Буа районы

Буа районы

Байрак Илтамга
Башкала	Буа
Халык саны	42 341 (2019)
Нигезләнгән	10 аугыс 1930
Сәгать кушагы	Мәскәү вакыты, UTC+03:00
Җәгърафия
АТБ	Татарстан
Мәйдан	1,543 дүрткел киламитер
Координатлар	55°N 48.25°E

Буа районы (рус. Буинский район, чуаш. Пӑва районӗ) — Татарстанның көнбатышында урнашкан муниципаль район.

География

Чиктәшлек

Як	Район
Төньяк	Апас районы
Көнбатыш	Чуашстан
Көнчыгыш	Тәтеш районы
Көньяк	Сембер өлкәсе
Көньяк-көнбатыш	Чүпрәле районы

Тарих

1920 елга кадәр район җирләре Сембер губернасының Буа өязенә кергәннәр иде. Район 1930 елның 8 августында төзелә.

1959 елның район составына Цильна районы өлешләре кертелә.

Халык

1959	1970	1979	1989	2002	2010
62 970	65 537	58 026	46 664	27 800	25 101

Милли состав

Милләт	1970	1979	1989	2002	2010
татарлар	57,7%	60,4%	62,3%	61,5%	65,9%
урыслар	17,2%	14,9%	15,0%	18,8%	13,3%
чуашлар	?	?	21,9%	19,1%	19,9%

Район җирлегендә туган күренекле кешеләр

• Кыям Абрамов (1897-1938) — ТАССР ХКШ рәисе (1930-1937), Ленин ордены кавалеры (1935) (Иске Тинчәле авылы).
• Гомәр Гали (1900-1954) — татар язучысы, әдәби тәнкыйтьче (Иске Тинчәле авылы).
• Шамил Мостаев (1929-2012) — дәүләт эшлеклесе, ТАССР Югары шурасы президиумы рәисе (1986-1990) (Норлат авылыннан).
• Ринат Гайзатуллин (1957, Яңа Тинчәле) — Татарстан Дәүләт Шурасы депутаты.
• Радик Гайзатуллин (1964, Яңа Тинчәле) — ТР финанс министры.
• Раил Садриев (1966, Адав-Толымбай) — Буа театры директоры.
• Равил Рахмани (1949, Адав-Толымбай) — әдәбият галиме, ТКН мөхәррире.
• Рамил Хәйретдинов (1964, Черки-Килдураз) — тарих галиме, ТР дәүләт премиясе (2008), Тукай премиясе (2016) лауреаты.
• Йолдыз Шәрапова (1962, Яңа Тинчәле) — балалар шагыйрәсе, 1995 елдан Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы, Татарстан Республикасының атказанган сәнгать эшлеклесе (2012).
• Александр Калган (1912, Яңа Мәртле - 1988, Чабаксар) — чуаш язучысы.
• Валентин Урдаш (1924, Раково - 1973, Чабаксар) — чуаш язучысы.
• Антал Назул (Анатолий Ерусланов) (1932, Яскүл - 1987, Чабаксар) — чуаш язучысы.
• Николай Дедушкин (1915, Әлши - 1995, Чабаксар) — чуаш язучысы, әдәбият галиме.
• Владимир Чебоксаров (1929, Әлши) — чуаш язучысы.
• Метри Юман (Дмитрий Петров) (1885, Боерган - 1939) — чуаш язучысы, драматург.
• Иван Юркин (1863, Боерган – 1943, Сембер) — чуаш язучысы, телче, фольклорчы.
• Владимир Ухли (Владимир Плешков) (1914, Боерган - 1990) — чуаш язучысы, драматург.
• Тайр Тимкки (Тимофей Семёнов) (1889, Шәмәк - 1917) — инкыйлабчы, чуаш шагыйре.
• Константин Петров (1924, Шәмәк – 2007, Чабаксар) — чуаш язучысы.
• Петр Шафранов (1901, Зур Фролово - 1972, Мәскәү) — Советлар Берлеге Каһарманы, генерал-полковник.
• Сәйдәш Гарифуллин (1944, Казма) — аккордеончы.
• Әнәс Халидов (1929, Казма – 2001, Казан) — шәркыйәт белгече. профессор.
• Галимҗан Шәрәф (1896, Аксу – 1950, Казан) — милләт хадиме.
• Фивзат Гайсин (1946, Иске Суыксу), галим-физик, КНИТУ-КАИ профессоры.
• Илһам Байтирәк (1967, Черки-Килдураз), композитор, ТР атказанган сәнгать эшлеклесе (2017).

Идарә-җир төзелеше

1. Буа шәһәре
2. Адав-Толымбай авыл җирлеге
3. Аксу авыл җирлеге
4. Әлши авыл җирлеге
5. Алших авыл җирлеге
6. Бик-Үти авыл җирлеге
7. Зур Фролово авыл җирлеге
8. Боерган авыл җирлеге
9. Югары Лашчы авыл җирлеге
10. Исәк авыл җирлеге
11. Кайбыч авыл җирлеге
12. Кыят авыл җирлеге
13. Күшке авыл җирлеге
14. Шәмәк авыл җирлеге
15. Татар Буасы авыл җирлеге
16. Карлы авыл җирлеге
17. Мөкрәле авыл җирлеге
18. Түбән Наратбаш авыл җирлеге
19. Яңа Тинчәле авыл җирлеге
20. Яңа Чәчкап авыл җирлеге
21. Норлат авыл җирлеге
22. Ырынгы авыл җирлеге
23. Кырык-Садак авыл җирлеге
24. Иске Суыксу авыл җирлеге
25. Иске Тинчәле авыл җирлеге
26. Тимбай авыл җирлеге
27. Күл Черкене авыл җирлеге
28. Килдураз авыл җирлеге
29. Чуаш Киштәге авыл җирлеге
30. Янтуган авыл җирлеге
31. Яшевка авыл җирлеге

Моны да карагыз

• Буа өязе
• Буа кантоны

Сылтамалар

• 2010 елның 1 июлендәге 46-ТРЗ № Татарстан Республикасы Законы