Можга
Можга | |
арча Можга | |
Илтамга | |
![]() | |
![]() | |
Нигезләнү датасы | 1835 |
---|---|
Рәсми исем | Можга |
Дәүләт |
![]() |
Нәрсәнең башкаласы | Мәжгә районы |
Административ-территориаль берәмлек | Мәжгә районы |
Халык саны | 49 328 кеше кеше (1 гыйнвар 2018)[1] |
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 150 метр |
Сәгать поясы | UTC+04:00 |
Мәйдан | 31 км² |
Почта индексы | 427789–427798 |
Рәсми веб-сайт | mozhga-gov.ru |
Җирле телефон коды | 34139 |
![]() |
Можга́, Мәжгә[2] (арча Можга, рус. Можга) — Удмуртияда урнашкан шәһәр, Можга районының административ үзәге.
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шәһәр Сюга һәм Сюгаилка елгалары кушылган урында, Ижаудан 81 километр көньяк-көнчыгыштарак урнаша. Шәһәр аша Казан — Әгерҗе — Екатеринбург тимер юлы һәм Р320 (Алабуга — Ижау) автоюлы уза.
Этимология[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шәһәр үз исемен күрше Можга авылыннан мираска алган, 1924 елга кадәр бу авыл Можга өязенең үзәге булган.
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Можга 1835 елда "Сюгинский завод" исеме астында нигезләнгән. Аның барлыкка килүе Сюга елгасында Сюга пыяла заводы төзелеше белән бәйләнгән. 1859 елда завод бистәсендә 290 кеше яшәгән, Сюгаилка елгасында су тегермәне эшләгән. 1916 елда завод янында тимер юл станциясе барлыкка килгән.
1924 елдан "Красный" дип атала башлаган, шул ук елдан 1929 елга кадәр — Можга өязенең үзәге.
1926 елда шәһәр статусы бирелгән.
1929 елдан соң Можга дип атала.
1963 елдан — республика буйсынуындагы шәһәр.
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1926[3] | 1931[3] | 1939[3] | 1959[4] | 1970[5] | 1979[6] | 1989[7] | 2002[8] | 2010[9] |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
~2 400 | ~7 700 | ~22 200 | 29 987 | 38 930 | 40 272 | 46 049 | 47 119 | 47 961 |
Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Милләт | 1939[10]* | 2002[11] | 2010[12] |
---|---|---|---|
руслар | 78,8% | 56,9% | 54,8% |
арлар | 11,6% | 26,5% | 28,1% |
татарлар | 7,9% | 16,1% | 15,0% |
Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
УдДУ филиалы, Можга педагогия көллияте, Можга ветеринария көллияте һ.б., 9 мәктәп.
Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- «Дубитель» АҖ (дуплау экстратын җитештерү)
- «Свет» заводы (пыяладан һәм полиэтиленнан әйберләр ясау)
- «Можга-сыр» ААҖ — сырлар җитештерү
- «Можгинский лесокомбинат» ААҖ — мебель җитештерү
Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Можга-стадіон.jpg
Стадион
- Можга1.jpg
- Можгинський став.jpg
Можга буасы
- Станція сюгинська.jpg
Сюгинская станциясе, XX гасыр башы
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федераль дәүләт статистикасы хезмәте.
- ↑ http://forum.tsi.ru/webboard/message.php?id=185804&tree=on&shbd=&Offset=8999
- ↑ 3,0 3,1 3,2 http://www.mojgorod.ru/udmurtsk_r/mozhga/
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg2.php
- ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls
- ↑ demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_39_ra.php?reg=2470
- ↑ 2002 ел сан алу базасы
- ↑ 2010 ел сан алу базасы