Канаш (шәһәр)
| Канаш | |
|---|---|
  | |
 | |
| Ил | Россия |
| Җөмһүрият | Чуашия |
| Район | Канаш районы |
| Координатлар | 55°31'N, 47°30'E |
| Эчке бүленеш | юк |
| Башлык | Радион Мясников |
| Нигезләнгән | 1892 |
| Беренче телгә алу | 1892 |
| Элеккеге исемнәр | Шәехран |
| Рәсми тел | [[чуашча, русча]] |
| Халык саны |  45 608[1]. кеше |
| Халык тыгызлыгы | 2544 кеше/км² |
| Милли состав | чуашлар, руслар, татарлар һ.б. |
| Сәгать кушагы | UTC+4 |
| Телефон коды | 83533 |
| почта индекслары | 429330 — 429336, 429282[2] |
| Рәсми сайт | gkan.cap.ru |
Канаш (лат. тат. Kanaş, рус. Канаш, чуаш. Канаш) — Чуашиядә шәһәр, Канаш районының административ үзәге. Исеме чуашчадан "совет, киңәш" дигәнне аңлата.
Халык саны — 45 608 кеше (2010)[3]. Шулардан 11,5%ын татарлар алып тора (2010).
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шәһәргә 1892 елда нигез салына. Ләкин аңа кадәрле дә монда Шәһран (чуаш. Шăхран) авылы булганы билгеле. Бу авылга 1588 елда шәех-Ран дигән кеше нигез салган була.
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| 1926[4] | 1931[4] | 1939[4] | 1959[5] | 1970[6] | 1979[7] | 1989[8] | 2002[9] | 2010[3] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2 323 | ~3 400 | ~18 800 | 33 638 | 40 682 | 46 923 | 54 585 | 50 593 | 45 608 |
Милли состав (2002): чуашлар — 56,7%, руслар — 31,6%, татарлар — 9,3%.[10]
Шәһәрдә туган күренекле кешеләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Ринат Халитов (1957), Казан дәүләт консерваториясе профессоры (2001), дирижер.
Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Югары уку йортлары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Чуаш дәүләт университеты (Канаш филиалы)
- Казан социаль һәм гуманитар белем институты (Канаш филиалы)
Урта һәм башлангыч белем бирү йортлары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Канаш педагогик көллияте
- Канаш финанс көллияте
- Канаш медицина көллияте (Чабаксар филиалы)
- Петров көллияте
- Профессиональ училища
Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Канаш шәһәре Чуашиянең зур сәнәгать үзәге булып тора. Монда 6600 млн сум тавар әйләнелүче Чуашиядәге иң зур тимер юллар чуалышы урнашкан.
Биредәге 12 зур һәм 12 урта вә кечкенә предприятияда халыкның 30%ы (5,9 мең кеше) эшли.
- Канаш технологик оснастика заводы
- Канаш вагоннар ремонтлау заводы
- Канаш электртөягечләр заводы
- Канашавтоагрегат заводы
- Канаш лак-буягыч заводы
- АвтоСпецТехника-Канаш
- Тәрзә фабрикасы
- Канаш элеваторы (үле сылтама) һ.б.
Фотогалерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Канаш администрациясе бинасы 
Мәңгелек ут монументы
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Том 14 — «Сводные итоги»: Города с населением 50 и более тысяч человек. Всероссийская перепись населения 2002 года]]. Федеральная служба государственной статистики. әлеге чыганактан 2011-08-23 архивланды. 2009-12-11 тикшерелгән.
- ↑ Почтовые индексы г. Канаш 2010 елның 1 июнь көнендә архивланган. //Деловой город
- ↑ 3,0 3,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-03-09
- ↑ 4,0 4,1 4,2 http://elib.shpl.ru/ru/nodes/8808-rsfsr-administrativno-territorialnoe-delenie-soyuza-ssr-i-spisok-vazhneyshih-naselennyh-punktov-dopolnenie-k-8-mu-izdaniyu-s-noveyshimi-dannymi-o-rayonirovannyh-v-1929-godu-oblastyah-m-1929#page/30/mode/inspect/zoom/4/
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg2.php
- ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2019-07-12, retrieved 2013-05-13
 | Шәһәрләр: Чабаксар | Алатыр | Канаш | Кузлаука | Мария Посады | Яңа Чабаксар | Чуел | Шөмерле | Ядернә
Районнар: Алатыр | Әлек | Батыр | Урнар | Епрәч | Канаш | Кузлаука | Комсомол | Красноармейски | Кызыл Чутай | Мария Посады | Муркаш | Порецкое | Ормар | Чуел | Чабаксар | Шомырша | Шөмерле | Ядернә | Ялчык | Янтык |  | |