Катлаулы йолдыз

Катлаулы йолдыз өчтән һәм моннан күбрәк йолдыздан гыйбарәт. Алар күк йөзендә Җирдән якын булып күренәләр. Бу якынлык я тик тышкы яктан була — биредә йолдыз күренмә катлаулы дип атала, я чыннан да йолдызлар бер-беренә якын булалар һәм тартү көче белән бәйләнгәннәр — шунда йолдыз чын катлаулы дип атала. Чын катлаулы йолдыз тагын да йолдыз системасы дип атала.

Әгәр йолдыз системасының компонентларыны ачыкларга була (ягъги аларны телескоп аша аерым күреп алырга мөмкин), бу система күренүчән катлаулы дип атала. Әгәр дә йолдызның катлаулыгыны тик спектраль (доплер) яки фотометрик (ялтырау үзгәреше буенча) күзәтүләр аша билгеләләргә була, ул спектр катлаулы яки тотышлы катлаулы системасы дип атала.

Күп катлаулык белән системалары очрыйлар (мәсәлән, Кастор системасы 6^[1] компоненттан гыйбарәт).

Моны да кара[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

↑ Castor 6. solstation.com. 2009-10-13 тикшерелгән.

к б ү Йолдызлар системалары
Үзара тартылган	Галактика • Кәрлә галактика • Йолдызлар тупланышы ( Йомры тупланыш • Сибелгән тупланыш ) • Йолдыз системасы ( Куш йолдыз • Катлаулы йолдыз )
Үзара тартылмаган	Йолдызлар агымы • Йолдызлар берләшмәсе • Хәрәкәт итүче йолдызлар төркеме • Качкын йолдыз • Зур тизлекле йолдыз
Күренмә якындагы	Күренмә икеле йолдыз • Күренмә катлаулы йолдыз • Йолдызлык • Астеризм • Йолдызлар болыты

Йолдызлар

Эволюция

Формалашу • Баш эзлеклелеккәчә йолдызлар • Баш эзлеклелек • Һоризонталь тармак • Гигантларның асимптотик тармгы • Тотрыксызлык полосасы • Кызыл куерык • Томанлыклар (Планетар • Протопланетар) • Якты зәңгәр үзгәрмә • Вольф — Райе йолдызы • Псевдоүтәяңа йолдыз • Үтә яңа • Һиперяңа • Кварк яңа йолдыз • Һерцшпрунг — Рассел диаграмы • Йолдызлар популяцияләре

Протойолдызлар

Молекуляр болыт • Глобула • Яшь объектлар • Һербиг — Һаро объекты • Һаяши трегы • Һаяси чиге • Һеньи трегы • Орион үзгәрмә (T Үгезбозау типлы • Фуорлар) • Һербиг йолдызлары (Ae/Be)

Төрләр

Субкәрлә • Кәрлә (Кызыл • Сары • Оранж • Зәңгәр) • Субгигант • Гигантлар (Кызыл • Зәңгәр • Яркий) • Үтәгигантлар (Кызыл • Сары • Зәңгәр) • Һипергигантлар (Сары) • Зәңгәр артта калган йолдызлар • Йолдызлар • Углеродлы (Метинлы) • Барийлы • S-типлы • Пекуляр • Технецийлы • Терекөмеш-марганецлы • Үзгәрмә

Калдыклар

Гади матдә	Ак кәрлә • Кара кәрлә
Нейтрон йолдыз	Пульсар (Радиопульсар • Рөнтген • Миллисекундлы) • Магнетар (Аномаль рөнтген пульсары • Йомшак кабатланмалы гамма-нурлар тарату чыганагы) • Искиткеч җиделек • Әйләнмәле радиотранзиент
Үтә тыгыз	Йолдыз массасының кара тишеге • Тыгыз йолдыз
Һипотетик	Экзотик йолдыз (Кварк • Преон • Q) • Блицар • Тимер йолдыз

«Чала»йолдызлар

Коңгырт кәрлә • Субкоңгырт кәрлә • Планетар

Йолдызлар төзелеше

Төш • Конвектив зона • Нурлы зона • Фотосфера • Хромосфера • Корона • Җил (Куык) • Металлылык • Магнит кыры • Астросейсмология • Кояшсыман осцилляцияләр • Эддиңтон чиге • Кельвин — Һелмгольц механизмы

Нуклеосинтез

Процесслар (s- • r- • p- • rp- • Альфа-) • Өчле һелий реакциясе • Протон-протон циклы • Углерод-азот циклы • Һелийнең кабынып китүе • Яну процесслары (Углеродның яну процессы (Детонация) • Кислородның яну процессы • Неонның яну процессы • Кремнийнең яну процессы)

Үзлекләр

Спектраль сыйныф • Эффектив температура • Кинематика (Үзхәрәкәт • Почмакча тизлек) • Микротурбулентлык • Кояш массасы • Планеталар системасы • Йолдыз әйләнүе • Йолдызлар системасы (Куш йолдыз • Катлаулы йолдыз) • Йолдызлар динамикасы • UBV-фотометрия • Йолдызларны тамгалау • Йолдыз зурлыгы (Әпсәлүт)