Кизләү: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Кизләү latin yazuında])
Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
18mk (бәхәс | кертем)
26 716 үзгәртергә
кТөзәтмә аңлатмасы юк
18mk (бәхәс | кертем)
26 716 үзгәртергә
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 4: Юл номеры - 4:
| чын исем =
| чын исем =
| ил = Украина
| ил = Украина
|герб = Evpatoria_Emblem.png
| герб = Evpatoria_Emblem.png
|байрак = Flag of Yevpatoriya.png
| байрак = Flag of Yevpatoriya.png
|герб киңлеге =
| герб киңлеге =
|байрак киңлеге =
| байрак киңлеге =
|lat_deg = 45|lat_min = 12|lat_sec = 0
| lat_deg = 45|lat_min = 12|lat_sec = 0
|lon_deg = 33|lon_min = 21|lon_sec = 30
| lon_deg = 33|lon_min = 21|lon_sec = 30
|CoordAddon =
| CoordAddon =
|CoordScale =
| CoordScale =
|ЯндексХарита = http://maps.yandex.ru/?text=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%2C%20%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%20%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%BC%2C%20%D0%91%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0%D1%8F%20%D0%AF%D0%BB%D1%82%D0%B0%20%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD%2C%20%D0%AF%D0%BB%D1%82%D0%B0&sll=34.160496%2C44.501523&sspn=0.075081%2C0.048977&l=map%2Ctrf
| ЯндексХарита = http://maps.yandex.ru/?text=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%2C%20%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%20%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%BC%2C%20%D0%91%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0%D1%8F%20%D0%AF%D0%BB%D1%82%D0%B0%20%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD%2C%20%D0%AF%D0%BB%D1%82%D0%B0&sll=34.160496%2C44.501523&sspn=0.075081%2C0.048977&l=map%2Ctrf
|ил харитасы зурлыгы = 300
| ил харитасы зурлыгы = 300
|регион харитасы зурлыгы = 300
| регион харитасы зурлыгы = 300
|район харитасы зурлыгы = 200
| район харитасы зурлыгы = 200
|регион төре =
| регион төре =
|регион = Кырым
| регион = Кырым
|регион таблицада = Кырым
| регион таблицада = Кырым
|район төре = Шәһәр шурасы
| район төре = Шәһәр шурасы
|район = Кизләү шәһәр шурасы
| район = Кизләү шәһәр шурасы
|район таблицада =
| район таблицада =
|җәмгыять төре =
| җәмгыять төре =
|җәмгыять =
| җәмгыять =
|җәмгыять таблицада =
| җәмгыять таблицада =
|ил харитасы =
| ил харитасы =
|эчке бүленеш =
| эчке бүленеш =
|башлык төре =
| башлык төре =
|башлык =
| башлык =
|нигезләү датасы =
| нигезләү датасы =
|беренче телгә алу =
| беренче телгә алу =
|элекеге исемнәр =
| элекеге исемнәр =
|халәте =
| халәте =
|мәйдан =
| мәйдан =
|биеклек төре =
| биеклек төре =
|ТП мәркәзе биеклеге =
| ТП мәркәзе биеклеге =
|климат = субтропик
| климат = субтропик
|рәсми тел =
| рәсми тел =
|халык саны =105 915
| халык саны =105 915
|исәп елы = 2001
| исәп елы = 2001
|халык тыгызлыгы =
| халык тыгызлыгы =
|агломерация =
| агломерация =
|милли состав =
| милли состав =
|дини состав =
| дини состав =
|этнохороним =
| этнохороним =
|UTC = +2
| UTC = +2
|DST = бар
| DST = бар
|телефон коды = +380 6569
| телефон коды = +380 6569
|почта индексы =
| почта индексы =
|почта индекслары =97400—97490
| почта индекслары =97400—97490
|автомобил коды =
| автомобил коды =
|Commons-та төркем =Eupatoria
| Commons-та төркем =Eupatoria
|сайт = http://www.evpatoriya-rada.gov.ua
| сайт = http://www.evpatoriya-rada.gov.ua
|сайт теле = ru
| сайт теле = ru
}}
}}
'''Кизләү''' ({{lang-ru|Евпатория}}, {{lang-uk|Євпато́рія}}, {{lang-crh|Kezlev, Кезлев}}) – [[Кырым]] ярымутравының урнашкан шәһәр-курорт.
'''Кизләү''' ({{lang-ru|Евпатория}}, {{lang-uk|Євпато́рія}}, {{lang-crh|Kezlev, Кезлев}}) – [[Кырым]] ярымутравының урнашкан шәһәр-курорт.


17 мар 2014, 14:17 юрамасы

Кизләү
рус. Евпатория
Байрак[d]Илтамга[d]
Сурәт
Рәсми исем Євпаторія
... хөрмәтенә аталган Mitridat VI
Рәсми тел кырымтатар теле, украин теле һәм рус теле
Дәүләт  Украина[1]
Нәрсәнең башкаласы Кизләү шәһәр шурасы
Административ-территориаль берәмлек Евпаторийский уезд[d][2], Евпаторийский район[d], Кизләү шәһәр шурасы һәм Кизләү шәһәр бүлгесе[3][4]
Сәгать поясы UTC+02:00 һәм UTC+03:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Кара диңгез
Хөкүмәт башлыгы Роман Георгиевич Тихончук[d]
Канунбирү органы Кизләү шәһәр шурасы
Халык саны 108 248 (2020)[5]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 10 ± 1 метр
Кардәш шәһәр Лүдвигсбург, Белгород, Вологда, Курск[6] һәм Түбән Тагил[7]
Алыштырган Керкинитида[d]
Мәйдан 65 км²
Почта индексы 97400–97490
Рәсми веб-сайт my-evp.ru
Беренче язма телгә алу БЭК 497
Җирле телефон коды +380-6569 һәм +7-36569
Шәрәфле ватандашлар төркеме [d]
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Объектның күренешләре өчен төркем [d]
Карта
 Кизләү Викиҗыентыкта

Кизләү (рус. Евпатория, укр. Євпато́рія, кырымтат. Kezlev, Кезлев) – Кырым ярымутравының урнашкан шәһәр-курорт.

Тарих

Җомга-Җәмигъ мәчете (Хан-Җәмигъ мәчете)

Кизләү урынында кешеләр 3 мең б.э.к. торган инде.

Биредә таврлар, киммерийләр, соңрак греклар яшәгәннәр. Каланың борынгы исеме - Керкинитида. III—II гасырда кала скифлар тарафыннан җимерелгән.

Һуннар, болгарлар, хәзәрләр, печенеглар, кыпчаклар Кизләү урынында торганнар.

Алтын Урда чорында Кизләү - сәүдә үзәге.

1475 елда Госман империясенә керә, Кизләү (төрекчә Гөзлөв) кирмәне төзелә.

1552 елда Дәүләт-Гәрәй хан идәрә иткән чорда Җомга-Җәмигъ мәчете төзелә.

1774 елда Русия Кырым ханлыгын басып ала.

Кизләү каласы рус телендә борынгы гаскәр башлыгы, патша Митридат VI Евпатор истәлегенә Евпатория дип аталган.

Кырым сугышы вакытында Кизләү инглиз-француз-төрек гаскәрләре тарафыннан басып алына.

1941 31 октябреннән 1944 13 апреленә кадәр фашистлар тарафыннан басып алына.

1944 елның 18 маенда кырымтатар халкы сөргенгә җибәрелә, 26 июнендә әрмәннәр, болгарлар, греклар да сөргенгә җибәрелә.

Сугыш вакытында 12 мең кеше атып үтерелгән, 45-55% халык санын югалта.

География

Евпатория Кара диңгез ярында, Кырымның далалы көнчыгыш өлешендә урнашкан.

Климат

Евпатория климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Уртача температура, °C 0,5 1,0 4,1 10,2 15,6 20,3 22,8 22,3 17,9 11,9 7,4 3,5 11,5
Чыганак: [1]

Халык

1897[8] 1926[9] 1939[9] 1959[10] 1970[11] 1979[12] 1989[13] 2001[14]
17 913 23 341 47 030 56 992 79 444 93 281 107 792 105 915

Милли состав (2001): руслар — 64,9%, украиннар — 23,3%, кырымтатарлар — 6,9%, белоруслар — 1,5%.

Кардәш шәһәрләр

Искәрмәләр

  1. ↑ archINFORM — 1994.
  2. ↑ Евпатория // Энциклопедический словарь — СПб: Брокгауз — Ефрон, 1893.
  3. ↑ ОКТМО
  4. ↑ Закон Республики Крым от 05.06.2014 № 15-ЗРК — 2014.
  5. ↑ http://web.archive.org/web/20200424113056/https://www.gks.ru/storage/mediabank/Численность%20по%20МО_Site.xlsx
  6. ↑ http://www.kurskadmin.ru/node/911
  7. ↑ https://ntagil.org/gorod/vsvyaz/pobratim.php?SECTION_ID=345&ELEMENT_ID=231737
  8. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1437
  9. ↑ 9,0 9,1 http://pop-stat.mashke.org/ukraine-cities.htm
  10. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
  11. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
  12. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg2.php
  13. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
  14. ↑ http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/total_population/structure_population/sel_1/?box=1.1W&k_t=01&rn=&id=&botton=cens_db
  15. ↑ Совет министров Крыма — Информация о побратимских связях городов и районов АРК.

Сылтамалар

Калып:Link FA

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Кизләү&oldid=892060