Эчтәлеккә күчү

Протойолдыз

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Протойолдыз latin yazuında])

Протойолдыз караңгы газ-тузан томанлыгында (Бок глобуласында (рәсем))

Протойолдыз — йолдыз төшендә термотөш реакцияләре кабынганга кадәрге формалашуының соңгы чорындагы йолдыз. Термотөш реакцияләре башлаганнан һәм протойолдыз кысылуы туктаганнан соң, ул баш эзлеклелекнең йолдызына әверелә.

Протойолдызлар тузан сүрүе булганга күрә инфракызыл нурланыш тарата.

Кечкенә массалы протойолдызлар кабынучы йолдызлар буларак күзәтелә.

Яшь йолдызларның күзәтелгән төрләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Төр	Эмиссия түбәсе	Озаклык (еллар)
0	субмиллиметр	10⁴
I	ерак-инфракызыл	10⁵
II	якын-инфракызыл	10⁶
III	күренмә	10⁷^[1]

Йолдызлар

Эволюция

Формалашу • Баш эзлеклелеккәчә йолдызлар • Баш эзлеклелек • Һоризонталь тармак • Гигантларның асимптотик тармгы • Тотрыксызлык полосасы • Кызыл куерык • Томанлыклар (Планетар • Протопланетар) • Якты зәңгәр үзгәрмә • Вольф — Райе йолдызы • Псевдоүтәяңа йолдыз • Үтә яңа • Һиперяңа • Кварк яңа йолдыз • Һерцшпрунг — Рассел диаграмы • Йолдызлар популяцияләре

Протойолдызлар

Молекуляр болыт • Глобула • Яшь объектлар • Һербиг — Һаро объекты • Һаяши трегы • Һаяси чиге • Һеньи трегы • Орион үзгәрмә (T Үгезбозау типлы • Фуорлар) • Һербиг йолдызлары (Ae/Be)

Төрләр

Субкәрлә • Кәрлә (Кызыл • Сары • Оранж • Зәңгәр) • Субгигант • Гигантлар (Кызыл • Зәңгәр • Яркий) • Үтәгигантлар (Кызыл • Сары • Зәңгәр) • Һипергигантлар (Сары) • Зәңгәр артта калган йолдызлар • Йолдызлар • Углеродлы (Метинлы) • Барийлы • S-типлы • Пекуляр • Технецийлы • Терекөмеш-марганецлы • Үзгәрмә

Калдыклар

Гади матдә	Ак кәрлә • Кара кәрлә
Нейтрон йолдыз	Пульсар (Радиопульсар • Рөнтген • Миллисекундлы) • Магнетар (Аномаль рөнтген пульсары • Йомшак кабатланмалы гамма-нурлар тарату чыганагы) • Искиткеч җиделек • Әйләнмәле радиотранзиент
Үтә тыгыз	Йолдыз массасының кара тишеге • Тыгыз йолдыз
Һипотетик	Экзотик йолдыз (Кварк • Преон • Q) • Блицар • Тимер йолдыз

«Чала»йолдызлар

Коңгырт кәрлә • Субкоңгырт кәрлә • Планетар

Йолдызлар төзелеше

Төш • Конвектив зона • Нурлы зона • Фотосфера • Хромосфера • Корона • Җил (Куык) • Металлылык • Магнит кыры • Астросейсмология • Кояшсыман осцилляцияләр • Эддиңтон чиге • Кельвин — Һелмгольц механизмы

Нуклеосинтез

Процесслар (s- • r- • p- • rp- • Альфа-) • Өчле һелий реакциясе • Протон-протон циклы • Углерод-азот циклы • Һелийнең кабынып китүе • Яну процесслары (Углеродның яну процессы (Детонация) • Кислородның яну процессы • Неонның яну процессы • Кремнийнең яну процессы)

Үзлекләр

Спектраль сыйныф • Эффектив температура • Кинематика (Үзхәрәкәт • Почмакча тизлек) • Микротурбулентлык • Кояш массасы • Планеталар системасы • Йолдыз әйләнүе • Йолдызлар системасы (Куш йолдыз • Катлаулы йолдыз) • Йолдызлар динамикасы • UBV-фотометрия • Йолдызларны тамгалау • Йолдыз зурлыгы (Әпсәлүт)

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Ламзин С. А., Сурдин В. Г. 5. Что же такое протозвёзды? // Протозвёзды. Где, как и из чего формируются звёзды. — М.: Наука, 1992.
From Dust to Planetesimals // Workshop at Ringberg Castle, Germany, September 11—15, 2006.

↑ Lecture notes from an astronomy course

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Протойолдыз&oldid=2114655