Гәнсу

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Гәнсу latin yazuında])
Гәнсу
каз. Ганьсу
уйг. گەنسۇ ئۆلكىسى
Нигезләнү датасы 1929
Сурәт
Рәсми исем 甘肃省, گەنسۇ ئۆلكىسى һәм провинция Ганьсу
Дәүләт  Кытай
Башкала Ланьчжоу[d]
Административ-территориаль берәмлек Кытай
Сәгать поясы UTC+08:00
Геомәгълүматлар Data:China/Gansu.map
Иң югары ноктасы Altun Shan[d]
Фирка сәркәтибе Линь До[d], Инь Хун[d], Ван Саньюнь[d], Лу Хао[d], Су Жун[d], Сун Чжаосу[d], Sun Ying[d], Yan Haiwang[d], Li Ziqi[d], Feng Jixin[d], Сун Пин[d], Xian Henghan[d], Hu Jizong[d], Ваң Фың, Zhang Zhongliang[d], Zhang Desheng[d] һәм Ху Чаншэн[d]
Хөкүмәт башлыгы Жэнь Чжэньхэ[d]
Канунбирү органы Q97348031?[1]
Халык саны 25 019 831 (2020)
Административ бүленеше Ланьчжоу[d], Цзиньчан[d], Байинь[d], Тяньшуй[d], Увэй[d], Чжанъе[d], Пинлян[d], Цзюцюань[d], Цинъян[d], Динси[d], Луннань[d], Линься-Хуэйский автономный округ[d] һәм Ганьнань-Тибетский автономный округ[d]
Номиналь тулаем эчке продукт 901 670 000 000 ¥[2]
Кардәш шәһәр Акита (префектура)
Нәрсә белән чиктәш Шеңҗан-Уйгыр автономияле районы, Эчке Монголия, Чиңхәй, Сычуань, Шэньси[d] һәм Ниңчә-Хуэй мөхтәри районы
Алыштырган Ганьсу[d]
Кулланылган тел Байма[d], Choni[d], Southern Mongolian[d], цзинь[d], амдо[d], казакъ теле, уйгыр теле, дунсянский язык[d], баоаньский язык[d], Көнчыгыш югур теле, Сары уйгыр теле, Салар теле һәм Монгорский язык[d]
Мәйдан 454 000 км²
Харита сурәте
Позиционная карта
Феноменның икътисады economy of Gansu[d]
Рәсми веб-сайт gansu.gov.cn
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме [d]
Карта
 Гәнсу Викиҗыентыкта

Гәнсу́ (кыт. 甘肃; пиньинь Gānsù) — Кытай Халык Җөмһүриятенең төньяк-көнбатыш өлешендәге провинция.

Башкаласы — Ләнҗу шәһәре.

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Рельефы таулы. Климаты континенталь. Еллык явымнар саны 150—400 мм, көньяк-көнчыгышта 600 миллиметргача. Зур өлешен тау даласы һәм тау чүле ландшафтлары алып тора.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Гәнсу территориясе кытайлылар тарфыннан б.э.к. 3—2 гасырларда басып алынган. Провинция буларак 13 гасырда Чиңюән, Линҗао һәм Фын өлкәләрнең берләшүдән барлыкка килгән. Провинциянең көньягы аша Хуанхэ (кытай теленнән "сары елга") елгасы ага.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1964 1982 1990 2000 2010
12 630 569 19 569 261 22 371 141 25 121 191 25 575 263

Милли состав (2010): кытайлар — 23 164 817 кеше (90,58%), хуэй — 125 864 кеше (14,92%), дуңшаңнар — 546 255 кеше (2,14%), тибетлылар — 488 359 кеше (1,91%).

Шуның өстенә, җанисәп провинциядә 18 татарны теркәлгән.[3]

Административ бүленеш[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Харита # Исем Кытайча
Пиньинь
Халык саны (2010)
— Шәһәр бүлгеләре —
1 Җучүән 酒泉市
Jiǔquán Shì
1,095,947
2 Җәюгүән 嘉峪关市
Jiāyùguān Shì
231,853
3 Җаңъе 张掖市
Zhāngyè Shì
1,199,515
4 Җинчаң 金昌市
Jīnchāng Shì
464,050
5 Увей 武威市
Wǔwēi Shì
1,815,054
6 Бәйин 白银市
Báiyín Shì
1,708,751
7 Ләнҗу
(башкала)
兰州市
Lánzhōu Shì
3,616,163
10 Диңчи 定西市
Dìngxī Shì
2,698,622
11 Луңнән 陇南市
Lǒngnán Shì
2,567,718
12 Тиәншүй 天水市
Tiānshuǐ Shì
3,262,548
13 Пиңлияң 平凉市
Píngliàng Shì
2,068,033
14 Чиңьяң 庆阳市
Qìngyáng Shì
2,211,191
— Мөхтәри бүлгеләр —
8 Линчия хуэй мөхтәри округы 临夏回族自治州
Línxià Huízú Zìzhìzhōu
1,946,677
9 Гәннән тибет мөхтәри округы 甘南藏族自治州
Gānnán Zāngzú Zìzhìzhōu
689,132

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Гәнсу, нигездә, игенчелек районы. Хуаңхе елгасының югары агымында ясалма сугару борынгылыктан таралган булган.

Бодай, тары, гаолян, кукуруз, арпа, шикәр чөгендере, тәмәке, мамык үстерәләр. Терелекчелек үсеш алган (сарык, МЭТ, як, дөя, елкы). Юймин тирәсендә нефть чигарыла һәм эшкәртелә. Ташкүмер, бакыр вә тимер мәгъдәннәре казып чыгарыла. Химия һәм металл эшкәртү сәнәгате эшханәләре бар.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]