Балакау
Балакау | |
---|---|
![]() | |
Ил | Россия |
Регион | Сарытау өлкәсе |
Район | Балакау районы |
Координатлар | 52°2'20.328"N, 47°47'2.112"E |
Нигезләнгән | 1762 |
Мәйдан | 79 км² |
Мәркәз биеклеге | 25 м |
Халык саны | 199 573 кеше |
Сәгать кушагы | UTC+4 |
Телефон коды | +7 8453 |
Почта индексы | 413840 |
Автомобиль коды | 64, 164 |
Рәсми сайт | mo-balakovo.ru |
Кардәш шәһәрләр | Трнава, Пабьянитсе, Череповец, Загреб, Скрентон (Пенсильвания) һәм Бакы |
Балакау (рус. Балаково) — Россия шәһәре, Балакау районының административ үзәге.
Халык саны — 199 573 кеше буйсындырылган торак пунктлары белән — 200 862 кеше.[1]
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Балакау Идел елгасының сул ярында, Сарытаудан 161 километр төньяк-көнчыгыштарак урнаша.
Идел буе тимер юлының Балакау станциясе. Елга порты. Шәһәр аша Р226 (Волгоград — Сарытау — Самар) автоюл бара.
Сәгать поясы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Сарытау халыкара стандарт буенча Moscow Time Zone (MSK/MSD) сәгать поясында урнаша. Бу сан, UTC системасы буенча исәпләгәндә, +4:00 гә тигез.
Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Уртача еллык температура — +6,4 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 4,1 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 65,3%
Сарытау климаты | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
Абсолют максимум, °C | 8 | 8 | 17 | 31 | 34 | 40 | 41 | 41 | 38 | 25 | 16 | 11 | 41 |
Уртача максимум, °C | −5,6 | −5,2 | 1,0 | 12,9 | 21,3 | 25,9 | 27,7 | 26,0 | 19,4 | 10,7 | 1,0 | −4,3 | 10,9 |
Уртача температура, °C | −8,8 | −8,9 | −2,9 | 7,6 | 15,3 | 20,1 | 22,1 | 20,1 | 13,9 | 6,5 | −1,6 | −7,2 | 6,4 |
Уртача минимум, °C | −11,7 | −11,9 | −6,2 | 3,3 | 10,1 | 15,0 | 17,0 | 15,1 | 9,5 | 3,3 | −3,8 | −9,8 | 2,5 |
Абсолют минимум, °C | −37 | −35 | −27 | −17 | −3 | 2 | 6 | 4 | −2 | −12 | −23 | −33 | −37 |
Явым-төшем нормасы, мм | 52 | 36 | 34 | 32 | 35 | 49 | 53 | 45 | 42 | 44 | 52 | 57 | 531 |
Чыганак: [1] [2] |
Исемнең килеп чыгышы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Өч версия бар:[2]
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

XVIII гасырның башында Балаков-Юрт казаклар кордоны телгә алына.[2]
Балакау авылы 1762 елда староверлар тарафыннан нигезләнә.
1856 елда Балакауда 2 чиркәү һәм 357 йорт булган.
XIX гасырның ахырында Балакау Самар губернасының халык саны буенча икенче торак пункт булган.[3]; 1911 елда аңа шәһәр статусы бирелә.
1919—1924 елларда — Самар губернасы Балакау өязе үзәге. 1928—1934 елларда Түбән Идел крае, 1934—1936 — Сарытау крае, 1936 елдан — Сарытау өлкәсе составында.
1956—1970 елларда Сарытау ГЭСы төзелә, 1985 елда Балакау АЭСның беренче энергоблокы эксплуатациягә тапшырыла.
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1856[4] | 1897[5] | 1926[4] | 1931[4] | 1939[4] | 1959[6] | 1970[7] | 1979[8] | 1989[9] | 2002[10] | 2010[1] |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2 715 | 18 926 | ~13 000 | ~19 900 | ~23 000 | 36 428 | 103 495 | 151 560 | 197 391 | 200 470 | 200 470 |
Милли состав (2010): руслар — 91,0%, украиннар — 2,2%, татарлар — 1,7%.
Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Теплоэлектроцентраль, Сарытау ГЭСы, атом электростанциясе.
Сүс әйберләр заводы, вагоннар төзү заводы, «Балакаурезинотехника» заводы, суднолар ремонтлау заводы, металлургия комбинаты, һ. б.
Мәдәният[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Василий Чпапевның музей-йорты; Сарытау Алесандр Радищев исемле сәнгать музее филиалы, Сарытау өлкәне өйрәнү музее филиалы.
Югары уку йортлары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Юрий Гагарин исемле Сарытау дәүләт техника университетының филиалы
- Сарытау дәүләт иҗтмагый-икътисади университетының филиалы
- Сарытау дәүләт хокук академиясенең филиалы
- Пётр Столыпин исемле Идел буе дәүләткә хезмәт итү академиясенең филиалы
- Заманча һуманитар академиясенең филиалы
Кардәш шәһәрләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Трнава, Словакия
Пабьянице, Польша
Бакы, Азәрбайҗан
Череповец, Россия
Загреб, Хорватия
Скрентон, АКШ
Танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Василий Чапаев, Сергей Захаров — вакытлыча торалар
- Денис Майданов (1975—) — биредә туган
Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
-
Балакау АЭСы
-
Сарытау ГЭСы
-
-
-
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-02-16
- ↑ 2,0 2,1 http://www.mo-balakovo.ru/city/history/index.php?SECTION_ID=6&ELEMENT_ID=
- ↑ Насѣленныя места Россійской имперіи въ 500 и болѣе жителей, 1897
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 http://www.mojgorod.ru/saratov_obl/balakovo/index.html
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1325
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны