Әгерҗе
Әгерҗе | |
Илтамга | |
![]() | |
Нигезләнү датасы | 1646 |
---|---|
![]() | |
Рәсми исем | Әгерҗе һәм Арыз |
Дәүләт |
![]() |
Нәрсәнең башкаласы | Әгерҗе районы һәм «Әгерҗе шәһәре» муниципаль берәмлеге[d][1] |
Административ-территориаль берәмлек | Әгерҗе районы һәм Татарстан |
Сәгать поясы | UTC+03:00 |
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Әгерҗе |
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан | Сарапул калкулыгы |
Халык саны | 19 804 (2024)[2] |
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 90 метр |
Мәйдан | 8,6 км² |
Почта индексы | 422230 |
Беренче язма телгә алу | 1646 |
Җирле телефон коды | 85551 |
![]() |
Әгерҗе (лат. тат. Ägerce, рус. Агрыз, удм. Огырчи) — РФнең субъекты булган Татарстан Республикасындагы шәһәр, Әгерҗе районының үзәге. Мөһим тимер юл төене.
Халык саны – 19 739 кеше (2016).
География
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Шәһәр Татарстанның төньяк-көнчыгышында, Удмуртия чигендә, Сарапул калкулыгы итәге янында, бер үк исемле елга ярында, Казаннан 304 километр төньяк-көнчыгыштарак, Ижаудан 36 километр көньяктарак урнашкан.
Тарих
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Шәһәр Казан—Екатеринбург тимер юлы төзелеше уңаеннан барлыкка килгән, аңа Әгерҗе станциясе каршында бистә буларак нигез салынган. 1924 елдан — өяз үзәге булмаган шәһәр, 1926 елда шәһәрләр исемлегеннән чыгарыла. 1921 елдан — ТАССРның Әгерҗе кантоны , 1924 елдан — Әгерҗе районы үзәге (1963—1964 елларда Алабуга районы составында булган). 1928 елдан — шәһәр тибындагы бистә, 1938 елда Әгерҗегә яңадан шәһәр статусы бирелә.
Халык
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1897[3] | 1931[4] | 1939[4] | 1959[5] | 1970[6] | 1979[7] | 1989[8] | 2002[9] | 2010 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2 608 | ~5 300 | ~15 400 | 20 270 | 19 267 | 20 137 | 19 732 | 18 620 | 19 299 |
Милли состав (2002): татарлар — 52,9%, руслар — 35,4%, арлар — 6,7%, чирмешләр — 1,6%.[10]
Икътисад
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Мөһим тимер юл төене. Тимер юл заводлары, төзелеш материаллары заводы, май-сөт комбинаты, ашлык кабул итү предприятиясе, типография, азык-төлек комбинаты.
Социаль инфраструктура
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]4 урта мәктәп, музыка мәктәбе, һөнәри училище. Боз сарае, мәдәни мирас һәм тарих музее, үзәк район хастаханәсе, тимер юл хастаханәсе. 2 мәчет.
Монда туганнар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Шулай ук карагыз: Төркем:Әгерҗедә туганнар.
- Асаф Габдерахманов — Советлар Берлеге Герое.
- Айрат Фәррахов — Татарстанның сәламәтлек саклау министры (2007-2013), РФ сәламәтлек саклау министры урынбасары (2013-2014), РФ финанс министры урынбасары (2014-...)
- Илдар Халиков — Татарстан Республикасының премьер-министры (2010-2017)
- Рәгъде Халитов — музыкант, КФУ прфессоры.
Түбәндәге төзмә кешеләр һәм роботлар аңларлык күп телле халыкара Викимәгълүмат белем базасында теркәлгән мәгълүматка нигезләнә һәм тулы түгел. Бәйле шәхес турында белем блокларын тутыру һәм соңыннан уң яктагы яңартка басу белән аны баетуда ярдәм итә аласыз. |
туу | Исем | әлма-матер | һөнәр төре | эш урыны | Викиҗыентыктагы төркем | үлем датасы |
---|---|---|---|---|---|---|
1910-08-16 | Муллаян Госманов | 1977-05-13 | ||||
1918-12-20 | Асаф Габдерахманов | П. С. Нахимов исемендәге хәрби-диңгез көчләре академиясе | naval officer | Asaf Abdrakhmanov | 2000-09-03 | |
1921-05-22 | Камил Мостафин | Сәмәрканд дәүләт университеты | физик | Таҗик милли университеты | 1998-08-28 | |
1922 | Абдуллабай Садыйков | 1942-07-06 | ||||
1939-03-19 | Валерий Шамшурин | Нижгар дәүләт университеты | язучы | 2023-12-26 | ||
1943-02-17 | Рәгъде Халитов | Татар дәүләт гуманитар-педагогика университеты | баянчы | |||
1966-07-09 | Фаяз Шабаев | дәүләт эшлеклесе | Shabaev Fayaz Bayanovich | |||
1967-11-21 | Илдар Халиков | Казан (Идел буе) федераль университеты | сәясәтче | Ildar Khalikov | ||
1968-02-17 | Айрат Фәррахов | Казан дәүләт медицина университеты Россия Федерациясе Президенты каршындагы Россия халык хуҗалыгы һәм дәүләт хезмәте академиясе |
сәясәтче хирург РФ Дәүләт думасы депутаты |
Ajrat Farrakhov | ||
2001-12-14 | Максим Грошев | алкалы һоккей уйнаучы |
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ ОКТМО
- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года — Росстат, 2024.
- ↑ Населенныя места Россійской имперіи въ 500 и болѣе жителей, Питербург, 1905
- ↑ 4,0 4,1 http://www.mojgorod.ru/r_tatarstan/agryz/index.html
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2019-07-12, retrieved 2013-05-05
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Әгерҗе районының рәсми сайты 2011 елның 26 май көнендә архивланган.
- Әгерҗе «Минем шәһәр» энциклопедиясендә