Хатын-кыз хокуклары

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Хатын-кыз хокуклары latin yazuında])
Хатын-кыз хокуклары
Кайда өйрәнелә feminist legal theory[d] һәм юриспруденция[d]
Һәштәге WomensRights[1]
 Хатын-кыз хокуклары Викиҗыентыкта
Хатын-кызларның гомуми һәм ватандаш буларак хокуклары декларациясенең беренче бите (1791)
Хатын-кызларга карата барлык дискриминация формаларын бетерү турында конвенциядә катнашу
     Имзалаган һәм ратификацияләгән      Үзе яки элекке кабул иткән дәүләттән калган      Килешү буенча яшәүче танылмаган дәүләт      Имзалаган гына      Имзаламаган
Хатын-кызларга карата бар төр дискриминацияне бетерү конвенциясе таләпләренә туры килү-килмәү харитасы, 2010. (куерак төс белән хатын-кызлар хокуклары ягыннан хәлләре мөшкельрәк булган илләр күрсәтелгән)
Калгариның шәһәр үзәгендәге Танылган бишлек сыны (игезәге Оттавада Парламент үрендә урнашкан)
Алманиянең социал-демократик фиркасенең 1919 елгы сайлау алды плакаты. "Frauen! Gleiche Rechte, Gleiche Pflichten" ("Хатын-Кызлар! Тигез хокуклар, тигез вазыйфалар")
Укый торган яшь хатын-кыз, бронза, (I гасырның икенче яртысы, Борынгы Рим)
Аяклары бәйләнгән хатын-кыз, 1870-еллар
Иранда университетка кергән беренче төркем хатын-кызлары

Хатын-кызлар хокуклары дип бөтен дөньяда XIX гасырдагы хатын-кызлар хокуклары өчен хәрәкәте һәм XX гасырдагы феминист хәрәкәте өчен нигез салган кыз бала һәм хатын-кызлары хокуклары һәм иреклекләре атала. Кайбер илләрдә бу хокуклар даими рәвешен алган яки кануннар, җирле гореф-гадәтләр, яки мөгәмәлә тәртипләре белән ныгытылган, шул ук вакытта башкаларда игътибар ителмәскә яки кысылырга мөмкин. Кешеләрнең җенес һәм җенсият өлкәсендәге табигый аермалары аркасында шәхесләрнең хакларын тарихи гадәт яки башка сәбәпле дискриминацияләүне (гадәттә малайлар һәм ир-атлар файдасына) кабул итмәве белән киңрәк мәгънәви термин булган кеше хокуклары төшенчәсеннән аерылып тора.[2]

Хатын-кызлар хокуклары өлкәсенә караган кайбер мәсьәләләр һәм хокуклар:[3]

  • шәхси кагылгысызлыкка һәм автономиягә;
  • сексуаль көчләү (җинаять) куркынычы булмаган шартларда яшәү;
  • сайлауларда тавыш бирү;
  • дәүләт вазифаларын башкару;
  • контракт һәм башка аңлашмаларга керү;
  • гаилә мәсьәләләрендә тигез хокуклар;
  • эшләргә хокукы;
  • хезмәт өчен гадел (ирләр белән бертигез) эш хакы;
  • репродуктив хокуклар;
  • милек хуҗасы булу;
  • белем алу.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Мөселман дөньясында[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Ислам хезмәттәшлеге оешмасы әгъза һәм күзәтүче илләре харитасы.

Үзен мөселман дип атаучылар күп итеп яшәгән җәмгыятьләрендә кеше хокуклары һәм хатын-кыз хокуклары мәсьәләдә радикаль карашлар өстенлек итә:

  • Гарәбстан ярымутравы илләре (Йәмәннән тыш) хәттә БМО Генераль Ассамблеясе тарафыннан 1966 елда кабул ителгән Кеше хокуклары турында билльның «Икьтисади, социаль һәм мәдәни хокуклар турында халыкара пакт» (en) һәм «Гражданлык һәм сәяси хокуклар турында халыкара пакт» (en) исемле халыкара конвенцияләрне имзаламаган.
  • Хатын-кызларга карата бар төр дискриминацияне бетерү конвенциясе (en) таләпләре хәттә аны имзалаган мөселман илләр җәмгыятьләрендә игътибарсыз калдырыла.
  • Мөселман җәмгыятенең бу хәлләргә калуга каршы төрле прогрессив мөселманнар җәмгыятьләре Коръән һәм хәдис, Хәдиҗә бинте Хувәйлид һәм Гайшә үрнәкләрен китереп хәттә БМО минбәренә чыгып халыкара мәгърифәтчелек көрәшен алып бара.

Тавыш бирү хокукы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Хәрәкәт итү иреге[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Белем алу хокукы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Репродуктив хокуклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1919 елгы Birth Control Review журналы алгы бите. "Канун ничек үзгәртелергә тиеш?" соравына җавап буларак , "...хатын-кызларның контацептивларны куллану турында белем бирелүен мөрәҗәгатьләре җавапсыз кала бирә. Аборт тиешле дигән очракларда хирурглар процедураны ясарга әзер, әмма аборт кирәклелеге тумавы өчен йөклелекне алдан ук булдырмауга юнәлгән чаралар турында берни кылынмый... "Ярдәм итә алмыйм – закон моны рөхсәт итми.""[23]

Кыз-бала хокуклары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кыз-бала хокуклары буенча халыкара проект илчесе Һиндстан кино актрисасы Фрейда Пинто һәм Мәләлә Юсәфзәи кыз-бала хокукларына багышланган дискуссиядә катнаша.
2014 елгы кыз-балалар саммиты плакаты

Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. #WomensRights - Twitter Search / Twitter
  2. Hosken, Fran P., 'Towards a Definition of Women's Rights' in Human Rights Quarterly, Vol. 3, No. 2.
  3. Lockwood, Bert B. (ed.
  4. 4,0 4,1 WOMEN IN POWER BCE 4500-1000
  5. Kings and Queens of Ethiopia 4470 B.C.E. to 1930 A.D.
  6. Hatshepsut: First Female Pharaoh
  7. (рус.) Иоанн Малала Хронография
  8. 8,0 8,1 8,2 (ингл.) Ten women who ruled the world
  9. Abbott, Nabia (1942). Aishah The Beloved of Muhammad. University of Chicago Press. ISBN 978-0-405-05318-4. http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/misc/aishah.html.  2014 елның 10 март көнендә архивланган. архив күчермәсе, archived from the original on 2014-03-10, retrieved 2017-04-15 
  10. Sayeed, Asma (2013-08-06). Women and the Transmission of Religious Knowledge in Islam. Cambridge University Press. pp. 27–9. ISBN 9781107031586. 
  11. 40 Хадисов Ан-Навави. әлеге чыганактан 2015-02-22 архивланды. 2017-04-15 тикшерелгән.
  12. Tabatabai, Sayyid M. H. (1987). The Qur'an in Islam : its impact and influence on the life of muslims. Zahra Publ.. ISBN 0710302665. http://www.al-islam.org/quraninislam/5.htm. 
  13. al-Bukhari, Muhammad. Sahih Bukhari, volume 6, book 61, narrations number 509 and 510. 810–870 CE. http://www.sahih-bukhari.com.+August 2013 тикшерелгән.
  14. (рус.) Лю И. Два титула императрицы У Цзэтянь и их религиозное наполнение 2014 елның 1 ноябрь көнендә архивланган.
  15. (ингл.) Women in World History: Empress Wu Zetian
  16. Offen, K. (2000): European Feminisms, 1700-1950: A Political History (Stanford University Press), pg. 43
  17. Hallion, Richard P. (2003). Taking Flight: Inventing the Aerial Age, from Antiquity through the First World War. Oxford University Press. p. 58. ISBN 978-0-195-16035-2. https://books.google.com/books?id=YRqV_PayIKIC&pg=PA58. 
  18. Motoring Illustrated, August 2, 1902, pp 215-216
  19. Manawatu Times, Volume XXVII, Issue 7526, 11 September 1902, Page 3
  20. (рус.) FEMALE PERMANENT REPRESENTATIVES AND AMBASSADORS TO THE LEAGUE OF NATIONS AND UNITED NATIONS
  21. (ингл.) First woman to head specialized U.N. agency
  22. (рус.) Впервые в истории миротворческую миссию ООН возглавит женщина(үле сылтама)
  23. Sanger, Margaret (July 1919). «How Shall we Change the Law». Birth Control Review (3): 8–9.

Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

      . https://books.google.com/books?id=yxNgXs3TkJYC. 

Тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]