Нур Баян

Нур Баян
Туган телдә исем	Нур Галим улы Баянов
Туган	28 май 1905(1905-05-28) Әнәк, Пучы вулысы, Минзәлә өязе, Уфа губернасы, Россия империясе
Үлгән	23 апрель 1945(1945-04-23) (39 яшь) Австрия
Яшәгән урын	Һади Такташ урамы
Һөнәре	шагыйрь
Эш бирүче	«Кызылармеец», «Колхоз яшьләре» һәм «Шәһри Чаллы»
Җефет	Клавдия
Катнашкан сугышлар/алышлар	Алман-совет сугышы
Бүләк һәм премияләре	Калып:Медаль «За трудовую доблесть»
Хәрби дәрәҗә	майор

Нур Галим улы Баянов (тәхәллүсе Нур Баян) (1905 елның 28 мае — 1945 елның 23 апреле) — мәшһүр татар шагыйре.

Тормыш юлы

Нур Баян 1905 елның 28 маенда Татарстанның Актаныш районы Әнәк авылында гади крестьян гаиләсендә дөньяга килә. 1921 елда Пермьгә китеп, кара эшче буларак эшли. 1923 елда Казанга килеп Татар-башкорт хәрби мәктәбенә укырга керә. Уку вакытында әдәби сәнгать белән шөгыльләнә башлый. 1928 елда Нур Баянов "Кызылармеец" газетасы редакциясендә әдәби хезмәткәр булып эшли. Шул ук елны аның «хатын-кызлар» һәм «җимерелгән окоплар»исемле беренче шигырьләре җыентыклары чыга.

1929-1930 елларда Нур Баян «Колхоз яшьләре» журналының җаваплы секретаре булып эшли, аннары Чаллы район газетасы редакторы итеп билгеләнә. Ул вакытта ул «Клеверные поля», «Яңгырлы төн» поэмалары һәм кайбер шигырьләр яза.

1932 елда Нур Баян Казанга кайта. Анда ТАССР Язучылар берлегенең оештыру комитеты инструкторы, Татгосиздатта өлкән мөхәррир булып эшли. 1938 елдан аның эшчәнлеге тулысынча әдәбиятка багышлана.

Бөек Ватан сугышы башлану белән Нур Баян фронтка китә. Хәзерге армиядә ул полкның партия оешмасын җитәкли. Ул дивизион газетасы редакторы, сәяси эш буенча командир урынбасары була, әдәби иҗат белән шөгыльләнүен дәвам итә, патриотик шигырьләр иҗат итә.

Австрияне азат итү өчен барган сугышларда Совет Армиясе подполковнигы исемендә һәлак була.

Бүләкләре

• Орден Отечественной войны I степени (13.12.1944)
• Орден Красной Звезды (1943)
• Медаль «За трудовую доблесть»

Хәтер

Нур баяны истәлегенә Казанның зур булмаган урамы аталды (элек Аккум Асты урамы дип атала иде).

Яр Чаллыда шулай ук Нур Баян исемендәге яңа район бар.

Әсәрләре

Сайланма әсәрләр /Кереш сүз язучы Х.Хәйри. — Казан: Татгосиздат, 1948. — 200 б.: портр. б-н.
Шигырьләр, поэмалар. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1960. — 160 б.
Шигырьләр, поэмалар /Кереш сүз язучы Х.Хәйри. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1954. — 340 б.: портр. б-н.
Алар сафта: Бөек Ватан сугышында һәлак булган татар совет язучыларының әсәрләре. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1985. — 216 б.
Нур Баян. — Б.16-18. Онтылмас яшьлек //Мирас. — 2004. — № 3. — Б.20—31.
Яңгырлы төн //Мирас. — 2004. — № 5. — Б.24—27.
Җимерелгән дворец янында //Мирас. — 2004. — № 2. — Б.29—35.
Душа, спаленная войною…; Соловью; …Если пуль свинцовыми дождями…: Стихи /Пер. с татар.: М.Сафин //Аргамак. — 1995. — № 12. — С.191.

Сылтамалар

• Татар электрон китапханәсе 2010 елның 10 май көнендә архивланган.
• Нур Баян. Шигырьләр. — Татарстан китап нәшрияты. — (аудиоязма).