Казан хәрби госпитале

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Казан хәрби госпитале latin yazuında])
Казан хәрби госпитале
Сурәт
Дәүләт  Россия
Административ-территориаль берәмлек Казан
Мирас статусы Төбәк әһәмиятендәге Россия мәдәни мирас объекты[d]
Число больничных коек 150
Карта
 Казан хәрби госпитале Викиҗыентыкта

Казан хәрби госпитале - Россия Федерациясе Оборона министрлыгының округ хәрби клиник госпитале 354 федераль бюджет учреждениесе госпитале (150 койкага, Казан шәһәре)— Казанда урнашкан Россиянең иң борынгы хәрби-медицина дәвалау-профилактика оешмаларының берсе

Тасвирлау[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Россия Оборона министрлыгының «354 ОВКГ» ФБУнең госпитале (150 койкага, Казан ш.) хәрби хезмәткәрләргә, шулай ук Татарстан, Марий Эл, Чувашия һәм Удмуртиянан запастагы һәм отставкадагы офицерларга квалификацияле һәм махсуслаш тырылган медицина ярдәме күрсәтү һәм стационар дәвалау өчен хәрби дәвалау-профилактика учреждениесе булып тора. Моннан тыш, хәрби хезмәткәрләрнең гаилә әгъзалары һәм Россия Кораллы Көчләренең граждан хезмәткәрләре дә медицина тикшерүе һәм дәвалану хокукына ия.

Казан хәрби госпитале Эчке эшләр министрлыгының, ФСБ һәм Юстиция министрлығының баш ведомство дәвалау учреждениеләре белән беррәттән Татарстанда хәрби-табиб экспертизасы үткәрү үзәге булып тора.

Госпиталь базасында 17гә якын дәвалау-диагностика бүлеге һәм лаборатория эшли. 2000 еллар ахырында госпитальнең кайбер бүлекләре (кардиология, урология, ЛОР, пульмонология һәм гастроэнтерология) бетерелә, койкалар саны ике тапкыр — 315 тән 150гә кадәр кыскартыла[1] .

Хастаханәдә 270 кеше эшли, шул исәптән 2 медицина фәннәре докторы, 4 медицина фәненә кандидат, 1 техник фәнгә кандидат, иң югары квалификация категорияле 27 табиб һәм 1 категорияле 12 табиб [2], алар фәнни тикшеренүләр, хәрби медицина персоналының квалификациясен күтәрү буенча эш алып баралар. Госпиталь белгечләре дәвалау-профилактика эшендә гаскәр табибларына ярдәм күрсәтәләр.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Казандагы беренче хәрби хәстәхана, Пётр I боерыгы буенча, 1722 елда штаб ишегалдында барлыкка килгән [3] [4] .

XVIII гасырда Казанда хәрби-дәвалау эше турында мәгълүматлар бик аз сакланган. Билгеле булганча, Казан адмиралтействосы каршындагы госпитальдә штаб-лекарь Ф.И. Арендт хезмәт иткән.

XIX гасыр башына Казан гарнизон полкы лазареты артык тулган була, шуның аркасында аның киңәюе таләп ителә. Учреждение өстәмә акчаларга мохтаҗ булганлыктан (аның буенча чыгымнарның бер өлешен шәһәр коменданты шәхси акчаларыннан җитештерергә мәҗбүр була), аңа ярашлы 1809 елның 2 (15) мартындагы император Александр I боерыгы нигезендә, хәрби министр доклады буенча 240 урынга гарнизон лазареты урынына 300 кешегә махсус хәрби госпиталь төзелеше раслана, анда гарнизон авыруларыннан тыш, Казан аша барган "гаскәрләрнең һәм рекрут партияләренең "отрядлары" ннан артта калган солдатлар да кабул ителә[5] [6] [7] [8] . Бу дата рәсми рәвештә Казан хәрби хастаханәсенең нигез көне булып санала.

1812—1814 елларда хастаханәдә Ватан сугышы вакытында яраланган Россия солдатлары, шулай ук Наполеон армиясенең хәрби әсирләре дәвалана[9] .

1816 елда империядә больницаларның яңа "тәртип" кертелә. Аның буенча, Казан хастаханәсе II класс хастаханәсенә туры килә, түбән дәрәҗә өчен 300 койка була [10] [8] . Гасырдан артык Казан хәрби госпитале Россиянең көнчыгышында иң эре хәрби-дәвалау учреждениесе булып тора. Бу вакыт эчендә анда Казанның барлык танылган галимнәре-медиклары (терапевтлар һәм хирурглар) эшли.

Госпиталь Арча кырындагы Себер (Арча) трактында урнашкан. 1820 елда Сергиев минераль суларында Бугуруслан өязендә авыру солдатларны һәм офицерларны сероводород ванналары белән дәвалау өчен Казан хәрби госпиталенең җәйге бүлеге ачыла[11] [12] .

1830 еллар башында, холера пандемиясе һәм тәртипсезлекләр вакытында хәстәханага холера авырулары кабул ителә. Бу бик үлемгә китерүче авыру ул вакытта аз өйрәнелгән була.

1838 елда госпиталь каршында өч еллык уку вакыты белән 75 кешегә исәпләнгән фельдшер мәктәбе оештырыла, анда дәресләрне госпиталь табиблары — Казан университетының медицина факультетын һәм Петербург хәрби-медицина академиясен тәмамлаучылар: П. Я. Сергеев, М. А. Нечаев, И. И. Зедерштедт алып бара. Моннан тыш, госпиталдә профессор A.И. Белов, В. С. Бронников, Л. Х. Вагнер, Ф. О. Елачич, А. A. Китер, Н.Я. Теплов, К. П. Турино, Э. A. Шарбе эшли[11] .

1847 елда Казанга чираттагы холера пандемиясе килә. Август аенда Казан хәрби госпиталенә штат ординаторы итеп билгеләнгән А. А. Генрици сүзләре буенча, ул холера вакытында шәһәрнең төп хастаханәсенә әверелгән[13] .

1864 елдан башлап Казан госпитале Казан хәрби округының Казан, Сембер, Пенза, Самар, Сарытау, Әстерхан, Урал, Тургай губерналарын, шулай ук Бүкәй Урдасы үз эченә алган округ дәвалау оешмасы булып тора.

1869 елда Казан округ Хәрби-медицина идарәсендә П.И. Савостьянов җитәкчелегендәге хәрби-медицина җәмгыяте ачыла.

1870 елда Сергиев минераль суларында госпиталь бүлеге хәрби-санатор станциясенә үзгәртеп корыла. 1871 елда Барбошина Полянасында (Самарадан 15 чакрым ераклыкта) госпитальнең кымыз-дәвалау пункты, ә госпиталь каршында — монастырь послушниклары өчен шәфкать туташлары бүлеге ачыла[11] .

1903 елда хәрби госпиталь штатына 423 койка-урынга 7 табиб, 13 фельдшер керә[11]

1914 елда ул 1160 урынга исәпләнгән. Соңыннан башланган сугыш аркасында госпитальнең барлык биналары да эшли, койкалар саны 2 меңгә җитә. Фронтта медицина персоналының зур югалтулары аркасында фельдшер-акушерлык пунктында уку шартлары кыскартыла. 1915 елда анда 150 фельдшер, 1916 елда — 281 фельдшер әзерләнгән[11] Гражданнар сугышы вакытында госпитальдә 1740 урын исәпләнә[11]. 1918 елның 6 августында Казан Комуч халык армиясе тарафыннан басып алына. Ул вакытта хәрби госпитальдә булган фаҗигале вакыйгалар А.Н.Толстой әсәрендә тасвирлана.

1918 ел ахырына больницада туберкулез бүлеге, шулай ук чабыртмалы тиф эпидемиясе белән бәйле биш йогышлы бүлек эшли. 1919 елда медицина биналары ремонтлана, хәстәханане дарулар һәм азык белән тәэмин итү яхшыра[11] .

1910—1920 елларда Казан хәрби госпиталендә А.В. Вишневский, Л.П. Левшин, С. С. Зимницкий, Г. А. Клячкин, И. И. Колчин, С. Н. Рукавишников, Н. С. Охотин һәм башкалар эшли.

1936—1939 елларда госпиталь комплексына капиталь ремонт ясала. 1941 елның җәенә ул 1000 урын була. Бөек Ватан сугышы башланганда анда 2320 урынга җитә. Ул вакытта «361 нче Эвакогоспиталь» дип аталган Казан хәрби госпитале хирургия, оториноларингология, нейрохирургия, терапия, травматология, күз, лаборатория һәм рентгенология бүлекләренә ия була. Аның базасында 300 табиб-травматолог, 13 нейрохирург, 1039 шәфкать туташы тәмамлаган медицина персоналын яңадан әзерләү курслары ачыла[11].

1944 елда Казанда Идел буе хәрби округы госпиталь табибларының фәнни конференциясе үткәрелә, анда хәрби табибларның гамәли һәм фәнни-тикшеренү эше тәҗрибәсе гомумиләштерелә. Кайбер фәнни тикшеренүләр Ленинград һәм Мәскәүдән эвакуацияләнгән ФТИ табиблары белән берлектә эвакогоспитальләр базасында башкарыла. Сугыштан соңгы чорда госпиталь штаты шактый кыскартыла, 1959 елга койка-урыннар саны 1200 дән 400 гә кадәр киметелә, ләкин госпиталь билгеләнеше буенча эшләвен дәвам итә[11] .

Россиянең Кораллы көчләрен кыскартуны күздә тоткан хәрби реформа нигезендә күп кенә хәрби госпитальләрне бетерәләр. 2010 елның 26 февралендә оборона министры А. Э. Сердюков Казан хәрби госпитален таратуны күздә тоткан 123 нче боерыкка кул куя [14] . Шул уңайдан март-апрель айларында госпиталь хезмәткәрләре, Казан хәрби пенсионерлары һәм ветераннары протестлары белән бәйле [15] Россия Президенты йөкләмәсе буенча Баш медицина идарәсе Казан госпиталенең язмышы турындагы мәсьәләне карады, аны саклап калырга карар итә[16] . 2010 елның маенда Оборона Министры бу учреждениене бетерү карарын юкка чыгара[17], ләкин 2012 елның ноябренә хәстәхана ябыла[18] [19].

2016 елда госпиталь биналарының күп өлеше КФУның Фундаменталь медицина һәм биология институты карамагына тапшырыла[20] [21] Биналарның калган өлеше һәм госпиталь бакчасы, булган биналарны, шул исәптән региональ әһәмияттәге ике архитектура һәйкәлен һәм ике шәһәр төзүче объектны саклау йөкләмәсе белән, төзелеш өчен инвесторга тапшырыла[22]

Урнашуы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Объект культурного наследия народов РФ регионального значенияОбъект культурного наследия России регионального значения
рег. № 161620918240005 (ЕГРОКН)
объект № 1600184000 (БД Викигида)

Казан хәрби госпитале Карл Маркс (элеккеге Арча юлы), Чехов (1914 елга кадәр Иске госпиталь урамы) һәм Курашов (1985 елга кадәр Яңа госпиталь урамы) урамнары арасындагы кварталны били. Арча кыры хәрби госпиталь өчен XVIII гасыр азагы Казанның Генераль планы буенча бирелгән.

Госпиталь биналары комплексы берничә тапкыр үзгәртеп корылган. Башта ул агач биналарда урнашкан. Хәзерге вакытта XIX гасыр рус архитектурасы һәйкәлләре булган берничә бинаны үз эченә ала. Алар арасына түбәндәгеләр керә: ике катлы турыпочмаклы корпус (якынча 1809, архитектор Я.М. Шелковников), классицизм стилендәге ике катлы турыпочмаклы корпус (1822—1828, архитектор П. Г. Пятницкий), 1880 елларда соң классицизм стилендәге ябык галереянең икенче каты буенча берләштерелгән ике катлы турыпочмаклы корпус (1842—1843, архитектор П. Г. Пятницкий; 1872—1873, архитектор Л... Хрщонович)[11] .

Госпитальдән ерак түгел генә Казанның берничә мөһим медицина дәвалау-профилактика учреждениеләре һәм уку йортлары тупланган: Казан дәүләт медицина университеты, Казан дәүләт медицина академиясе, Медицина университеты клиникалары, С.В. Груздев исемендәге бала тудыру хастаханәсе, Республика клиник тире һәм венерик авырулар диспансеры, В.К. Меншиков ичемендәге балалар клиникасы, Республика клиник хастаханәсе, медицина профилактикасы буенча Республика үзәге, 2 нче шәһәр поликлиникасы һ.б.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ Маляушев В. М. Покушение на военный госпиталь // Газета «Правда». — 1 апреля 2010 года.
  2. ↑ Научная работа(үле сылтама)Калып:Недоступная ссылка // Сайт Госпиталя(на 150 коек, г. Казань) ФБУ «354 ОВКГ» Минобороны России.
  3. ↑ Титков В., Шакимов В. Юбилей. Казанскому военному госпиталю — 280! // Солдат Отечества. — 15 июня 2002 года.
  4. ↑ Титков В. Казанскому военному госпиталю — 280 лет! // Солдат Отечества. — 26 июня 2002 года.
  5. ↑ Высочайше утверждённый доклад военного Министра от 2 марта 1809 года «Об учреждении в городе Казани особого военного госпиталя на 300 человек больных, вместо существующего там лазарета» // Полное собрание законов Российской империи. Том ХХХ. — СПб, 1830. — С. 837—839.
  6. ↑ Энциклопедический словарь военной медицины / Под ред. Е. И. Смирнова. Т. 1. — М., 1947. — С. 35-39.
  7. ↑ Клеменков М. В. 150 лет Казанского военного госпиталя // Казанский медицинский журнал — 1959. — № 3. — С. 89-92.
  8. ↑ 8,0 8,1 Ахметянов Л. А., Клюшкин И. В., Дерюжов В. М. Казанскому военному госпиталю — 200 лет // Казанский медицинский журнал. — 2009. — Т. 90. — № 2. — С. 156—164.
  9. ↑ Хомченко С. Н. Военнопленные армии Наполеона в Казанской губернии в 1812—1814 годах // Бородино и наполеоновские войны. Битвы. Поля сражений. Мемориалы. Материалы II Международной научной конференции. — Можайск, 2008. — С. 293—306.
  10. ↑ Майоров Ю. Ф., Сорокин А. Г., Сивков В. А., Березницкий Б. В. Очерки истории Казанского военного госпиталя. — Казань, 1991. — 65 с.
  11. ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 Куранов А. А., Нурутдинова Д. Р. Госпиталь военный Казанский // Татарская энциклопедия: В 6 т. / Гл. ред. М. Х. Хасанов, отв. ред. Г. С. Сабирзянов. — Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ. — Т. 1: А-В. — 2002. — 672 с.
  12. ↑ См. также: Сергиевские сернистые источники и грязи // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.
  13. ↑ См.: Генрици А. А. Холера в Казани в 1847 году // Воспоминания о пережитых мною холерных эпидемиях. Холерные эпидемии в Финляндии / А. А. Генрици; Науч. ред., вступ. ст. и коммент. М. В. Супотницкого. — М.: Вузовская книга, 2002. — 208 с. — ISBN 5-9502-0012-8.
  14. ↑ Министр обороны России подписал приказ о закрытии казанского военного госпиталя, одного из старейших в стране // Комсомольская правда. Казань. — 19 марта 2010 года.
  15. ↑ В центре Казани на пикет против приказа министра обороны вышли военные медики и офицеры запаса // Комсомольская правда. Казань. — 27 марта 2010 года.
  16. ↑ Казанский военный госпиталь не закроют // Комсомольская правда. Казань. — 22 апреля 2010 года.
  17. ↑ Эмма Ситдикова. Госпиталь продолжит работу архив күчермәсе, Archived from the original on 2014-07-14, retrieved 2020-12-28  // Республика Татарстан. — 8 мая 2010 года.
  18. ↑ Казанский военный госпиталь окончательно закрыли
  19. ↑ Казанский военный госпиталь не восстановят — источник
  20. ↑ архив күчермәсе. әлеге чыганактан 2016-08-15 архивланды. 2020-12-28 тикшерелгән.
  21. ↑ архив күчермәсе (2018-03-12). әлеге чыганактан 2020-09-30 архивланды. 2020-12-28 тикшерелгән.
  22. ↑ Error on call to Template:cite web: Parameters url and title must be specified.

Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Сборник научных работ казанского военного госпиталя (к 150-летию со дня основания) / Под ред. М. В. Клеменкова. — Казань, 1959. — 152 с.
  • Сивков В. А. К истории связей Казанского медицинского института и военного госпиталя. Изучение экстремальных состояний. — Казань, 1976.

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Казан_хәрби_госпитале&oldid=4109581