Владимир Василенко

Владимир Василенко
Туган телдә исем	укр. Володимир Харитонович Василенко
Туган	25 май (6 июнь) 1897 Киев, Россия империясе
Үлгән	19 декабрь 1987(1987-12-19) (90 яшь) Мәскәү, СССР
Күмү урыны	Кунцево зираты[d]
Ватандашлыгы	СССР  Россия империясе
Әлма-матер	Милли тыйб университеты[d]
Һөнәре	табиб
Эш бирүче	Беренче Мәскәү медицина университеты[d]
Катнашкан сугышлар/алышлар	Алман-совет сугышы
Гыйльми дәрәҗә:	медицина фәннәре докторы[d]

Владимир Харитонович Василенко (1897 елның 25 мае (7 июне), Киев — 1987 елның 19 декабре, Мәскәү) — совет терапевты. Медицина фәннәре докторы (1940). Медицина хезмәте полковнигы (1945), ССРБ Медицина фәннәре академиясе академигы (1957), ССРБ Медицина фәннәре академиясе Президиумы әгъзасы (1957—1960), ССРБ МФА Клиник медицина бүлеге академик-секретаре (1960—1966), Социалистик Хезмәт Каһарманы (1967). 12 томлык Кече медицина энциклопедиясенең баш мөхәррире (1965—1970).

Тормыш юлы

Владимир Василенко 1897 елның 25 маенда (7 июнендә) Киев шәһәрендә туа. 1917 елда гимназияне тәмамлый. Киев медицина институтына укырга керә, аны 1922 елда тәмамлый. 12 ел дәвамында ул Феофил Яновский һәм Николай Стражеско җитәкчелегендә клиницист буларак эшли. Киев медицина институтының факультет терапия клиникасында В. Х. Василенко ассистент һәм доцент булып эшләгән. 1935 елда Василенко Табибларны камилләштерү Киев институтының терапия кафедрасы мөдире итеп сайлана, бер үк вакытта Н. Д. Стражеско җитәкчелегендә Клиник медицина институтында эшләвен дәвам итә. 1940 елда докторлык диссертациясен яклый.

Бөек Ватан сугышының беренче елларын Владимир Василенко Уфада эвакуациядә үткәргән, анда Башкорт медицина институтында доцент һем эвакуация госпитальләрендә консультант булып эшли. 1943 елның маеннан Василенко гамәлдәге армиядә Бөек Ватан сугышы фронтларында була. Шул ук вакыттан ул Төньяк Кавказ, аннары I һәм II Украина фронтларының баш терапевты.

1945—1947 елларда Львов хәрби округы һәм Карпат яны хәрби округының баш терапевты. 1948 елның 5 мартыннан алып 1987 елга кадәр И .М. Сеченов исемендәге Беренче Мәскәү медицина институтының эчке авыруларны пропедевтика кафедрасы мөдире. ССРБ сәламәтлек саклау министрлыгының IV идарәсенең баш терапевты (1948—1957). 1952 елның ноябрендә — Кремль хастаханәсенең баш терапевты. Василенко «Табиблар эше» белән бәйле рәвештә кулга алына. Василенко үз гаебен танымаган.

И. В. Сталин вафатыннан соң В. Х. Василенко клиникага эшкә кайта. 1952 елдан — «Клиник медицина» журналы редакторы. 1950 елларда В. Х. Василенко тагын бер бурыч куя — ил гастроэнтерологиясен яңадан торгызу. 1957 елдан ССРБ Медицина фәннәре академиясе президиумы әгъзасы. 1961 елда гастроэнтерология лабораториясен төзи, аның базасында 1967 елда эчке авыруларны пропедевтикалау кафедрасы һәм клиникасы белән берләштерелгән Бөтенсоюз гастроэнтерология фәнни-тикшеренү институты барлыкка килә. 1967—1974 елларда ул үзе төзегән фәнни-тикшеренү институты директоры.

Мәскәүнең Новослободская урамы, 57/65 йортта яшәгән. Кунцево зиратына җирләнгән.

Фәнни эшчәнлек

Эчке авыруларны диагностикалау һәм профилактикалау мәсьәләләренә багышланган 300 дән артык фәнни эш авторы. Ул дөньяда беренче булып йөрәкнең IV тонын сүрәтли (1931), Н. Д. Стражеско белән бергә йөрәк-кан тамырлары системасының җитешсезлеге классификациясен эшләгән (1935), әлеге хезмәт үзенең практик әһәмиятен бүгенге көнгә кадәр югалтмаган. Сугышка кадәр, Киевта эшләгән чорда ук ул кан әйләнешенең хроник җитешсезлеген өйрәнүгә зур игътибар биргән. Аның тарафыннан Австрия терапевты Г. Эппингерның кан әйләнеше җитмәгәндә сөт кислотасы алмашының үзгәрүе турындагы тәгълимат инкяр ителә һәм беренче тапкыр хроник йөрәк җитешсезлеге вакытында үсә торган метаболик алкалоз тасвирлана (1939).

Сугыштан соңгы елларда В. Х. Василенко кан әйләнеше җитмәүнең кайбер клиник формаларын билгеләгән: коллаптоид төр, өлкән яшьтәге кешеләрнең яшерен йөрәкнең җитмәве, ишемик, гиперкинетик, коры дистрофик, сениль ишемик төрләр. В. Х. Василенконың мөһим эшләре миокард инфарктын диагностикалауга һәм дәвалауга, йөрәкнең инфаркттан соңгы аневризмын һәм йөрәк эчендәге тромбозны диагностикалауда фотосканерлауның диагностик ролен дәлилләүгә багышланган.

Клиникада В. Х. Василенко укучылары аның җитәкчелегендә кан әйләнешенең җитәрлек булмавы мәсьәләсен өйрәнүне дәвам иткәннәр. 1950—1960 елларда, йөрәк зәгыйфьлеген хирургик дәвалау киң үсеш алган вакытта, В. Х. Василенко клиникасында митраль һәм аорталь стенозның дәрәҗәсен билгеләү ысуллары эшләнелә, хирургик дәвалауга күрсәткечләр дәлилләнә һәм башкалар. Йөрәкнең ишемияле чирен өйрәнүгә зур игътибар биргән.

Коронар җитешсезлекнең иртә диагностикасы, миокард инфаркты терелүнең клиник-анатомик параллельләре, миокард инфаркты өзлегүләре мәсьәләләре өстендә эшләнгән. Шулай ук йөрәкнең ишемик авыруын тикшерүнең яңа ысуллары, аерым алганда, радиоизотоплар: инфаркттан соңгы аневризмны өйрәнү өчен йөрәкне сканерлау, йөрәк эчендәге тромбозны ачыклау, көчле миокард инфаркты вакытында үпкә кан агымын тикшерү. Василенко җитәкчелегендә клиникада интенсив терапия һәм реанимация бүлеге оештырыла. В. Х. Василенко һәм Андрей Гребенёв җитәкчелегендә рефлюкс-эзофагитның клиникасына һәм дәвалавына, диафрагманың азык-төлек тишеге бүсерләренә, азык үрчетүченең спастик дискинезиясенә багышланган берничә эш башкарылган.

Клиникада гастроэнтерологиядә тикшеренүнең яңа лаборатор-инструменталь методларын кертү өчен күп эшләнгән. Мәсәлән, ССРБда беренче тапкыр җепселле оптика гастроскоп кулланыла, гастробиопсия методикасы үзләштерелә.

Василенко симптомы — привратник стенозының ихтимал билгесе: корсакны тикшергән вакытта (ач килеш үткәрелә) уртада уңгарак барлыкка килгән чупылдау тавышы.

Гастроэнтерологлар Бөтенсоюз фәнни җәмгыяте идарәсе рәисе, Бөтенроссия терапевтлар фәнни җәмгыяте әгъзасы. Халыкара терапевтлар җәмгыяте, Швециянең терапевтлар җәмгыяте, Алмания, Болгария гастроэнтерологлары фәнни җәмгыятьләренең мактаулы әгъзасы була.

Кызыклы фактлар

1943 елда Төньяк-Кавказ фронты гаскәрләренең (Таман ярымутравы) киләсе һөҗүме вакытында фронтның кушылмаларында һәм өлешләрендә бизгәк авыруы белән күпләп авырый башлый. Фронт командующие И. Е. Петров В. Х. Василенконы чакыртып, кыска вакыт эчендә гаскәрләрнең сугышчан сәләтен торгызырга таләп иткән. Василенко соравы буенча фронтның барлык госпитальләре командующий боерыгы белән 10 көнгә терапия хезмәтенә тапшырылган. Барлык бизгәк авыруы белән авыручыларга акрихин һәм хинин белән дәвалау курсы үткәрелә, һәм боерык белән билгеләнгән вакытка частьләр һәм кушылмаларның сугышка сәләтлелеге торгызыла.

Василенко Мао Цзэдунны дәвалаган өчен XX гасыр башында бердәнбер нөсхәдә ясалган шахмат комплекты белән бүләккә.

Гомер азагында хатта иптәшен медицинадагы ялган фәнгә каршы көрәшкә чакыра, экстрасенсларга (Кашпировский һәм Чумак), дәвалау беләзекләре, эбонит дисклары, инәләр кадап дәвалау һ. б. ларга каршы чыгыш ясый.

Бүләкләр

• Социалистик Хезмәт Каһарманы (24.05.1967)
• 4 Ленин ордены (05.06.1957; 15.02.1961; 24.05.1967; 06.06.1977)
• Октябрь Инкыйлабы ордены (20.07.1971)
• Кызыл Байрак ордены (20.11.1944)
• I дәрәҗә Ватан сугышы ордены (16.10.1943)
• Ике II дәрәҗә Ватан сугышы ордены (18.05.1945; 11.03.1985)
• Кызыл Байрак Хезмәт ордены (23.01.1948)
• Халыклар Дуслыгы ордены (22.05.1987)
• ССРБ Дәүләт премиясе лауреаты (1979).

Фәнни хезмәтләр

• «Клиническое значение определения ароматических соединений крови и мочи при заболеваниях почек» // «Терапевтический архив», 1927, т. 5, вып. 1.
• «Непосредственная аускультапия диастолической фазы сердца» // «Врачебное дело», 1934, № 9.
• «Метод клінічного діагнозу» // «Медічній журнал», 1934, т. 4, № 2.
• «Азотистий обмін при хронічній недостатності кровообігу». Київ, 1941.
• «Принципы организации терапевтической помощи в условиях фронта», 1944.
• «Крупозное воспаление лёгких». Киев. 1947.
• «Внутренние болезни» (совм. с др.), 7-е изд. М., 1954, 504 с.
• «Болезнь пищевода», 1971.
• «Приобретённые пороки сердца». Киев, 1972, 304 с.
• «Ахалазия кардии», М., 1976, 280 с. (соавт.: Суворова Т. А., Гребнев А. Л.).
• «Болезни желудка и двенадцатиперстной кишки». М., 1981, 342 с.
• «Введение в клинику внутренних болезней». М., 1985, 255 с.

Әдәбият

• «Владимир Харитонович Василенко (К 60-летию со дня рождения)» // «Клиническая медицина», 1957, т. 35, № 6.
• «Вопросы физиологии и патологии органов пищеварения [Сборник статей, посвящённый 60-летию со дня рождения В. X. Василенко]». — М., 1960. — 250 с.
• «Владимир Харитонович Василенко (к 70-летию со дня рождения)» // «Клиническая медицина», 1967, № 5.
• «Владимир Харитонович Василенко» // Терапевтический архив, 1987, № 5, с. 149—151.
• Го­ло­чев­ская В. Вспо­ми­ная В. Х. Ва­си­лен­ко. М., 1997.
• Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Юрий Осипов. — М., 2004—2017.

Сылтамалар

• «Илнең каһарманнары» сәхифәсендә  Владимир Василенко

• А. И. Воробьёв «О друзьях и учителях» 2012 елның 9 февраль көнендә архивланган.
• Владимир Василенко кабере