Хлор
| ||||
|---|---|---|---|---|
| Атом номеры | 17 | |||
| Матдәнең тышкы күренеше |  Яшел газ
| |||
| Атомның үзлекләре | ||||
| Атом массасы (моляр масса) |
35,4527 а. м. б. (г/моль) | |||
| Атом радиусы | 100 пм | |||
| Ионлаштыру энергиясе (беренче электрон) |
1254.9(13.01) кДж/моль (эВ) | |||
| Электрон конфигурациясе | [Ne] 3s2 3p5 | |||
| Химик үзлекләре | ||||
| Ковалент радиусы | 99 пм | |||
| Ион радиусы | (+7e)27 (-1e)181 пм | |||
| Электр тискәрелеге (Полинг буенча) |
3.16 | |||
| Электрод потенциалы | 0 | |||
| Оксидлашу дәрәҗәсе | 7, 6, 5, 4, 3, 1, −1 | |||
| Матдәнең термодинамик үзлекләре | ||||
| Тыгызлык | (при −33.6 °C)1,56 г/см³ | |||
| Моляр җылы сыешлыгы | 21.838 Дж/(K·моль) | |||
| Җылы үткәрүчелек | 0.009 Вт/(м·K) | |||
| Эрү температурасы | 172.2 K | |||
| Эрү җылылыгы | 6.41 кДж/моль | |||
| Кайнау температурасы | 238.6 K | |||
| Парга әйләнү җылылыгы | 20.41 кДж/моль | |||
| Моляр күләм | 18.7 см³/моль | |||
| Матдәнең кристаллик рәшәткәсе | ||||
| Рәшәткә төзелеше | орторомбик | |||
| Рәшәткә параметрлары | a=6,29 b=4,50 c=8,21 Å | |||
| Дебай температурасы | -- K | |||
| CI | 17 |
| 35,4527 | |
| [Ne]3s23p5 | |
| Хлор | |
Хлор – (лат. Chlorum), Менделеевның периодик таблицасының VII төркемендә, 17нче санында урнашкан химик элемент. Аның атом массасы 35,453; тоз тудыргычлар гаиләсенә керә. Нормаль шартларда сарылы-яшелле газ.
Тарихи белешмә
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Хлорны беренче тапкыр 1774нче елда, хлорид кислотасы белән МnO 2 пиролюзитын реакөиягә кертеп, К.Шееле таба. 1810нчы елда Г.Дэви Шеели тапкан матдәнең элемент булганын ачыклый һәм аны chlorine (грекча chloros – сары-яшел) дип атый. 1813нче елда Ж.Л. Гей-Люссак бу элементны хлор дип атарга тәкъдим итә.
Табигатьтә таралышы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Хлор табигатьтә кушылмаларда очрый. Җир кабыгында ул масса буенча 1,7 * 10−2%, вулкан токымнарында – гранитта 2,4 *10−2%. Ион хәлендә хлор Бөтендөнья океанында да бар(1,93%). Хлорның 97 минералы билгеле.
Физик һәм химик үзлекләре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Хлор 34,05 С та кайный. 101 С та эри. Эрү җылылыгы – 90,3 кДж/кг; парьясалу җылылыгы 288 кДж/кг; даими басымда җылысыешлыгы 0,48 кДж/(кг*К).
Атомының тышкы электрон конфигурациясе Зs 2 3р 5.
Хлор химик яктан бик актив, ул барлык металлар (кайсыберләре белән дым булганда яки җылытканда) белән диярлек һәм неметаллар (азот, күмер тудыргыч, әче тудыргыч, инерт газлардан башка) белән , сульфидлар барлыкка китереп, кушыла. Селтеле металлар, дым булганда, хлор белән ялкын чыгарып тәэсирләшәләр.
Кулланылышы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Хлорның төп өлешен органик һәм неорганик кушылмалар җитештерү өчен кулланалар. Шулай ук агач мунчаласы һәм тукымаларны агарту өчен дә хлор кулланыла. Хлорны медицинада һәм суны чистарту өчен дә кулланалар.