Константин Листов

Константин Листов
Туган	19 сентябрь (2 октябрь) 1900 Одесса, Херсон губернасы, Россия империясе
Үлгән	6 сентябрь 1983(1983-09-06) (82 яшь) Мәскәү, СССР
Күмү урыны	Кунцево зираты[d]
Ватандашлыгы	СССР
Әлма-матер	Саратовская государственная консерватория имени Л. В. Собинова[d]
Һөнәре	дирижёр, композитор, җырлар автыры, пианист
Катнашкан сугышлар/алышлар	Алман-совет сугышы

Константин Яковлевич Листов ( 1900 - 1983 ) - совет композиторы, 800 дән артык җыр, оперетта, спектакльләр өчен музыка авторы . Н.А. Рославец һәм Л.М. Рудольф шәкерте.

Биографиясе

Константин Яковлевич Листов 1900 елның 19 сентябрендә ( 2 октябрь ) Одессада яһүд гаиләсендә туган . Ата-анасы цирк артистлары булганнар (әтисе - гимнаст, әнисе - балерина) һәм гаилә еш кына бер урыннан икенче урынга күченгән . Биш яшеннән ул музыкага өйрәнә ( мандолинада ) һәм аренада үзе чыгыш ясый. Балачактан диңгезгә гашыйк була; соңрак ул бик күп җырларны диңгезгә һәм диңгезчеләргә багышлый.

1917 елда ул Царицындагы Россия музыка җәмгыятенең музыкаль мәктәбен тәмамлый.

1918-1919 елларда ул Кызыл Армиянең 32 нче пулемет полкында хезмәт итә, Царицын фронтындагы сугышларда катнаша ; шул ук вакытта аның әтисе пулемет полкының хәрби комиссары, әнисе хёстаханәнең хәрби комиссары була.

1919 елда аны унынчы армиянең Революцион хәрби советы җитәкчелеге белән Саратов консерваториясенә И. А. Розенберг һәм Л.М. Рудольфтың фортепиано һәм композиция класы буенча укырга җибәрәләр; консерваторияне 1922 елда тәмамлый. Шул ук вакытта Сарытау миниатюралар театрында пианист һәм дирижер булып эшли.

1923 елда ул Мәскәүгә күченә, Бөтен Рәсәй Пролеткульт театрында эшли, спектакльләр өчен музыка яза. 1925 елдан ул «Синяя блуза» театрларының берсенең музыкаль директоры булып эшли. 1934 елдан - Матбугат йорты Күзәтү театрының музыкаль җитәкчесе һәм дирижёры. Театрның берничә спектакленә музыка яза.

1930 еллардан Листовның беренче класлы композитор буларак даны башлана. Ул шулай ук зур пианист була, концертлар бирә. 1938 елдан ул Мәскәү Оперетта театрында дирижёр.

Сугыш елларында-хәрби-диңгез флоты баш Сәяси Идарәсенең музыкаль консультанты. 1983 елның 6 сентябрендә вафат була. Мәскәүдә Кунцево зиратына җирләнгән.

Онык оныгы - Э. Л. Листова, Россия телевидениесе журналисты.

Бүләкләре

• Кызыл Йолдыз ордены (22.2.1943)
• РСФСРның атказанган артисты (1950)
• РСФСРның халык артисты (1973)
• Кызыл Байрак Хезмәт ордены (1980)
• Медальләр, шул исәптән " СССР дәүләт чиген саклауда батырлыгы өчен "

Иҗаты

Константин Листов радиопостановкаларга һәм спектакльләргә, «Победный маршрут» кинофильмына (1939) музыка яза, төрле оркестр инструменталь әсәрләр иҗат итә. Әмма аның талантының төп юнәлеше-массакүләм җыр була.

Җырлары

Гомумән алганда, Константин Листов 800 дән артык җыр иҗат итә. Алар якты көй, эчкерсез лиризм белән аерылып тора.

1930 елларда җырлар бик популяр иде:

• «В парке Чаир», Павел Арский шигыре
• «Гренада», Михаил Светлов шигыре
• «Думка» (аны Сергей Лемешев жырлый)
• «Песня о тачанке», Михаил Рудерман шигыре
• «Если любишь», Лев Ошанин шигыре

Сугыш вакытында Листов Хәрби-диңгез флотының политик дирекциясендә музыкаль консультант булып эшли. Ул язган җырлар арасында А.А.Сурковның шигыренә   " В землянке"   (1942)  җыры популяр булган.

Сугыштан соңгы елларда Листовның яңа искиткеч җырлары пәйда була.

Александр Жаров шигырьләренә

• "Зәңгәр дулкын өстендә"
• "Без сәяхәткә чыктык"
• "Жырла, кадерлем"

Георгий Рублев шигырьләренә

• «Севастопольский вальс» (1956); 1961 елда Листов шул ук исемдәге оперетта язды, анда бу вальс яңгырый.

Оперетталары

• «Королева ошиблась» (1928, Мәскәү)
• «Ледяной дом» (1938, Мәскәү)
• «Копилка» (1939, Сарытау)
• «Кораллина» (1948, Свердловск)
• «Мечтатели» (1950, Мәскәү; яңа редакция: Волгоград, 1971)
• «Аира» (1951, Мәскәү)
• «Поют сталинградцы» (1955, Сталинград)
• «Шуми, наш лес» (1957, Петрозаводск)
• «Севастопольский вальс» (1961, Волгоград, Е. М. Гальперина и Ю. Л. Анненков либреттосы)
• «Сердце балтийца» (1964) Е. М. Гальперина и Ю. Л. Анненков либреттосы
• «Конкурс женихов» (СССР Гостелерадиосының Үзәк телевидениесе, 1975)

Опералары

• Олеся ( 1959, Воронеж, А.И.Куприн хикәясенә нигезләнгән )
• "Куба кызы" ( 1962, Сарытау )

Сылтамалар

• Мемориальный сайт Константина Листова
• Сочинения Константина Листова
• Фотографии из семейного архива
• Песня «Землянка» на иврите в исполнении дуэта «Дудаим», пер. Шимона Менского

Әдәбият

• Листов Константин Яковлевич // Музыкальный энциклопедический словарь. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — С. 307. — 672 с. — ISBN 5-85270-033-9.
• Константин Листов. — М.: Советский композитор, 1987. — 128 с.