Татарлык

Татарлык (яки татар милли кемлеге) - берәр шәхеснең татар халкының төрле буыннары бергәләп тудырган үзенчәлекле мәдәниятен үз итү аркылы формалашкан кемлеге.

Милли кемлек элементлары

Һәр милли кемлек кебек үк, татар халкыныкы татарлар үз милләтләрен билгеләгәнндә (милли аң) кулланган төрле элементлардан формалаша:

• татар теле,
  • татар әдәбияты
    • татар шигърияте
  • татар белешмәлекләре
  • татар мәгълүмати мохите:
    • татар матбугаты
    • татар радиолары
    • татар телеканаллары
    • татар интернеты
• татар мәдәнияте
  • татар тарихы
  • татар бәйрәмнәре
  • татар мифологиясе
  • татар ризыклары
  • татар сәнгате
    • татар музыкасы
    • татар фильмнары
• глобаль кешеләр җәмгыятендәге фәнни белем, технологик, икътисади нигезләрендәге алгарышлар, иҗтимагый һәм сәяси вакыйгалар

һәм көндәлек тормышларындагы башка "уртак" элементларының тәэсире нәтиҗәсе.

Татар милли кемлекнең эволюциясе

Шулай ук карагыз: Татар халкының этногенезы.

Тормышы дәвамында аерым шәхеснең Мин төшенчәсе, иҗтимагый төркемнәрнең мәдәни кемлеге үзгәргәне кебек үк, милләтләрнең яшәеше дәвамында милли кемлекләре үзгәреп тора — Дөнья тарихындагы XIII, XVII, бүген һәм XXV гасырда татарлык төшенчәләре бер-берсенә тигез була алмый.

Милли кемлек төшенчәсенең бүгенге көндәге мәгънәсе XX гасыр башында формалашкач, тарихи татар милли кемлеге турындагы бәхәсләр еш болгарчылык - татарчылык (ru), туранчылык - төркичелек (ru) үлчәнешендә бара.

Татарлык бүген

XX гасыр азагы - XXI гасыр башына сәнәгый, мәгълүмат технологияләре революцияләре һәм ССРБ таркалуы аркасында урын алган җитештерү, транспорт, мәгълүмат тапшыру технологияләрендәге һәм иҗтимагый үзгәрешләр аркасында бүгенге көндәге глобальләшкән дөньясында татарлык төшенчәсе (бар башка этномилли кемлекләр кебек үк) яңа үзгәреш чорын кичерә.

Яңа мохиттә туып-үскән татар балалары татар булуның чордаш мәгънәсен эзли, татар милләтче хәрәкәтьләре күбесенчә:

• татар теле — ТР Дәүләт Советындагы “Татарстан – яңа гасыр” депутатлары төркеме, ТР мәгариф һәм фән министрлыгы, «Үзебез» яңа буын хәрәкәте («Мин татарча сөйләшәм» акциясе), Сәләт (яшьләр оешмасы)
• татар мәдәнияте — Бөтендөнья татар конгрессы, ТР мәдәният министрлыгы,
• ислам дине — ТР мөселманнарының Диния нәзарәте астындагы җәмгыятьләр, Вконтакте'дагы «Татары и Татарочки» төркеме
• Татарстан суверенитеты — Бөтентатар иҗтимагый үзәге, Милли Мәҗлес, Иттифак фиркасе, «Азатлык» татар яшьләре берлеге (Хәтер көне)

төшенчәләре тирәсендә кайный.

Татарларда «Татарча сөйләшмәсәң – татар түгел син» дигән әйтем бар, ә мин ышанам, җаның татарныкы булырга тиеш синең! Телне өйрәнергә була аны... Татарлар, төрле илләргә барып урнашып, тиз арада шундагы шартларга җайлаша белүләрен расладылар. Рөстәм Миңнеханов

Шулай ук карагыз

• Государственная программа Республики Татарстан «Сохранение национальной идентичности татарского народа (2014 - 2016 годы)» (рус.)