Яңа Чабаксар

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Яңа Чабаксар latin yazuında])
Яңа Чабаксар
чуаш. Ҫӗнӗ Шупашкар
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 1960
Сурәт
Рәсми исем Ҫӗнӗ Шупашкар
Рәсми тел чуаш теле һәм рус теле
Дәүләт  Россия
Административ-территориаль берәмлек Городской округ город Новочебоксарск[d][1]
Сәгать поясы UTC+03:00
Халык саны 126 626 (1 гыйнвар 2018)[2]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 90 метр
Кардәш шәһәр Жатетс[d], Климовск һәм Стәрлетамак
Мәйдан 51 км²
Почта индексы 429950
Рәсми веб-сайт nowch.cap.ru(рус.)
Җирле телефон коды 8352
Карта
 Яңа Чабаксар Викиҗыентыкта

Яңа Чабаксар (чуаш. Çĕнĕ Шупашкар, рус. Новочебоксарск) — халык саны буенча Чуашиянең икенче шәһәре.

Халык саны — 124 113 кеше (шәһәргә буйсындырылган торак пунктлары белән — 124 408 кеше).[3]

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Яңа Чабаксар Идел елгада, Чабаксардан 21 километрга көнчыгышка урнаша. Шәһәр аша Чабаксар-2 — Яңа Чабаксар тимер юл һәм Р176 «Нократ» (ЧабаксарСыктывкар) автоюлы уза.

Яңа Чабаксардан башка шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча)[4]
Санкт-Петербург ~ 1369 км. Йошкар-Ола ~ 82 км. Пермь ~ 702 км.
Түбән Новгород ~ 254 км.
Җилләр розасы
Җилләр розасы
Казан ~ 150 км.
Сарытау ~ 698 км. Сембер ~ 247 км. Самар ~ 489 км.

Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Яңа Чабаксар климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек
Уртача максимум, °C −9,4 −7,4 −1,5 8,5 18,4 22,2 24,2 22,0 15,5 6,6 −1,2 −6,2
Уртача минимум, °C −16,4 −14,1 −8,5 0,4 7,7 11,9 14,4 12,4 7,2 0,8 −5,8 −12,2
Чыганак: "Климат Чувашии"

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Яңа Чабаксар 1960 елда Чабаксар ГЭСны төзүчеләр бистәсе буларак нигезләнә.

1960-елларда шәһәр составына Ельниково, Яндашево, Анаткасы, Цыганкасы, Иваново, Чедино, Цыганкасы һ. б. авыллар кертеләләр.

1965 елда шәһәр стаусын ала.

1973 елдан — республика буйсынудагы шәһәре.

1983 елда шәһәрнең 100 000-нче яшәүче туа.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1970[5] 1979[6] 1989[7] 2002[8] 2010[3]
38 864 85 307 114 760 125 857 124 113

Милли состав: чуашлар — 49,9%, руслар — 38,8%, татарлар — 1,3%, чирмешләр — 0,8%, украиннар — 0,7%, мордва — 0,6%.

Административ бүленеш[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Өч районына бүленә:

  • Көнбатыш районы
  • Көньяк районы
  • Көнчыгыш районы

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • «Химпром» ААҖ;
  • Чабаксар ГЭСы; һ. б.

Шәһәр транспорты[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Автобуслар (4 маршрут), тралибыслар (6 маршрут), маршрут таксилары (7 маршрут).

Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәрдә 20 гомум белем бирү учреждениясе эшли.

Югары уку йортлары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Спорт[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]