Галия Измайлова (балерина)

Галия Измайлова
Галия Измайлова
Туган телдә исем	Галия Баязит кызы Измайлова
Туган	12 февраль 1923; РСФСР, Томск
Үлгән	2 октябрь 2010 (87 яшь); Үзбәкстан, Ташкәнт
Күмү урыны	Чыгатай зираты[d]
Милләт	татар
Ватандашлыгы	РСФСР→; ССРБ→; Үзбәкстан
Әлма-матер	Үзбәкстан дәүләт сәнгать институты[d]
Һөнәре	балет биючесе, режиссер
Эш бирүче	Галишир Нәваи ис. дәүләт академия Зур театры[d]
Балалар	уллары Җәләләддин, Шерзода
Бүләк һәм премияләре	;

Википедиядә Измайлов фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Бу балет биючесе турында мәкалә, ТАССР халык комиссары турында моннан укыгыз.

Галия Измайлова, Галия Баязит кызы Измайлова (1923 елның 12 феврале, РСФСР, Томск — 2010 елның 2 октябре, Үзбәкстан, Ташкәнт) — балет биючесе, балетмейстер, режиссер, Үзбәкстан ССР (1951) һәм ССРБ (1962) халык артисты, Үзбәкстан ССРның Хәмзә исемендәге (1970) һәм ССРБ (1950) дәүләт премияләре лауреаты.

Тәрҗемәи хәле

1923 елның 12 февралендә Томск шәһәрендә туган. 1931 елда, әтисе вафатыннан соң, әнисе белән Ташкәнтка күчәләр. Мәктәптә узган концертта аңа легендар биюче Тамара Ханым игътибар итә. Үзбәкстан җөмһүрият балет мәктәбен (1941), Ташкәнт театр-сәнгать институтының режиссерлык факультетын (1958) тәмамлаган^[1]

Хезмәт юлы

1941 елдан Ташкәнт дәүләт опера һәм балет театрында эшли.
1977 елдан Алишер Нәваи исемендәге академия театрының баш балетмейстеры.

Иҗаты

Ташкәнт дәүләт опера һәм балет театрында прима-балерина була, әйдәүче партияләрне башкара. Чит илләрдә (Кытай, Франция, Бөекбритания, АКШ, Һиндстан) гастрольләрдә үзбәк («Муножот», «Тановар», «Дилхирож»), кытай, гарәп, һинд халык биюләрен башкара^[2].
1940 еллардан башлап, Мәскәү кирмәнендә Иосиф Сталин һәм аның кунаклары өчен булган махсус концертларда чыгыш ясый.
Совет TV да «Зәңгәр ут» (Голубой огонек) тапшыруларында даими катнаша.

Тумыштан килгән гаҗәеп пластикага ия, чибәр, тыйнак, зыялы ханым. Ул уртачадан кыска буйлы, ләкин бии башлагач, зифа, озын буйлыга әйләнә дә куя. Аннан тамашачыга энергия фейерверк кебек атыла. Галия Измайлова дөнья халыклары биюләрен акцентсыз бии иде^[3]

ССРБ халык артисты Мәхмүт Эсамбаев(рус.)татар.

Ташкентта гастрольдә булган чакта, Галия Измайлова белән таныштым. Ул — А. Нәваи исемендәге Үзбәк опера-балет театрында төп партияләрне биюче артистка. Үзе — татар кызы. Мин аның башкаруында барлык классик балетларны карадым. Сәхнәдә ул бик мөлаем, нәфислеге белән үзенә тартып тора. Үзбәк биюләрен дә бик оста башкара иде^[4].

Усман Әлмиев, ТАССР халык артисты

Башкарган партияләре

1943 — Сәмрүгъ «Ак-Беләк» С. Н. Василенко
1945 — Аврора «Йокыга талган гүзәл» (Спящая красавица) П. И. Чайковский
1945 — Мария, Зарема «Бакчасарай фонтаны» (Бахчисарайский фонтан) Б.В. Асафьев
1947 — Сванильда «Коппелия» Л. Делиб
1948 — Китри «Дон Кихот» Л. Минкус
1949 — Тао Хоа «Кызыл мәк» (Красный мак) Р. М. Глиэр
1949, 1957 — Одетта-Одиллия «Аккош күле» (Лебединое озеро) балеты П. И. Чайковский
1952 — Эсмеральда «Эсмеральда» Ц. Пуни
1952 — Гөлнара «Балерина» Г. А. Мушель
1953 — Наташа «Бәхет яры» (Берег счастья) А. Э. Спадавеккиа
1957 — Жизель «Жизель» А. Адан
1958 — Нина «Маскарад» Л. А. Лапутин
1960 — Шәһрәзадә «Шәһрәзадә» (Шахеразада) Н. А. Римский-Корсаков
1960 — Кармен «Болеро» Равель
1964 — Хуанита «Дон Жуан» Л. В. Фейгин
1967 — Гулиам «Кырык кыз» (Сорок девушек) Л. В. Фейгин
1968 — Ләйлә «Ләйлә һәм Мәҗнүн» (Лейли и Меджнун) И. И. Әкбәров
1969 — Чундари «Мәхәббәт амулеты» (Амулет любви) М. Әшрәфи
1973 — Кармен «Кармен-сюита» Ж. Бизе
1973 — Эгина «Спартак» А. И. Хачатурян

Куйган спектакльләре

1957 — «Аккош күле» (Лебединое озеро) балеты П. И. Чайковский) (Г. Завьялов белән берлектә)
1959 — «Хыял» (Мечта) И. И. Әкбәров (Г. Завьялов белән берлектә)
1960 — «Шәһрәзадә» (Шахеразада) Н. А. Римский-Корсаков (Г. Завьялов белән берлектә)
1960 — «Штраусиана» И. Штраус (Г. Завьялов белән берлектә)
1960 — «Болеро» М. Равель (Г. Завьялов белән берлектә)
1961 — «Кәшмир легендасы» Г. А. Мушель
1968 — «Ләйлә һәм Мәҗнүн» (Лейли и Меджнун) И. И. Әкбәров
1969 — «Мәхәббәт амулеты» (Амулет любви) М. Әшрәфи (А. Л. Андреев белән берлектә)
1979 — «Мәхәббәт турында легенда» (Легенда о любви) А. Д. Меликов
«Дон Кихот» Л. Минкус
«Кармен» Ж. Бизе
«Корсар» А. Адан, Лео Делиб, Р. Дриго, Ц. Пуни
«Раймонда» А. К. Глазунов
«Эсмеральда» Ц. Пуни
«Бакчасарай фонтаны» (Бахчисарайский фонтан) Б. В. Асафьев
«Бахор» (бию сюитасы) Т. Садыйков музыкасына

Бию кую

«Диләрәм» (М. Әшрәфи, 1958), «Кенәз Игор» (Князь Игорь А. П. Бородин), «Пики дамасы» (Пиковая дама) һәм «Евгений Онегин» ( П. И. Чайковский), «Самсон һәм Далила» (К. Сен-Санс), «Фауст» (Ш. Гуно), «Гомәр Хәйям» (М. Бафоев), «Зөбениса» (Зебуннисо, С. Җәлил) опералары өчен классик һәм милли биюләр куя.

Фильмография

2004 — «Мине ялгыз калдырма» (Meni yolg'iz qoldirma) (Үзбәкстан)
1987 — «Шәһрәзадәнең соңгы төне» (ССРБ-Сүрия)
1986 — «Шәһрәзадәнең яңа әкиятләре» (ССРБ-Сүрия)
1984 — «Шәһрәзадәнең тагын бер төне»
1972 — «Көнчыгыш әкияте» (һинд биюе)
1964 — «Син кайда, Зөлфиям» (төрле биюләр)
1959 — «Бу бәйрәм кичендә»
1958 — «Сокланам сиңа»
1958 — «Бельгия патшабикәсе Елизавета ССРБда» (документаль)

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

1947 — Бөтендөнья яшьләр һәм студентлар фестивале (Праһа) – I премия - «Заң» үзбәк (бохара) биюе өчен.
1950 — ССРБ дәүләт премиясе (Сталин премиясе).
Үзбәкстан ССРның Хәмзә Хәкимзадә Ниязи исемендәге дәүләт премиясе (1970).
Үзбәкстан ССР халык артисты (1951).
ССРБ халык артисты (1962).
Ике Ленин ордены.
Хөрмәт Билгесе ордены.
Мехнат шухрати ордены (Үзбәкстан) (2002).
Дустлик ордены (Үзбәкстан) (1998).
Шухрот медале (Үзбәкстан) (1997).

Гаиләсе

I ире — Борис Завьялов, балетмейстер.
уллары Җәләләддин, Шерзода.
Оныгы Мария, оныгының кызы Милана (2017).

Хәтер

2011 Галия Измайловага багышланган «Танец длиною в жизнь» (реж. Али Хамраев) документаль фильмы төшерелгән («Мәрҗани фонды» һәм меценат Рөстәм Сөләйманов химаячелегендә).

Сылтамалар

Кино-театр.ру сайтында
Үзбәкстанның халык артисты Галия Измайлова вафат 2015 елның 16 февраль көнендә архивланган.
Галия Измайлова 87 ёшида оламдан ўтди
Ташкәнтта татар балеринасын искә алдылар 2016 елның 24 июнь көнендә архивланган.

Моны да карагыз

Фоторәсемнәре
Фоторәсемнәре 2016 елның 25 март көнендә архивланган.
Памир биюе (1959) (видео)

Искәрмәләр

↑ Г.Б. Измайлова «Люди» сайтында
↑ Үзбәк милли мәгълүмат агентлыгы сайтында, archived from the original on 2010-10-06, retrieved 2015-08-02
↑ Галия Измайлова: Минем тормышым – бию
↑ Усман Альмеев. Еллар һәм җырлар. К.: ТКН, 2007, 56нчы бит. ISBN 5-298-04044-6

[1] Г.Б. Измайлова «Люди» сайтында

[2] Үзбәк милли мәгълүмат агентлыгы сайтында, archived from the original on 2010-10-06, retrieved 2015-08-02

[3] Галия Измайлова: Минем тормышым – бию

[4] Усман Альмеев. Еллар һәм җырлар. К.: ТКН, 2007, 56нчы бит. ISBN 5-298-04044-6

[1]

[2]

[3]

[4]