Дәвеш

Дәвеш
Дәүләт	Россия
Нәрсәнең башкаласы	Дәвеш авыл җирлеге
Административ-территориаль берәмлек	Дәвеш авыл җирлеге
Халык саны	501 (2000)
Почта индексы	422361

Дәвеш — Татарстан Республикасының Апас районындагы торак пункт. Әлегә муниципаль статусы — авыл (федераль классификатор буенча). Дәвеш авылы Апас районында, район үзәге Апас авылыннан 12 чакрымда, Килдураз тимер юл станциясеннән—4, Тәтештән 45 чакрым ераклыкта урнашкан. Халык саны — 448 тирәсендә. Вакыт зонасы — MSK (Мәскәү вакыты) яки UTC+4. Почта индексы — 422361.

Тарих

XVII гасырда нигезләнгән.

Дәвеш тарихи белешмәләрдә, халык авыз иҗаты әсәрләрендә телгә алына. Дәвеш авылы янында элек борынгы шәһәрлек хәрабәләре булуын С.М.Шпилевский билгеләп калдырган (1877, 495—496). XVIII йөз мәгълүматларын эченә алган Д.А.Корсаков белеш­мәсендә Дәвеш авылы да теркәлгән. Анда барлыгы 60 йомыш­лы һәм 14 керәшен татары көн иткән. К.П.Берстель белешмәсендә күрсәтелгәнчә, Дәвеш авылында 807 татар кешесе яшәгән.

Дәвеш авылы халкы июнь башында Колгына, Коштавыл һәм Кара Борнаш белән бергә Юа, Юалык җыенын бәйрәм иткән Дәвешнең өч ягында урманнар сузылган. Якында гына бормалана-бормалана Зөя елгасы ага. Зөянең уң як ярында бер-бер артлы калкулыклар, кечкенә генә таулар тезелеп киткән. Авылның көнчыгыш өлешендә Бола суы Зөягә кушыла. Авыл янын­да Үле Бола елгасы бар. Бу елга 1940 елларда тимер юл салын­ганнан соң, Бола суының агышы үзгәргәч барлыкка килгән.

Заманасында авыл урынында урман булганлыкны ышна ата­малары раслый. Ышна басулары урманнан чистартылып ясалган: Сәйдәш ышнасы, Шаһи бабай ышнасы.

Кыр уртасында Мәмәт чардуганы бар. Ул изге урыннардан санала. Анда Мәмәт исемле кеше күмелгән. Яңгыр озак яу­мый торса, өлкәннәр шунда барып яңгыр сорый, дога укыйлар.

Демография

Халык саны
1859	1897	1908	1920	1926	1938	1949	1958	1970	1979	1989	2002	2010
435	803	981	915	877	1005	704	769	820	722	573	476	448

Төп милләтләр (1989 елгы җанисәп буенча): татарлар.

Климат

Тәүлек буена һаваның уртача температурасы
Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
-10.5 °C	-10.6 °C	-5.5 °C	4.9 °C	13.5 °C	18.4 °C	20.4 °C	17.9 °C	12.2 °C	4.5 °C	-4.4 °C	-9.7 °C	4.3 °C

Климат уртача континенталь. Кёппен-Гейгер климатлар классификациясе буенча климатның коды: Dfb. Уртача еллык һава температурасы 4.3 °C.

Авыл белән бәйле күренекле шәхесләр

• Хәлил Сәлимов (1947-2006), телче-галим, профессор, филология фәннәре докторы.
• Илсөя Төхфәтуллина (1967), драма актрисасы, ТР халык артисты (2016).
• Роберт Миңнегалиев (1972), «Казан Экспо» күргәзмә үзәге генераль директоры (2019 елдан).
• Зөлфәт Мингалиев (1963), Ислам динен кабул итүгә 1000 ел исемендәге мәдрәсә музее мөдире, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре.

Чыганаклар

• Татарская энциклопедия, Институт Татарской энциклопедии (ИТЭ) Академии наук РТ.