Илдар Гаянов
| Илдар Гаянов Илдар Ғаянов | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Илдар Ихсан улы Гаянов |
| Туган | 19 март 1957 (67 яшь) БАССР Балтач районы Сәйтәк авылы |
| Ватандашлыгы |  ССРБ→ Россия |
| Әлма-матер | Екатиринбур сынлы сәнгать укуханәсе[d] |
| Һөнәре | рәссам |
| Бүләк һәм премияләре |  (2004) |
Илдар Гаянов, Илдар Ихсан улы Гаянов, баш. Ғаянов Илдар Ихсан улы, рус. Гаянов Ильдар Ихсанович (19.03.1957) — рәссам, РФ рәссамнар берлеге әгъзасы (1998). Салават Юлаев премиясе лауреаты (2004). Император сәнгать академиясе (Петербург) әгъзасы.
Тәрҗемәи хәле
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1957 елның 19 мартында БАССР Балтач районы Сәйтәк авылында туган. Свердловск сәнгать училищесынең (хәзерге И.Д. Шадр исемендәге Екатеринбург сәнгать училищесы) сынлы-сәнгать-педагогика бүлеген (педагог Г.С. Метелев сыйныфы) тәмамлаган (1982).
- 1982-1986 Сәйтәк урта мәктәбе укытучысы.
- 1986 елдан Уфада яши һәм иҗат итә.
Иҗаты
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Үсмерчагында рәсем сәнгатенә юлны авылдашы һәм туганы рәссам Зөфәр Гаянов күрсәтә[1].
Төрле жанрларда һәм мәүзүгъта иҗат ителгән 100 дән артык картинасы бар. Контраст төсләр кулланып, картиналарында үзенчә яңгыравыклы колорит тудыра.
Картиналар: «Бакчадагы кыз» (Девушка в саду, 1990), «Балконда» (На балконе, 1996)
Пейзажлар: «Кышкы төн» (Зимняя ночь, 1996), «Яз» (Весна, 1996)
Аллегорияләр: «Төн» (Ночь, 1997), «Полифем белән пейзаж» (Пейзаж с Полифемом, 1998), «Бәйрәм» (Праздник, 1998)
Портретлар: «Рәссам Зөфәр Гаянов портреты» (1995), «Венера Зиянчурадан» (1996), «Композитор Рафаил Касыймов портреты» (1999), «Композитор Роза Сәхәветдинова портреты».
1999-2004 елларда тарихка һәм сугыш темасына (баталь жанрга) мөрәҗәгать итә. «Иван IV янында башкорт илчеләре» (Башкирские послы у Ивана IV) картинасын яза.
1812 елгы Ватан сугышында башкорт атлыларының катнашуы турында (Ф.Г. Исмәгыйлев белән автордаш булып) зур полотнолар ясый: «Березино янында сугыш» (Битва под Березино), «Бородино янында сугыш» (Битва под Бородино), «Башкорт гаскәре Парижда» (Башкирское войско в Париже).
2002-2004 елларда Салават Юлаевка багышланган «Салават турында хикәятләр» («Сказания о Салавате») исемле картиналар шәлкемен (Ф.Г. Исмәгыйлев белән автордаш булып) иҗат итә: «Үсмерчак» (Отрочество), «Ата һәм ул» (Отец и сын), «Чакыру» (Призыв), «Салаватның Пугачев белән очлрашуы» (Встреча Салавата с Пугачёвым), «Уса кирмәнен камау» (Осада Осинской крепости).
Күргәзмәләре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1988 елдан республика дәрәҗәсендәге, 2000 елдан халыкара күргәзмәләрдә (барлыгы 14) катнаша. Күргәзмәдә катнашкан беренче картинасы — «Өйгә» (Домой)[2].
7 шәхси күргәзмәсен оештыра: Уфада (1992, 1995, 2009), Казанда (1996) һ.б.
Хезмәтләре Башкорт дәүләт сәнгать музеенда (Уфа), «Казан» милли мәдәният үзәге музеенда (Казан), Чуаш дәүләт сәнгать музеенда (Чабаксар)[3], УГАЭСның «Academia» галереясында (Уфа), Россия һәм чит илләрдә шәхси тупланмаларда саклана [4].
Ат спорты һәм атбагучылык музеен (Уфа) оештыруда катнаша[5]
Бүләкләре, мактаулы исемнәре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- 2004 Салават Юлаев премиясе — 1812 елгы Ватан сугышы темасын ачкан һәм Салаватка багышланган картиналары өчен (Ф.Г. Исмәгыйлев белән бергә).
Әдәбият
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- «Художники Советской Башкирии» (төзүче Э. П. Фенина). Уфа: БКН, 1979.
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- БР рәссамнары берлегенең рәсми сайты
- Башкортстан (белешмәлек) (рус.)
- И.И. Гаянов «Башкорт белешмәлегендә» 2017 елның 4 июль көнендә архивланган. ISBN 978-5-88185-143-9(рус.)
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ Туган җирне сакларга өндәүче рәссам
- ↑ Башинформ сайтында
- ↑ Чуаш дәүләт сәнгать музее сайтында, archived from the original on 2016-03-06, retrieved 2016-01-03
- ↑ «БР мәдәни тормышы» сайтында(үле сылтама)
- ↑ «Акбүзат» ипподромы сайтында