәй өязе |
| Административ-территориаль берәмлек | Пенза өлкәсе |
| Сәгать поясы | UTC+03:00 |
| Халык саны | 82 276 (1 гыйнвар 2018)[1] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 240 метр |
| Кардәш шәһәр | Дьюла[d] |
| Бүләкләр |
 |
| Мәйдан | 23 км² |
| Почта индексы | 442530 |
| Рәсми веб-сайт | gorodkuzneck.ru |
| Беренче язма телгә алу | 1699 |
| Җирле телефон коды | 841-57 |
 | |
 Күзнәй Викиҗыентыкта | |
Кузнецк (Күзнәй, рус. Кузнецк) — Россиядә шәһәр, Пенза өлкәсенең халык саны буенча икенче шәһәр.
Халык саны — 88 883 кеше.[2]
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Кузнецк Труёв елгасы (Сыры кушылдыгы) өстендә, Пензадән 121 километр көнчыгыштарак урнаша. Куйбышев тимер юлының Кузнецк тимер юл станциясе.
Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Уртача еллык температура — +5,3 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 3,3 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 67,5%
| Кузнецка климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 6 | 9 | 17 | 28 | 35 | 38 | 40 | 37 | 32 | 25 | 13 | 8 | 23,6 |
| Уртача максимум, °C | −5 | −5 | 1 | 12 | 20 | 24 | 26 | 24 | 18 | 10 | 0 | −5 | 10 |
| Уртача температура, °C | −9,5 | −9,8 | −4,7 | 5,9 | 14,4 | 19,2 | 21,3 | 19,0 | 13,1 | 5,3 | −3,4 | −8,9 | 5,3 |
| Уртача минимум, °C | −12 | −13 | −7 | 1 | 7 | 11 | 13 | 12 | 7 | 2 | −5 | −11 | 0,4 |
| Абсолют минимум, °C | −37,2 | −36 | −32,8 | −14 | −6 | −2 | 4 | 0 | −6 | −18,9 | −31 | −35 | −17,9 |
| Чыганак: NASA. База данных RETScreen myWeather2.com tutiempo.net | |||||||||||||
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Кузнецк 1699 елда Труёво авылы буларак нигезләнә. Воскресение чиркәве төзелүдән соң авыл Труёво-Воскресенское исемен ала.
1780 елда Кузнецк шәһәренә үзгертеп корыла һәм Сарытау калгайлыгы (1797 елдан — Сарытау губернасы) Кузнецк өязе үзәге була.
1856 елда Кузнецкдә 4 чиркәү, 1699 йорт һәм 122 лавка (кибет) булган. 1876 елда шәһәр аша Моршанск-Сердобск тимер юлы төзелә.
1918 елда шәһәрдә совет хакимияте урнаштырыла.
1928 елдан — Урта Идел өлкәсе Кузнецк районы үзәге; 1939 елдан — Пенза өлкәсе составында.
1980 елда шәһәр «Хөрмәт билгесе» белән бүләкләнә.
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| 1840[3] | 1856[4] | 1897[5] | 1913[4] | 1926[4] | 1931[4] | 1939[4] | 1959[6] | 1970[7] | 1979[8] | 1989[9] | 2002[10] | 2010[2] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 10 626 | ~11 800 | 20 473 | ~26 500 | ~30 000 | ~31 100 | ~37 800 | 56 880 | 84 102 | 93 642 | 98 588 | 92 050 | 88 883 |
Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Милләт | 2002[11] | 2010[12] |
|---|---|---|
| руслар | 86,2% | 84,7% |
| татарлар | 8,4% | 9,2% |
| мордва | 2,9% | 2,2% |
Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Радиоприборлар, конденсаторлар, текстиль машиналар төзү, күн заводлары; икмәк, өй җиһазлар комбинатлары, тегү фабрикасы.
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федераль дәүләт статистикасы хезмәте.
- ↑ 2,0 2,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-01-01
- ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 http://www.mojgorod.ru/nizhegor_obl/knjaginino/index.html
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1340
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2015-09-15, retrieved 2014-01-30
- ↑ 2010 ел сан алу базасы
Татарлар саны буенча Русия торак пунктлары | |
|---|---|
| > 100 мең кеше | |
| > 50 мең кеше | |
| > 25 мең кеше | |
| > 10 мең кеше | |
| > 5 мең кеше |  Йошкар-Ола •  Волгоград •  Новосибирск •  Ишембай[1] •  Красноярск • Мәләвез[1] • Актаныш •  Урта Әләзән •  Орски •  Сызран •  Сарапул • Минзәлә • Күзнәй • Яңавыл[1] •  Тум •  Первоуральск • Күмертау[1] • Учалы[1] • Агыйдел • Байлар Сабасы • Чакмагыш[1] •  Ноябрьск •  Прокопьевск • Түбән Мактама • Волжск • Балтач •  Копейск • Бөре[1] • Можга • Сарман • Мөслим • Бүздәк • Кама Аланы • Кемерово • Раевский[1] • Түбән Тагил •  Нократ Аланы • Урыссу •  Дзержинск • Толбазы[1] • Бакалы[1] • Чаткы • Белорет • Актүбә • Биектау •  Өркет • Троицк •  Иске Кулаткы •  Шыгырдан • Когалым • Приютово[1] • Балык Бистәсе • Шәмәрдән •  Яңа Уренгой •  Ростов-на-Дону • Благовещен[1] • Васильево • Югары Пышма • Богырыслан |
