Караганда

Караганда
каз. Қарағанды
Илтамга
Нигезләнү датасы	1931
Рәсми исем	Қарағанды
Дәүләт	Казакъстан
Нәрсәнең башкаласы	Караганды өлкәсе
Административ-территориаль берәмлек	Караганды өлкәсе
Сәгать поясы	UTC+06:00
Халык саны	515 632 (2023)
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	546 метр
Кардәш шәһәр	Клуж-Напока, Камьянске һәм Әрак
Моның хуҗасы	Шахтёр[d]
Бүләкләр
Мәйдан	497 800 000 квадрат метр
Почта индексы	100001–100030
Рәсми веб-сайт	karaganda-akimat.gov.kz/ru/
Феноменның икътисады	economy of Karaganda[d]
Номер тамгасы коды	M һәм 09
Караганда Викиҗыентыкта

Караганда (каз. Qarag'andy, Қарағанды) — Казакъстанда урнашкан шәһәр, Караганда өлкәсе үзәге. Казакъстанның сәнәгый, мәдәни һәм фәнни үзәкләренең берсе.

Зурлыгы буенча ул Алматы, Нурсолтан һәм Чимкент шәһәрләреннән соң дүртенче урында.

Унтугызынчы гасырда далада күмер табыла, тора-бара бирегә руслар килеп күмер табу белән шөгыльләнә башлаган, соңыннан аларга француз һәм инглиз эшкуарлары кушылган. Күмер табу киң җәелә башлагач, 1931 елда Караганды эшчеләр бистәсе төзелә.

1934 елның 10 февралендә Караганда шәһәр статусын ала. Биредә казах, рус, татар, украин, алман, кореялы, белорус, әзербайҗан, үзбәк, калмык, чәчән һәм башка милләтләрдән торучы ярты миллион кеше яши.

Җәй эсселеге һәм корылыгы белән аерылып торса, кышкы температура миныс 30 градуска кадәр җитә, көзләр гадәттә бик яңгырлы килә. Вакыт исә Мәскәү вакытыннан ике сәгатькә алда бара.

Караганды шәһәре үзенең шахталары һәм АЛЖИР, Карлаг дигән лагерьлары белән дә мәгълүм. Биредә А. Солженицын, Н.Заболоцкий, Л.Гумилев кебек күренекле шәхесләр тоткынлыкта булган.

Халык

1959	1970	1979	1989	1999	2009
397 083	523 271	571 877	613 797	436 864	459 778

Танылган шәхесләр

татарлар

• Шамил Шаһидуллин - Казакъстан һәм Русиянең театр һәм кино артисты (1968-2011)
• Анатолий Юнысов (1934-1997), машина йөртүче, Социалистик Хезмәт Каһарманы (1986).

башкалар

• Әхмәт Кадыйров, Чечня президенты (2003-2004).