Чуел
Чуел | |
чуаш. Ҫӗрпӳ | |
Байрак[d] | |
Нигезләнү датасы | 1183[1] |
---|---|
Рәсми исем | Ҫӗрпӳ |
Рәсми тел | чуаш теле һәм рус теле |
Дәүләт | Россия |
Нәрсәнең башкаласы | Чуел районы, Цивильское городское поселение[d][2] һәм Чуел өязе |
Административ-территориаль берәмлек | Цивильское городское поселение[d][2] һәм Чуел өязе |
Сәгать поясы | UTC+03:00 |
Халык саны | 12 762 (2021)[3] |
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 70 метр |
Мәйдан | 7 км² |
Почта индексы | 429900 һәм 429901 |
Рәсми веб-сайт | gov.cap.ru/main.asp?govid=477 |
Җирле телефон коды | 83545 |
Чуел Викиҗыентыкта |
Чуел (рус. Цивильск искечә — Цывильск, чуаш. Çĕрпӳ) — Чуашиядә шәһәр, Чуел районының административ үзәге.
Халык саны — 13 478 кеше (2010).[4]
География
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Чуел шәһәре Зур һәм Кече Чуел елгалар кушылган урынында, Чабаксардан 36 километрга көньяк-көнчыгышка таба урнаша. Шәһәрдә M7 (Түбән Новгород — Казан) һәм A151 (Чуел — Сембер — Сызран) автомобиль юллары кисешәләр. Чуелдан 6 километр ераклыкта Канаш — Чабаксар тимер юл тармагы үтә.
Тарих
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Чуел 1583 елда Мәскәү дәүләтенең терәк пункты буларак элекке Сюрбеево (Ҫӗрпӳ) чуаш авылы урынында нигезләнгән. Исеменә караганда, монда сотня кенәзе яшәгән (чуаш. ҫӗрпӳ — йөз кешедән торган гаскәрнең командиры, йөзбашы).
1781—1927 елларда — Чуел өязенең үзәге, 1927 елдан Чуел районы үзәге булып тора.
Халык
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1840[5] | 1897[6] | 1959[7] | 1970[8] | 1979[9] | 1989[10] | 2002[11] | 2010[4] |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 294 | 2 336 | 5 907 | 7 388 | 8 029 | 10 053 | 12 967 | 13 478 |
Милли состав (2002): чуашлар — 76,8%, руслар — 21,5%.[12]
Икътисад
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Шәһәрдә авторемонт заводы, эксперименталь-тәҗрибә «Чуелхмельмаш» заводы, азык-төлек предприятиелар, сүс җитештерү заводы, колмак заводы, кирпеч заводы.
Мәгариф
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]2 урта мәктәп, 2 коррекцион мәктәп, балалар һәм яшүсмерләр иҗат үзәге, балалар һәм яшүсмерләр спорт мәктәбе (БЯСМ).
Фотогалерея
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]-
Герб (1781)
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ https://ru.wikisource.org/wiki/ЭСБЕ/Цивильск
- ↑ 2,0 2,1 ОКТМО
- ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)
- ↑ 4,0 4,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-03-04
- ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=479
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg2.php
- ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2019-07-12, retrieved 2013-05-13