Можга
| Можга | |
| удм. Можга | |
| Илтамга | |
_(1980).png) | |
| Нигезләнү датасы | 1835 |
|---|---|
 | |
| Рәсми исем | Можга |
| Дәүләт |
 Россия |
| Нәрсәнең башкаласы | Можга районы |
| Административ-территориаль берәмлек | Можга районы |
| Сәгать поясы | UTC+04:00 |
| Халык саны | 49 328 (1 гыйнвар 2018)[1] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 150 метр |
| Мәйдан | 31 км² |
| Почта индексы | 427789–427798 |
| Рәсми веб-сайт | mozhga-gov.ru(рус.) |
| Җирле телефон коды | 34139 |
 | |
 Можга Викиҗыентыкта | |
Можга́, Мәжгә[2] (удм. Можга, рус. Можга) — Удмуртияда урнашкан шәһәр, Можга районының административ үзәге.
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шәһәр Сюга һәм Сюгаилка елгалары кушылган урында, Ижаудан 81 километр көньяк-көнчыгыштарак урнаша. Шәһәр аша Казан — Әгерҗе — Екатеринбург тимер юлы һәм Р320 (Алабуга — Ижау) автоюлы уза.
Этимология[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шәһәр үз исемен күрше Можга авылыннан мираска алган, 1924 елга кадәр бу авыл Можга өязенең үзәге булган.
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Можга 1835 елда "Сюгинский завод" исеме астында нигезләнгән. Аның барлыкка килүе Сюга елгасында Сюга пыяла заводы төзелеше белән бәйләнгән. 1859 елда завод бистәсендә 290 кеше яшәгән, Сюгаилка елгасында су тегермәне эшләгән. 1916 елда завод янында тимер юл станциясе барлыкка килгән.
1924 елдан "Красный" дип атала башлаган, шул ук елдан 1929 елга кадәр — Можга өязенең үзәге.
1926 елда шәһәр статусы бирелгән.
1929 елдан соң Можга дип атала.
1963 елдан — республика буйсынуындагы шәһәр.
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| 1926[3] | 1931[3] | 1939[3] | 1959[4] | 1970[5] | 1979[6] | 1989[7] | 2002[8] | 2010[9] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ~2 400 | ~7 700 | ~22 200 | 29 987 | 38 930 | 40 272 | 46 049 | 47 119 | 47 961 |
Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Милләт | 1939[10]* | 2002[11] | 2010[12] |
|---|---|---|---|
| руслар | 78,8% | 56,9% | 54,8% |
| арлар | 11,6% | 26,5% | 28,1% |
| татарлар | 7,9% | 16,1% | 15,0% |
Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
УдДУ филиалы, Можга педагогия көллияте, Можга ветеринария көллияте һ.б., 9 мәктәп.
Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- «Дубитель» АҖ (дуплау экстратын җитештерү)
- «Свет» заводы (пыяладан һәм полиэтиленнан әйберләр ясау)
- «Можга-сыр» ААҖ — сырлар җитештерү
- «Можгинский лесокомбинат» ААҖ — мебель җитештерү
Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
-
Стадион
-
Можга буасы
-
Сюгинская станциясе, XX гасыр башы
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федераль дәүләт статистикасы хезмәте.
- ↑ http://forum.tsi.ru/webboard/message.php?id=185804&tree=on&shbd=&Offset=8999
- ↑ 3,0 3,1 3,2 http://www.mojgorod.ru/udmurtsk_r/mozhga/
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg2.php
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-10-28
- ↑ demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_39_ra.php?reg=2470
- ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2015-09-15, retrieved 2014-02-19
- ↑ 2010 ел сан алу базасы
Татарлар саны буенча Русия торак пунктлары | |
|---|---|
| > 100 мең кеше | |
| > 50 мең кеше | |
| > 25 мең кеше | |
| > 10 мең кеше | |
| > 5 мең кеше |  Йошкар-Ола •  Волгоград •  Новосибирск •  Ишембай[1] •  Красноярск • Мәләвез[1] • Актаныш •  Урта Әләзән •  Орски •  Сызран •  Сарапул • Минзәлә • Күзнәй • Яңавыл[1] •  Тум •  Первоуральск • Күмертау[1] • Учалы[1] • Агыйдел • Байлар Сабасы • Чакмагыш[1] •  Ноябрьск •  Прокопьевск • Түбән Мактама • Волжск • Балтач •  Копейск • Бөре[1] • Можга • Сарман • Мөслим • Бүздәк • Кама Аланы • Кемерово • Раевский[1] • Түбән Тагил •  Нократ Аланы • Урыссу •  Дзержинск • Толбазы[1] • Бакалы[1] • Чаткы • Белорет • Актүбә • Биектау •  Өркет • Троицк •  Иске Кулаткы •  Шыгырдан • Когалым • Приютово[1] • Балык Бистәсе • Шәмәрдән •  Яңа Уренгой •  Ростов-на-Дону • Благовещен[1] • Васильево • Югары Пышма • Богырыслан |
