Бишбүләк районы

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан
Моңа күчү: навигация, эзләү
Бишбүләк районы
Бишбүләк районы
Бижбулякский район
Герб
Coat of Arms of Bizhbulyak rayon (Bashkortostan).png		 Байрак
Flag of Bizhbulyak rayon (Bashkortostan).png
Төбәк

Башкортстан
Административ үзәк

Бишбүләк
Нигезләү датасы

1930 ел
Башлык

Гатауллин Наил
Халык саны (2010)

27 437
Мәйдан

2 134 км²

Бишбүләк районы харитада
Сәгать поясы

+6
http://www.adm-bizhbulyak.ru/
Бишбүләк районы Викиҗыентыкта

Бишбүләк районы (рус. Бижбулякский район) – Башкортстанга керүче муниципаль район. Административ үзәге – Бишбүләк авылы, ул Уфадан 230 км, якындагы Приютово тимер юл станциясеннән 40 км ераклыкта урнаша.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1930 елның 20 августында Үзәк башкарма комитетының карары белән барлыкка килгән.

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Бишбүләк муниципаль районы Бөгелмә-Бәләбәй калкулыгынын көньягында урнашкан. Мәйданы 2 134 км² тәшкил итә. Бишбүләк районы Әлшәй, Ярмәкәй, Бәләбәй районнары белән һәм Ырынбур өлкәсе белән чиктәш.

Районның төньягында Ык елгасы башлана, көньяк өлешендә – Дим елгасы ага, кушылдыклары – Мәнәвез, Өязе.

Районның 16%ын урманнар алып тора.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

85 авыл бар, иң эреләре: Бишбүләк (2009 елда 6,4 мең кеше яши), Кыңгыр-Мәнәвез (1,36 мең), Михайловка (1,31 мең), Ает (1,26 мең), Дим (1,02 мең), Базлык (1 мең), Кошъелга (0,86 мең), Усак-Кичү (0,84 мең).

Демография[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Халык саны
2002[1] 2008[2] 2009[3] 2010[4] 2012[5] 2013[6] 2014[7] 2015[8] 2016[9]
27 999 ↘27 782 ↘27 583 ↘26 080 ↘25 361 ↘24 825 ↘24 124 ↘23 653 ↘23 315

Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Ел чуашлар татарлар башкортлар урыслар
1970 31,4 % 8,3%
1989 37,5% 35 % 10,4%
2002 40 % 26,3 % 21,5 % 10,6%

Мукшылар (эрзя) – 4,5%.

Район җирендә туган танылган кешеләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Советлар Берлеге геройлары:

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Районда нефть ятмалары ачыкланган (Шкапов, Дим, Сатай ятмалары). Нефть ятмаларын Башнефть АҖҖ кызы – «Ишембайнефть» хезмәтләндерә.

Авыл хуҗалыгы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Бишбүләк районында төрле укладлы авыл хуҗалыгы комплексы пәйда булган. Районда 24 эре хуҗалык (ААҖ), 13 «иманлы ширкәт», 24 авыл хуҗалыгы кооперативы, 125 фермер хуҗалыгы исәпләнә. Авыл хуҗалыгы техникасын «Җиргән МТС» Бишбүләк филиалы төзекләндерә.

Авыл хуҗалыгы продукциясен эшкәртү буенча база булдырылган. 7 тегермән, 7 пекарня, «Уралсиб-Бишбүләк» сөт заводы, аена 40 т ит куәтле ит хәзерләү цехы.

Транспорт[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Бишбүләк районы аша 4нче категория Кыргыз-Миякә-Бишбүләк юлы уза, күрше районнар һәм Ырынбур өлкәсе белән аралашу өчен 5нче категория юллар хезмәт итә. Юлларның тулаем озынлыгы – 471 км, яхшы каты өслекле юллар – 163 км (34,7%).

Районда шулай ук ведомство юллары бар – 92,3 км, аларның яхшы өслеклеләре – 75%. Бу юллар нефтьчеләргә хезмәт итә.

Мәгариф өлкәсе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Бишбүләк районында 30 мәктәп әлегә бар: 11 башлангыч, 11 – төп, 17 тулы урта. 3375 укучы бар.

Матбугат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Бишбүләк районының «Якты юлдан» дип аталучы иҗтимагый-сәяси газетасы чыгарыла. Оештыручысы: Бишбүләк район Советы. 1931 елдан башлап чыга. Татар теленнән тыш, газета шулай ук урысча һәм чуашча чыгарыла. Атнага 3 тапкыр чыга. Айга 2 тапкыр башк. "Дим буйҙары" гәҗит - кушымтасы чыгарыла.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. 3 февраль 2012 көнне төп чыганагыннан архивланган.
  2. ↑ 1.5. Численность населения республики Башкортостан по муниципальным образованиям на 1 января 2009 года
  3. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. 2 гыйнвар 2014 көнне тикшерелгән. 2 гыйнвар 2014 көнне төп чыганагыннан архивланган.
  4. ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. 20 август 2014 көнне тикшерелгән. 20 август 2014 көнне төп чыганагыннан архивланган.
  5. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. 31 май 2014 көнне тикшерелгән. 31 май 2014 көнне төп чыганагыннан архивланган.
  6. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). 16 ноябрь 2013 көнне тикшерелгән. 16 ноябрь 2013 көнне төп чыганагыннан архивланган.
  7. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. 2 август 2014 көнне тикшерелгән. 2 август 2014 көнне төп чыганагыннан архивланган.
  8. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. 6 август 2015 көнне тикшерелгән. 6 август 2015 көнне төп чыганагыннан архивланган.
  9. ↑ Калып:Население/2016AA

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чыганагы — "https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Бишбүләк_районы&oldid=2142073"