Буа районы
Навигациягә күчү
Эзләүгә күчү
.png) Байрак
 Илтамга
| |
| Башкала | Буа |
|---|---|
| Халык исәбе | 42 341 (2019)  |
| Нигезләнгән | 10 аугыс 1930 |
| Вакыт зонасы | Мәскәү вакыты, UTC+03:00 |
| Җәгърафия | |
| АТБ | Татарстан |
| Мәйдан | 1,543 дүрткел киламитер |
| Координатлар | 55°N 48.25°E |
Буа районы (рус. Буинский район, чуаш. Пӑва районӗ) — Татарстанның көнбатышында урнашкан муниципаль район.
Эчтәлек
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Чиктәшлек[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Як | Район |
|---|---|
| Төньяк | Апас районы |
| Көнбатыш | Чуашстан |
| Көнчыгыш | Тәтеш районы |
| Көньяк | Сембер өлкәсе |
| Көньяк-көнбатыш | Чүпрәле районы |
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
.jpg)
1920 елга кадәр район җирләре Сембер губернасының Буа өязенә кергәннәр иде. Район 1930 елның 8 августында төзелә.
1959 елның район составына Цильна районы өлешләре кертелә.
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| 1959[2] | 1970[3] | 1979[4] | 1989[5] | 2002[6] | 2010[7] |
|---|---|---|---|---|---|
| 62 970 | 65 537 | 58 026 | 46 664 | 27 800 | 25 101 |
Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Милләт | 1970[8] | 1979[8] | 1989[8] | 2002[9] | 2010[10] |
|---|---|---|---|---|---|
| татарлар | 57,7% | 60,4% | 62,3% | 61,5% | 65,9% |
| урыслар | 17,2% | 14,9% | 15,0% | 18,8% | 13,3% |
| чуашлар | ? | ? | 21,9% | 19,1% | 19,9% |
Район җирлегендә туган күренекле кешеләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Кыям Абрамов (1897-1938) — ТАССР ХКШ рәисе (1930-1937), Ленин ордены кавалеры (1935) (Иске Тинчәле авылы).
- Гомәр Гали (1900-1954) — татар язучысы, әдәби тәнкыйтьче (Иске Тинчәле авылы).
- Шамил Мостаев (1929-2012) — дәүләт эшлеклесе, ТАССР Югары шурасы президиумы рәисе (1986-1990) (Норлат авылыннан).
- Ринат Гайзатуллин (1957, Яңа Тинчәле) — Татарстан Дәүләт Шурасы депутаты.
- Радик Гайзатуллин (1964, Яңа Тинчәле) — ТР финанс министры.
- Раил Садриев (1966, Адав-Толымбай) — Буа театры директоры.
- Равил Рахмани (1949, Адав-Толымбай) — әдәбият галиме, ТКН мөхәррире.
- Рамил Хәйретдинов (1964, Черки-Килдураз) — тарих галиме, ТР дәүләт премиясе (2008), Тукай премиясе (2016) лауреаты.
- Йолдыз Шәрапова (1962, Яңа Тинчәле) — балалар шагыйрәсе, 1995 елдан Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы, Татарстан Республикасының атказанган сәнгать эшлеклесе (2012).
- Александр Калган (1912, Яңа Мәртле - 1988, Чабаксар) — чуаш язучысы.
- Валентин Урдаш (1924, Раково - 1973, Чабаксар) — чуаш язучысы.
- Антал Назул (Анатолий Ерусланов) (1932, Яскүл - 1987, Чабаксар) — чуаш язучысы.
- Николай Дедушкин (1915, Әлши - 1995, Чабаксар) — чуаш язучысы, әдәбият галиме.
- Владимир Чебоксаров (1929, Әлши) — чуаш язучысы.
- Метри Юман (Дмитрий Петров) (1885, Боерган - 1939) — чуаш язучысы, драматург.
- Иван Юркин (1863, Боерган – 1943, Сембер) — чуаш язучысы, телче, фольклорчы.
- Владимир Ухли (Владимир Плешков) (1914, Боерган - 1990) — чуаш язучысы, драматург.
- Тайр Тимкки (Тимофей Семёнов) (1889, Шәмәк - 1917) — инкыйлабчы, чуаш шагыйре.
- Константин Петров (1924, Шәмәк – 2007, Чабаксар) — чуаш язучысы.
- Петр Шафранов (1901, Зур Фролово - 1972, Мәскәү) — Советлар Берлеге Каһарманы, генерал-полковник.
- Сәйдәш Гарифуллин (1944, Казма) — аккордеончы.
- Әнәс Халидов (1929, Казма – 2001, Казан) — шәркыйәт белгече. профессор.
- Галимҗан Шәрәф (1896, Аксу – 1950, Казан) — милләт хадиме.
- Фивзат Гайсин (1946, Иске Суыксу), галим-физик, КНИТУ-КАИ профессоры.
- Илһам Байтирәк (1967, Черки-Килдураз), композитор, ТР атказанган сәнгать эшлеклесе (2017).
Идарә-җир төзелеше[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Буа шәһәре
- Адав-Толымбай авыл җирлеге
- Аксу авыл җирлеге
- Әлши авыл җирлеге
- Алших авыл җирлеге
- Бик-Үти авыл җирлеге
- Зур Фролово авыл җирлеге
- Боерган авыл җирлеге
- Югары Лашчы авыл җирлеге
- Исәк авыл җирлеге
- Кайбыч авыл җирлеге
- Кыят авыл җирлеге
- Күшке авыл җирлеге
- Шәмәк авыл җирлеге
- Татар Буасы авыл җирлеге
- Карлы авыл җирлеге
- Мөкрәле авыл җирлеге
- Түбән Наратбаш авыл җирлеге
- Яңа Тинчәле авыл җирлеге
- Яңа Чәчкап авыл җирлеге
- Норлат авыл җирлеге
- Ырынгы авыл җирлеге
- Кырык-Садак авыл җирлеге
- Иске Суыксу авыл җирлеге
- Иске Тинчәле авыл җирлеге
- Тимбай авыл җирлеге
- Күл Черкене авыл җирлеге
- Килдураз авыл җирлеге
- Чуаш Киштәге авыл җирлеге
- Янтуган авыл җирлеге
- Яшевка авыл җирлеге
Мәдәният[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Марат Азат улы Җаббаров Буа районы башлыгы итеп билгеләнде. Реальное время
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus10_reg1.php
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Мустафин М.Р, Хузеев Р.Г. Всё о Татарстане (Экономико-географический справочник). — Казань, 1994
- ↑ 2002 ел сан алу базасы
- ↑ http://www.tatstat.ru/VPN2010/DocLib8/%D0%BD%D0%B0%D1%86%20%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2.pdf
 | Шәһәрләр: Казан | Чаллы | Азнакай | Алабуга | Арча | Әгерҗе | Әлмәт | Баулы | Болгар | Бөгелмә | Буа | Зәй | Зеленодольск | Иннополис | Кукмара | Лаеш | Лениногорск | Мамадыш | Менделеевск | Минзәлә | Нурлат | Тәтеш | Түбән Кама | Чистай
Районнар: Азнакай районы | Аксубай районы | Актаныш районы | Алабуга районы | Алексеевск районы | Апас районы | Арча районы | Әгерҗе районы | Әлки районы | Әлмәт районы | Әтнә районы | Балтач районы | Балык Бистәсе районы | Баулы районы | Биектау районы | Бөгелмә районы | Буа районы | Зәй районы | Кайбыч районы | Кама Тамагы районы | Кукмара районы | Лаеш районы | Лениногорск районы | Мамадыш районы | Менделеевск районы | Минзәлә районы | Мөслим районы | Түбән Кама районы | Нурлат районы | Питрәч районы | Саба районы | Сарман районы | Спас районы | Тәтеш районы | Теләче районы | Тукай районы | Чирмешән районы | Чистай районы | Чүпрәле районы | Югары Ослан районы | Ютазы районы | Яңа Чишмә районы | Яшел Үзән районы | юкка чыккан районнар |  | |
