Марсель

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Марсель latin yazuında])
Марсель
фр. Marseille
БайракИлтамга
Нигезләнү датасы БЭК 600
Сурәт
Рәсми исем Marseille, Ville-sans-Nom[1] һәм Sans-Nom[1]
Архивлары саклана Municipal archive of Marseille[d][2]
Демоним Marseillais[3], Marseillaise[3], marsigliesi һәм marsilioti
Дәүләт  Франция[4]
Нәрсәнең башкаласы Буш-дю-Рон[d], Проваңс-Әлп-Кот д'Азур, Марсель (округ), Марсель-Сен-Марсель[d], Марсель-Ле-Кама[d], Марсель-Сен-Бартелеми[d], Марсель-Бельсэнс[d], Марсель-Ла-Пуант-Руж[d], Марсель-Ле-Сенк-Авеню[d], Марсель-Ла-Бель-де-Ме[d], Марсель-Ла-Бланкард[d], Марсель-Ла-Капелет[d], Марсель-Ла-Пом[d], Марсель-Ле-Гран-Карм[d], Марсель-Лез-Олив[d], Марсель-Мазарг[d], Марсель-Монтоливе[d], Марсель-Нотр-Дам-Лимит[d], Марсель-Нотр-Дам-дю-Мон[d], Марсель-Сен-Жинье[d], Марсель-Сен-Жюст[d], Марсель-Сен-Ламбер[d], Марсель-Сен-Морон[d], Марсель-Сент-Маргерит[d], Марсель-Вобан[d], Марсель-Вердюрон[d], Марсель-Ла-Роз[d], Марсель-Ле-Труа-Люк[d], Марсель-12[d][5], Марсель-11[d][5], Марсель-10[d][5], Марсель-9[d][5], Марсель-8[d][5], Марсель-7[d][5], Марсель-6[d][5], Марсель-5[d][5], Марсель-4[d][5], Марсель-3[d][5], Марсель-2[d][5], Марсель-1[d][5], Q88521123?, Метрополия Экс-Марсель-Прованс[d] һәм Urban community of Marseille Provence Métropole[d]
Административ-территориаль берәмлек Буш-дю-Рон[d] һәм Марсель (округ)
Сәгать поясы UTC+01:00 һәм UTC+02:00
Территориаль статистик зонасы Q108921586? һәм Q3551061?
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Bay of Marseille[d] һәм Лионский залив[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы мэр Марселя[d]
Хөкүмәт башлыгы Бенуа Пайян[d]
Оештыру-хокук формасы коммуна Франции с особым статусом[d]
Халык саны 873 076 (1 гыйнвар 2021)[6]
Ир-ат халкы 409 037[7]
Хатын-кыз халкы 454 273[7]
Административ бүленеше 1st arrondissement of Marseille[d], 2nd arrondissement of Marseille[d], 3rd arrondissement of Marseille[d], 4th arrondissement of Marseille[d], 5th arrondissement of Marseille[d], 6th arrondissement of Marseille[d], 7 район[d], 8th arrondissement of Marseille[d], 9th arrondissement of Marseille[d], 10th arrondissement of Marseille[d], 11th arrondissement of Marseille[d], 12-й округ Марселя[d], 13th arrondissement of Marseille[d], 14th arrondissement of Marseille[d], 15th arrondissement of Marseille[d], 16th arrondissement of Marseille[d], first sector of Marseille[d], second sector of Marseille[d], third sector of Marseille[d], fourth sector of Marseille[d], fifth sector of Marseille[d], sixth sector of Marseille[d], seventh sector of Marseille[d] һәм eighth sector of Marseille[d]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 12 метр
Кардәш шәһәр Абиҗан[d][8], Антверпен, Копенһаген, Дакар[d], Җенова, Glazgo[9], Хайфа[d], Һамбург, Кобе, Марракеш[d], Одесса[10], Пирей[d], Шаңхай, Ереван, Наполи, Гданьск[11], Хемиссет[d], Тирана, Тунис (шәһәр), Бәйрут, Сурабая[12], Сәләник, Рамат-Ган[d], Җенова[d], Лимасол[d][13][14][15] һәм Киев[16][17]
Моның хуҗасы Portrait of Louis-Claude-Hector, duc de Villars (1653-1734)[d], Q3495643?, Landfill of Marseille[d] һәм Велодром[d]
Нәрсә белән чиктәш Аллош, Обань, Кассис (Франция), Ла-Пен-сюр-Ювон, Ле-Пен-Мирабо, План-де-Кюк, Ле-Ров, Септем-ле-Валлон һәм Симьян-Коллонг
Алыштырган Массалия[d]
Кулланылган тел француз теле, Q3365564? һәм Q123684138?
Бүләкләр
Мәйдан 240,62 км²[20]
Почта индексы 13000, 13001, 13002, 13004, 13003, 13005, 13006, 13007, 13008, 13009, 13010, 13011, 13012, 13013, 13014, 13015 һәм 13016
E-mail mailto:webmestre@marseille.fr[21]
Рәсми веб-сайт marseille.fr(фр.)[21]
Һәштәге Marseille
Харита сурәте
Позиционная карта
Подробная карта
Төнге күренеше
Панорамный вид
Һәйкәлләр исемлеге Q1847229?
Феноменның икътисады economy of Marseille[d]
Һавадан күренеш
Социаль медиаларда күзәтүчеләре 176 760
Элемтәгә керү бите marseille.fr/mairie/services-de-proximite/nous-ecrire(фр.)[21]
Җирле телефон коды 491 һәм 496
Шәрәфле ватандашлар төркеме Q97401497?
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме [d]
Объектның күренешләре өчен төркем [d]
Карта
 Марсель Викиҗыентыкта

[20]

Марсе́ль (фр. Marseille [Марсей], окс. Marselha, лат. Massilia, Massalia, грек. Μασσαλία) — Марсель шәһәре – Франциянең көньягында урнашкан, зурлыгы буенча икенче урында торган шәһәр. Урта диңгез буеның иң эре порты. Рона елгасының тамагы янында урнашкан, елга белән канал буенча тоташа.

Чама белән б.э. кадәр 600 елларда Фокея шәһәреннән килгән борынгы греклар тарафыннан нигезләнгән. Ул чакта «Массали́я» (Μασσαλία) дип атала грекчадан, Massilia яки Massalia латинча).

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәрдә халыкара аэропорт, эре сәүдә порт комплексы. Йөк әйләнеше елына 90 млн. т. тәшкил итә. Страсбур һәм Карлсруэ белән тәмамланган Европа нефтьүткәргече башлана. Нефть эшкәртү предприятиеләре, нефтехимия, кораб һәм очкычлар төзү сәнәгате предприятиеләре бар. 1977 елдан башлап Марсель метрополитены хезмәт күрсәтә. Ул 2 сызык һәм 24 станциядә торадыр.

Марсельлеләр үзләренең 1899 елда оешкан футбол командалары белән бик тә горурланалар. Хәтта 1993 елда, Чемпионнар лигасында җиңүгә ирешкәннәре өчен “Марсель” футбол клубына һәйкәл дә куйганнар.

Таш кыялардан торган утрауда урнашкан таныш Иф замогы А. Дюманың «Граф Монте-Кристо»романын укыганнар беләдер, Дантесны япкан әлеге таш йорт 1516-1518 елларда салынган.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кардәш шәһәрләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. 1,0 1,1 http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=21387
  2. http://www.marseille.fr/siteculture/les-lieux-culturels/archives-municipales
  3. 3,0 3,1 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  4. archINFORM — 1994.
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 Code officiel géographique — 2017.
  6. Populations légales 2021Франциянең статистика һәм икътисади тикшеренүләр милли институты, 2023.
  7. 7,0 7,1 Франциянең статистика һәм икътисади тикшеренүләр милли институты — 1946.
  8. https://www.marseille.fr/sites/default/files/contenu/International/liste_des_villes_jumelees_avec_marseille.pdf
  9. https://www.glasgow.gov.uk/index.aspx?articleid=21042
  10. https://omr.gov.ua/ua/international/goroda-pobratimi/marsel-franciya/
  11. https://www.gdansk.pl/urzad-miejski/biuro-prezydenta/marsylia-francja,a,1633
  12. http://www.surabaya.go.id/uploads/attachments/2015/12/4081/ilppd_ta_2013.pdf
  13. Διδυμοποιημένες Πόλεις
  14. Twinned cities
  15. https://www.limassol.org.cy/el/didimopoiimenes-poleis
  16. https://kyivcity.gov.ua/news/vitaliy_klichko_z_merami_8_yevropeyskikh_mist_vidkriv_art-obyekt_na_arsenalniy_takozh_kiv_pidpisav_ugodi_pro_pobratimstvo_sche_z_troma_yevropeyskimi_mistami_foto/
  17. https://kyivcity.gov.ua/kyiv_ta_miska_vlada/pro_kyiv/mista-pobratimi_z_yakimi_kiyevom_pidpisani_dokumenti_pro_poridnennya_druzhbu_spivrobitnitstvo_partnerstvo/
  18. European Commission Marseille and Košice: European Capitals of Culture in 2013 — 2013.
  19. Commission européenne Marseille et Košice, Capitales européennes de la culture de 2013: demandez le programme! — 2013.
  20. 20,0 20,1 француз камуннары турындагы бирелмәләр нигезеНациональный географический институт Франции.
  21. 21,0 21,1 21,2 Annuaire de service-public.fr
  22. Kobe's Sister Cities. Kobe Trade Information Office. әлеге чыганактан 2013-04-21 архивланды. 11 August 2013 тикшерелгән.
  23. Чыганакка җибәрү хатасы: Неверный тег <ref>; для сносок Greek twinnings не указан текст
  24. Yerevan – Twin Towns & Sister Cities. Yerevan Municipality Official Website. © 2005—2013 www.yerevan.am. 2013-11-04 тикшерелгән.
  25. архив күчермәсе (Armenian). [1]. әлеге чыганактан 2013-05-12 архивланды. 5 August 2013 тикшерелгән.