Можга

Можга
	Можга
	арча Можга
	Илтамга
Нигезләнү датасы	1835
Рәсми исем	Можга
Дәүләт	Россия
Нәрсәнең башкаласы	Мәжгә районы
Административ-территориаль берәмлек	Мәжгә районы
Халык саны	49 328 кеше кеше (1 гыйнвар 2018)
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	150 метр
Сәгать поясы	UTC+04:00
Мәйдан	31 км²
Почта индексы	427789–427798
Рәсми веб-сайт	mozhga-gov.ru
Җирле телефон коды	34139
	Можга Викиҗыентыкта

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Можга (мәгънәләр) битенә күчегез.

Можга́, Мәжгә^[2] (арча Можга, рус. Можга) — Удмуртияда урнашкан шәһәр, Можга районының административ үзәге.

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәр Сюга һәм Сюгаилка елгалары кушылган урында, Ижаудан 81 километр көньяк-көнчыгыштарак урнаша. Шәһәр аша Казан — Әгерҗе — Екатиринбур тимер юлы һәм Р320 (Алабуга — Ижау) автоюлы уза.

Этимология[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәр үз исемен күрше Можга авылыннан мираска алган, 1924 елга кадәр бу авыл Можга өязенең үзәге булган.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Можганың тимер юл вокзалы

Можга 1835 елда "Сюгинский завод" исеме астында нигезләнгән. Аның барлыкка килүе Сюга елгасында Сюга пыяла заводы төзелеше белән бәйләнгән. 1859 елда завод бистәсендә 290 кеше яшәгән, Сюгаилка елгасында су тегермәне эшләгән. 1916 елда завод янында тимер юл станциясе барлыкка килгән.

1924 елдан "Красный" дип атала башлаган, шул ук елдан 1929 елга кадәр — Можга өязенең үзәге.

1926 елда шәһәр статусы бирелгән.

1929 елдан соң Можга дип атала.

1963 елдан — республика буйсынуындагы шәһәр.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1926^[3]	1931^[3]	1939^[3]	1959^[4]	1970^[5]	1979^[6]	1989^[7]	2002^[8]	2010^[9]
~2 400	~7 700	~22 200	29 987	38 930	40 272	46 049	47 119	47 961

Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Милләт	1939^[10]*	2002^[11]	2010^[12]
урыслар	78,8%	56,9%	54,8%
арлар	11,6%	26,5%	28,1%
татарлар	7,9%	16,1%	15,0%

Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

УдДУ филиалы, Можга педагогия көллияте, Можга ветеринария көллияте һ.б., 9 мәктәп.

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

«Дубитель» АҖ (дуплау экстратын җитештерү)
«Свет» заводы (пыяладан һәм полиэтиленнан әйберләр ясау)
«Можга-сыр» ААҖ — сырлар җитештерү
«Можгинский лесокомбинат» ААҖ — мебель җитештерү

Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Можга-стадіон.jpg

Стадион
Можга1.jpg
Можгинський став.jpg

Можга буасы
Станція сюгинська.jpg

Сюгинская станциясе, XX гасыр башы

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

[_60d80291551c318c-1] 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федераль дәүләт статистикасы хезмәте.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>

[2] ttp://forum.tsi.ru/webboard/message.php?id=185804&tree=on&shbd=&Offset=8999

[mojgorod.ru-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 http://www.mojgorod.ru/udmurtsk_r/mozhga/

[4] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php

[5] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php

[6] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php

[7] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php

[8] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg2.php

[9] ttp://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls

[10] scope.ru/weekly/ssp/rus_nac_39_ra.php?reg=2470

[11] 2002 ел сан алу базасы

[12] 2010 ел сан алу базасы

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

к б ү Удмуртия
	Шәһәрләр: Ижау \| Сарапул \| Воткинск \| Глазов \| Можга \| Камбарка
	Районнар: Алнаши районы \| Балезино районы \| Вавож районы \| Воткинск районы \| Глазов районы \| Грахово районы \| Дебёсы районы \| Завьялово районы \| Игра районы \| Камбарка районы \| Каракүл районы \| Кез районы \| Кече Пурга районы \| Кизнәр районы \| Киясово районы \| Красногорское районы \| Можга районы \| Сарапул районы \| Селты районы \| Сөмсә районы \| Ува районы \| Шаркан районы \| Юкамен районы \| Якшур-Бодья районы \| Яр районы
	Башка мәкаләләр:: Административ-территориаль бүленеше \| Байрак \| Герб \| Гимн \| Халык

к б ү Татарлар саны буенча Русия торак пунктлары
> 100 мең кеше	Казан • Уфа • Яр Чаллы • Мәскәү • Түбән Кама
> 50 мең кеше	Әлмәт • Стәрлетамак • Сембер • Ижау • Чиләбе
> 25 мең кеше	Екатиринбур • Октябрьски • Ырынбур • Нефтекама • Самар • Яшел Үзән • Пирем • Азнакай • Салават • Туймазы • Петербург • Төмән • Әстерхан • Алабуга • Бөгелмә • Тольятти • Лениногорски
> 10 мең кеше	Түбән Варта • Зәй • Чистай • Магнитогорски • Омск • Дүртөйле • Норлат • Арча • Соргыт • Тубыл • Баулы Саранск • Мәләкәс • Буа • Сарытау • Бәләбәй • Кукмара • Нижгар • Нефтеюганск • Чишмә • Пенза • Җәлил • Менделеевск • Әгерҗе • Зылатаус • Мамадыш
> 5 мең кеше	Йошкар-Ола • Волгоград • Новосибирск • Ишембай • Красноярск • Мәләвез • Актаныш • Урта Әләзән • Орски • Сызран • Сарапул • Минзәлә • Күзнәй • Яңавыл • Тум • Первоуральск • Күмертау • Учалы • Агыйдел • Байлар Сабасы • Чакмагыш • Ноябрьск • Прокопьевск • Түбән Мактама • Волжск • Балтач • Копейск • Бөре • Можга • Сарман • Мөслим • Бүздәк • Кама Аланы • Кемерово • Раевский • Түбән Тагил • Нократ Аланы • Урыссу • Дзержинск • Толбазы • Бакалы • Чаткы • Белорет • Актүбә • Биектау • Өркет • Троицк • Иске Кулаткы • Шыгырдан • Когалым • Приютово • Балык Бистәсе • Шәмәрдән • Яңа Уренгой • Ростов-на-Дону • Благовещен • Васильево • Югары Пышма • Богырыслан
Моны да карагыз: Татарлар саны буенча Балтыйк буе илләре, Украина, Казакъстан торак пунктлары