Википедия:Кызыклы фактлар/2017 ел

---

• 1942 елның җәендә гаскәрне ташлап качып котылган барлык генераллар һәм сәяси комиссарлар урынына Севастопольны саклау бурычы татар генералы Петр Новиковка йөкләнә.
• Панда аюы көненә 30 кг якын бамбук яфрагы ашый.
• Булачак виртуоз гармунчы, Сембер циркында төрле жанрда чыгышлар ясаган Фәйзулла Туишевның язмышын Сәйяр белән танышуы үзгәртә.
• Милләттәшебез Илдар Дадин — Русия Федерациясендә рәсми рәвештә сәяси тоткын буларак хөкем ителгән иң беренче кеше.
• Алман оккупациясе вакытында эшләп торган бердәнбер Кырымтатар театрын Кырымны «азат итүчеләр» сөргенгә җибәрә һәм 45 елга эшчәнлеген тыя.
• Татарстаннан аермалы буларак, Башкортстан сәнгате өчен рәссамнарны, опера һәм эстрада җырчыларын, музыкантларны, театр артистларын, сыңар урта һөнәри уку йорты әзерләп чыгара.
• Лайош Кошут тырышлыгы белән Венгриядә урта гасырдан калган рәсми латин телен милли маҗар теле кысрыклап чыгара.

---

«Зәңгәр байрак»

• Казандагы Дәүләт банкы бинасы күршедәге йорт хуҗасы кирелеге белән төзелеп бетми. Комачау иткән йортны сүтүгә бары 1996 елда гына мөмкинлек ачыла.
• Казан мөхбире гәзите урысча дубляж чыгару шарты белән генә чыгуга ирешә.
• XIX гасыр урталарында табылган Доплер эффекты яңадан-яңа, зур практик әһәмияткә ия булган җиһазлар нигезендә ята (GPS, Глонасс, ЮХИДИ радары һ.б.).
• Коръәндә тасвирланган Кыямәт көне җитүенә олы һәм кече галәмәтләр бар.
• Бөек галим Вилһелм Радлов тырышлыгы белән ачылган Казан Татар укытучылар мәктәбен кире ябу — урыс миссионерларының хыялларында гына кала.
• 2016 елда Зәңгәр байрак сыйфат тамгасына лаек булган 4 159 су коену урынының берсе генә Русиядә.
• Урман смогы күренеше Татарстан белән Башкортстанда 2010 һәм 2016 еллар җәендә күзәтелә.
• 1950-нче еллар башында бер совет шпионы төрле Европа илләрендә Коста-Рика илчесе вазифасын үти.
• Төрекләр 1934 елда гына фамилия йөртә башлыйлар.
• Триест — татар-монгол гаскәре ирешкән иң ерак көнбатыш нокта.

---

«Г. Вишневская» Airbus A320 лайнеры

Һинд динендә Ом (мантра) билгесе.

Димнә чүл бүресе Арслан патшаны алдарга тырыша. 1429 ел фарсы кулъязмасыннан (Герат)

• Яшел Үзәндәге хәзерге көндә суыткычлар җитештерүче заводны Франциянең «акча капчыклары» чуен кою өчен оештыра.
• 1758 елда ачылган Беренче Казан ирләр гимназиясендә татар сыйныфлары була.
• Ч. Айтматов әсәре буенча фильмда төшәргә әзерләнгән актриса «космоска очарга яраклы» дип табылган.
• 1956 елда шартлатылган чиркәү урынын алган Уфа һәйкәленең проектта каралган кайбер өлешләре тормышка ашмый кала.
• 2013 елда урта араларга очучы лайнерга дөньякүләм танылган опера җырчысының исеме бирелә.
• Борынгы заман шагыйре язган поэмада сарайлар — арбалар күктә оча.
• Брахман Вишнушарман язган «Кәлилә вә Димнә» әсәре татарларга Казан ханлыгы чорыннан билгеле.
• Мадхья-Прадеш штатында безнең эра башында ук Ходайлар Ходаена һәйкәл куелган .
• Бер көн дә армиядә хезмәт итмәгән америкалыга полковник дәрәҗәсе бирелгән.
• Африка урманнарында яшәүче халыкның буе балаларныкыннан артмый.