Шуширмә
| Шуширмә | |
|---|---|
 | |
| Ил | Россия |
| Республика | Татарстан |
| Муниципаль район | Кайбыч районы |
| Координатлар | 55°29'22.542"N, 48°21'26.104"E |
| Климат | dfb — дымлы континенталь |
| Халык саны | 264 кеше |
| Милли состав | татарлар |
| Дини состав | ислам дине сөнничелек юнәлешенең Хәнәфи мәзһәбе |
| Сәгать кушагы | UTC+4 |
| Телефон коды | 84370 |
| Почта индексы | 422322 |
| Автомобиль коды | 16, 116 |
| Русча топонимы | Шушерма |
Шуширмә - Татарстан Республикасының Кайбыч муниципаль районындагы авыл. Район үзәге Олы Кайбыч авылыннан төньяк-көнчыгышка таба 13 км ераклыкта урнашкан. Борындык авыл җирлегенә керә.
Этимология[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Тарихчы Гарәфетдинов Р.А. фикеренчә, «Шуширмә» ойконимы чуаш теленнән кергән «шыв» һәм «çырма» сүзләреннән килеп чыккан. Моны «сулы чокыр» дип тәрҗемә итәргә мөмкин.
Тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Ихтимал, авыл Идел буе Болгары яшәгән чорда ук нигезләнгәндер. Татар энциклопедик сүзлегендә әлеге торак пунктның Казан ханлыгы чорыннан бирле билгеле булуы күрсәтелә. Бу авыл Иске Шуширмә(Старая Шушерьма) буларак 1645-1652 еллардагы рус язма чыгынагында теркәлгән. Шушы документның тулы исеме - «Список перечневой Свияжска[го] уезду свияжских мурз и сл[ужи]лых татар и недорослеи поме[стным] землям с книг писма и меры д[ум]ного дворянина Ивана Михаиловичка Аничкова с товарыщи 155-го и 156-го и 157-го и 158-го и 159-го [и 160-го] году». XVIII-XIX гасырларда рус рәсми документларында «Шушерма, Шебазово» дигән ике исем белән аталган.
Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Тәүлек буена һаваның уртача температурасы | ||||||||||||
| Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| -10.5 °C | -10.6 °C | -5.5 °C | 4.9 °C | 13.5 °C | 18.4 °C | 20.4 °C | 17.9 °C | 12.2 °C | 4.5 °C | -4.4 °C | -9.7 °C | 4.3 °C |
Климат уртача континенталь. Кёппен-Гейгер климатлар классификациясе буенча климатның коды: Dfb[1]. Уртача еллык һава температурасы 4.3 °C.[2]
Халык саны[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Еллар | 1782 | 1859 | 1897 | 1908 | 1920 | 1926 | 1938 | 1949 | 1958 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 | 2010 |
| Халык саны | 156[3] | 601 | 1141 | 1540 | 1236 | 867 | 671 | 435 | 440 | 490 | 423 | 318 | 274 | 254 |
Милли составы (2010): татарлар — 100%.
Күренекле кешеләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шуширмәдә туган билгеле шәхесләр:
- Тимерша Саллави - татар язучысы, журналист һәм җәмәгать эшлеклесе;
- Нәҗметдинов Тимерша Гарәфетдин улы - 1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында катнашкан, Дан орденының тулы кавалеры;
- Фуат Таһиров - ТАССРда Дәүләт интернациональ курчак театрын оештыручыларның берсе.
Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Дин[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Татарская энциклопедия, Институт Татарской энциклопедии (ИТЭ) Академии наук РТ.
Кайбыч районы авыл җирлекләре торак пунктлары |
||
|---|---|---|
| авыл җирлеге | торак пунктлары | .svg) .png)  .gif) |
| Багай | Арыслан • Багай • Кодыбирде • Салтыйган | |
| Борындык | Борындык • Шуширмә | |
| Зур Подберезье | Каргалы • Кече Подберезье • Олы Подберезье • Пләтәни • Сосновка | |
| Иске Тәрбит | Иске Тәрбит • Камыллы • Соравыл | |
| Кече Мәме | Имәнле Бортас • Кече Мәме • Малала • Яңа Патрикеево | |
| Колангы | Бәли • Колаңгы • Түбән Колаңгы | |
| Кошман | Кошман • Урсак урманчылыгы | |
| Мәлки | Байморза • Иске Буа • Мәлки • Яңа Буа | |
| Мөрәле | Зур Колаңгы • Мөрәле | |
| Надеждино | Кичке • Морат • Надеждино • Репьёвка • Чиста Чишмә | |
| Олы Кайбыч | Афанасьевка • Иске Чәчкаб • Олы Кайбыч • Симәки | |
| Олы Урсак | Бушанчы • Кече Урсак • Олы Урсак • Чүкри-Алан | |
| Ульянково | Воскресенски • Корноухово • Өлҗән • Победа | |
| Федоровское | Федоровское | |
| Хуҗа Хәсән | Александровка • Кушкүл • Турминское • Хуҗа Хәсән | |
| Чүти | Олы Тәрбит • Чүти | |
| Ябалак | Бәрлебашы • Бәрлебашы урманчылыгы • Кече Кайбыч • Морза Бәрлебашы • Ябалак | |