Виктор Тёмин

Виктор Тёмин
Виктор Тёмин
Туган телдә исем	Виктор Антоний улы Тёмин
Туган	3 ноябрь 1908; Чар
Үлгән	9 гыйнвар 1987 (78 яшь); Мәскәү
Күмү урыны	Кунцево зираты[d]
Милләт	рус
Ватандашлыгы	Русия империясе→; РСФСР→; ССРБ
Һөнәре	журналист, фотограф
Сәяси фирка	Советлар Берлеге коммунистик фиркасе
Җефет	Тамара Белова
Балалар	кызы Светлана Самсонова
Катнашкан сугышлар/алышлар	Алман-совет сугышы
Бүләк һәм премияләре
	Виктор Тёмин Викиҗыентыкта

Виктор Тёмин, Виктор Антон (Антоний) улы Тёмин, Тёмин Виктор Антонович (Антониевич) (1908 елның 3 ноябре, Казан губернасы, Чар — 1987 елның 9 гыйнвары, Мәскәү) — совет фотокорреспонденты. «Известия ТатЦИКа», «Кызыл Татарстан», «Правда», «Известия» газеталарында, «Огонек» журналында, ТАСС агентлыгында эшли. Бөек Ватан сугышының беренче көненнән алып соңгы көненә кадәр үзәк газеталарның (Правда, Красная звезда) фронт хәбәрчесе буларак катнаша, капитан. Нюрнберг процессын «Правда» корреспонденты буларак төшереп бара, Япониянең капитуляция актына кул куюын фотога ала, Берлинда Рейхстаг өстенә эленгән Җиңү байрагын беренчеләрдән булып очкычтан фотога төшерә^[1].
Мари АССР һәм РСФСРның атказанган мәдәният хезмәткәре. Минзәлә шәһәренең шәрәфле ватандашы (1973).

Тәрҗемәи хәле

1908 елның 21 октябрендә (3 ноябрендә) Казан губернасы Чар (хәзерге Мари Ил, Йошкар-Ола) шәһәре Воскресенский соборы православие рухание Антоний Анатолий улы Темин^[2]^[3] гаиләсендә туган.

1915 елның ноябрендә әтисен Уфа губернасы Минзәлә шәһәренә чиркәү мәктәпләре күзәтүчесе итеп күчерәләр. Балачагы Минзәлә шәһәрендә уза. В.М. Молотов исемендәге мәктәпне (хәзерге 1нче урта мәктәп) тәмамлый. Мәктәптә укыганда ук фотога төшерү белән мавыга^[4].

1922 елдан Казанда яши. 14 яшеннән башта «Известия ТатЦИКа», соңрак «Кызыл Татарстан» газеталарында фотохәбәрче булып эшли ^[5], 1929 елда Казанга килгән А.М. Горькийны сурәткә ала. Язучы аңа «Лейка» портатив фотоаппараты бүләк итә^[6], әлеге фотоаппарат белән хәбәрче ике сугышны уза.

1930 елдан Мәскәүдә, «Правда» газетасында эшли.

1930 еллар башында илкүләм әһәмиятле вакыйгаларны: Төньяк полюска беренче экспедицияне, Челюскинчыларны коткаручы беренче Советлар Берлеге Каһарманнарын (1934), Чкалов, Беляков һәм Байдуковның озак вакытлы очышын, беренче хатын-кыз очучыларның (Полина Осипенко, Валентина Гризодубова, Марина Раскова) «Родина» очкычында очышын, «Таймыр», «Мурманск», «Ермак», «Садко» бозваткычларының Арктикага экспедициясен һ.б. фотога төшерә.

Хәсән күле (1938), Халхин-Гол елгасы (1939) янында барган сугышларда Г.К. Жуков белән таныша. 1939-1940 еллардагы совет-фин сугышында фотохәбәрче буларак катнаша.

Бөек Ватан сугышы елларында «Правда» газетасының фронт корееспонденты була. 1945 елның 1 маенда По-2 очкычы (очучы Иван Вештак) бортыннан Рейхстагка кадалган Җиңү байрагын фотога (ru) төшерә. «Правда» газетасында басылган әлеге фотоны дөньяның унлаган илләре газета һәм журналлары күчереп баса.

1945 елның 2 сентябрендә «Миссури» линкорында Япониянең капитуляция актына кул куюын, ягъни Икенче бөтендөнья сугышы тәмамлануы фактын тарих өчен төшерә.

1945 елның 20 ноябреннән 1948 елның 1 октябренә кадәр хәрби җинаятьчеләр өстеннән барган Нюрнберг процессында «Правда» газетасының махсус хәбәрчесе буларак катнаша.

Совет журналистикасының иң оператив һәм югары һөнәри фоторепортеры исәпләнә. 35 ел буе язучы М.А. Шолоховның тормышын һәм иҗатын фотога төшерә^[7]. 28 чит илдә булып, кызыклы фотосурәтләр төшереп алып кайта^[8]

1987 елның 9 гыйнварында Мәскәүдә вафат. Кунцево зиратында җирләнгән.

Фотографның архивын кызы Мәскәү өлкәсе Балашиха шәһәре музеена тапшыра^[9].

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

3 Кызыл Йолдыз ордены
I һәм II дәрәҗә Ватан сугышы ордены
күп санлы медальләр
Минзәлә шәһәренең шәрәфле ватандашы^[10].
Мари АССР атказанган мәдәният хезмәткәре.
РСФСРның атказанган мәдәният хезмәткәре.

Сылтамалар

Моны да карагыз

Искәрмәләр

[1] Уникальные фото военного корреспондента. Международная жизнь (журнал), 05.05.2012

[2] Марийская история в лицах

[3] Всероссийское Генеалогическое Древо сайты, archived from the original on 2017-01-26, retrieved 2017-05-07

[4] Минзәләнең 1нче мәктәбе сайты

[5] В.А. Тёмин

[6] Союз ветеранов войны РТ сайты

[7] М.А. Шолохов дәүләт музей-тыюлыгы сайты

[8] Безнең горурлык. «Минзәлә» (газета), 10.12.2005

[9] Неистовый фоторепортер 20 века в Балашихе(үле сылтама)

[10] Минзәлә шәһәре хезмәт ияләре депутатлары шурасы башкарма комитеты карары 06.07.1973

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]